O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi
Yüklə 15,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Tayanch so’z va iboralar:
ma’lumotlar ombori, leksikografiya, kompyuter leksikografiyasi, kompyuter lug’atlari, kodlash va dekodlash, lemmatizatsiya, matnlar korpusi, korpus lingvistikasi, virtual matnlar korpusi, parallel matnlar korpusi, on-line lug’atlar, kitobiy lug’atlar, elektron lug’atlar. Ma’lumki, leksikografiya tilshunoslik fanining amaliy sohalaridan biri hisoblanadi. U yunoncha “lexikos – so’z”, “lug’at”, “grapho – yozaman” degan ma’nolarni anglatadi. Leksikografiya bo’limida lug’atlar, ularni tuzish yo’llari va tamoyillari o’rganiladi. Avtomatizatsiya ijtimoiy hayotning barcha jabhalariga kirib kelishi natijasida lug’atlar ham elektron holatda yaratilish imkoniyati yuzaga keldi. Kompyuter yordamida lug’atlar bilan ishlashning optimallashuvi natijasida kompyuter leksikografiyasi yo’nalishi shakllandi. Kompyuter leksikografiyasi amaliy tilshunoslikning muhim tarkibiy qismi bo’lib, unda lingvistik va dasturiy ta’minot asosida ishlaydigan, kodlash va dekodlash prinsipi asosida yaratilgan kompyuter lug’atlari, ularni tuzish dasturlari, algoritmlari o’rganiladi. Mazkur sohaning rivojlanishi natijasida turli nomlarda elektron lug’atlar yaratilmoqda. Eng mashhur elektron lug’atlar sirasiga CONTEXT, ABBY LINGVO, М ULTITRAN, POLYGLOSSUM, MULTILEKS kabilar kiradi. Leksikografiya sohasiga kompyuter texnologiyalarining tatbiq etilishi lug’at tuzish ishlarini ancha yengillashtiradi. Lug’at tuzish jarayonining naqadar murakkabligini bir tilshunos olim hazilomuz tarzda quyidagicha izohlagan: “Agar biror kishi og’ir jinoyat sodir qilsa, uni katorgaga surgun qilish shart emas. U lug’at tuzsin, shunda u katorganing barcha azoblarini, qiyinchiliklarini tortgan bo’ladi” . Axborot manbalarini yig’ish bo’yicha maxsus dasturlar (Database Software) lug’at asosini tashkil etuvchi barcha ma’lumot va misollarni jamlash va sistematik tarzda ishlov berishga qulaylik tug’diradi. Bundan tashqari boshqa maxsus dasturlar lug’atni tahrir qilish va chop etish borasidagi ancha mashaqqatli mehnatni bir qancha osonlashtiradi. Elektron lug’atlar ham o’z navbatida an’anaviy lug’atlarga qaraganda bir muncha ko’proq afzalliklarga ega. Bugungi kunda masalan, ABBY LINGVO kompaniyasining lug’at va tarjima dasturlari 80 ulardan foydalanuvchi har bir xaridorga o’z lug’atini tuzishga yoki mavjud lug’at so’z boyligini to’ldirib borish imkonini beradi. Ochiq turdagi internet lug’atlari ( Yüklə 15,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|