O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi



Yüklə 15,97 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/130
tarix12.04.2023
ölçüsü15,97 Mb.
#105246
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   130
Снимок экрана 2023—04—01 в 08.32.00

asos + so’z yasovchi qo’shimcha
; xususiy 
modellari: asos + -chi; asos + -dosh; asos + do’z kabi.
3.
Metamodellar – bunda lingvistik modellar saralanadi, u gipotetik-
deduktiv xarakterga ega bo’ladi, o’ta abstraktlashgan va ratsionallashgan bo’ladi. 
32
Po'latov A., Muhamedova S.
Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2007. - B. 23. 


31 
Modellashtirish metodi ayrim tillarda, jumladan, ingliz tiliga faol tatbiq qilingan. 
O’zbek tilida sodda gap qurilishi: 
S + O + V : 
Men kitob o’qidim. Men xat yozdim.
S = 
ega, O = to’ldiruvchi, V = kesim. 
Bundan kelib chiqib aytish mumkinki, o’zbek tilida qo’shma gapning eng kichik 
modeli quyidagicha bo’ladi: 
S
1 + 
V
1, 
S

+ V

: Bahor keldi, ishlar qizib ketdi.
Ingliz, rus tillarida sodda gap qurilishi quyidagicha belgilangan: 
S + V + O:
Я
 
пишу
 
диссертацию
.
Он
 
читает
 
книгу

I have read the book. I am writing a research work 
Modellashtirish tilshunoslikda strukturalizm yo’nalishi ta’sirida faol tatbiq qilina 
boshlandi. Gap strukturasini modellashtirish g’oyasi XX asrning 50-yillarida amerikalik 
tilshunos Charlz Friz tomonidan olg’a surildi. Olim o’z qarashlarini umumlashtirib 1952 
yilda “The Structure of English” nomli tadqiqotini yaratdi. Ch.Friz o’z konsepsiyasini 
distributiv model deb nomlagan.
33
Bunga ko’ra gap muayyan so’z turkumlariga oid 
bo’lgan so’zlar zanjri hisoblanadi va tahlilda morfologiya bazasiga tayaniladi. Masalan, 

The young man painted the door yesterday” 
jumlasi distributiv model asosida 
quyidagicha tahlil etiladi: 

Yüklə 15,97 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   130




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə