O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

D 3 I
a
 2-d D I
b
 4. 
Bu yerda 
D
– otning aniqlovchisi (inglizcha 
determiner), 
3
– sifat, 
I
– birlikdagi ot, 
2-d 
– o’tgan zamon shaklidagi fe’l, 
4
– ravishni 
anglatadi. Demak, bu modelda turli so’z turkumlariga mansub so’z shakllarining nutq 
zanjiridagi distributsiyasi (tarqalishi, qurshovi) gap strukturasini modellashtirishning 
asosiy mezoni sanaladi. 
Shunga ko’ra so’z turkumlarini modellashtirishda quyidagi shartli belgilar keng 
e’tirof etilgan.
So’z turkumlari 
 
I. Ot predmetning (u keng ma'noda tushuniladi, ya'ni u jonli va jonsiz narsalarni 
bildiradi) nomini bildiradi. U kim, nima, qayer so'roqlaridan biriga javob bo'ladi. Ot 
uchun 
N, 
ko’plik shaklidagi ot uchun 
Ns, 
turdosh otlar uchun
 N
com
, atoqli otlar uchun
 
N
prop
, otli birikma uchun
 NP 
simvollaridan foydalaniladi. 
II. Sifat qanday, qanaqa so'roqlariga javob bo’lib, predmetning belgisini 
bildiradi. Sifat uchun 
Adj 
yoki
 A
, sifatli biikma uchun
 AP 
simvollaridan foydalaniladi. 
III. Son qancha, nechanchi so'roqlariga javob bo'lib, predmetning miqdori va 
tartibini bildiradi. Son so’z turkumi uchun 
Q 
simvolidan foydalaniladi. 
IV. Fe'l predmetning harakati yoki holatini bildirib nima qilgan, nima qilyapti, 
nima qilmoqchi so'roqlariga javob beruvchi so'z turkumidir. Fe’l uchun 
V, 
o’timli fe’l 
33
Бархударов
 
Л
.
С
.
Структура
простого
предложения
английского
языка
. – 
М
.: 
Высшая
школа
, 1966. – 
С
.18. 

---

32 
uchun