O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH 
VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKEKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI FARG’ONA FILIALI 
KOMPYUTER INJINIRING FAKULTETI
KOMPYUTER ,,INJINIRING YO’NALISHI’’ 
716-21 GURUH TALABASI 
Mannabjonova Yoqutxon 
<> fanidan 
 
 
 
MUSTAQIL ISHI 
 
Qabul qildi:
 
 

M.Djalilov
Topshirdi: Y.Mannobjonova 
 
 
Farg’ona 2023 

---

Kompyuter Komponentlarining O’zaro Aloqa Strukturasi
Reja; 
 
Kirish 
 
1 Kompyuter komponentlarining o’zaro aloqa strukturasi 
 
2 O'zaro bog'lanish tarozilari 
 
3 Muloqot uchun interfeyslar 
 
Xulosa 
 
Foydalanilgan adabiyotlar 
 
 
Kirish 
 
 
Mazkur o‘quv qo‘llanma kompyuter ko‘rishi fanining maqsadi va vazifalari 
va kompyuter ko‘rishi texnologiyasining amaliy masalalar echishda qo‘llanilishiga 
bag‘ishlangan. Kompyuter ko‘rishi texnologiyasi o‘z ichiga tasvirlarni 
shakllantirish, diskretlash va kvantlashtirish, tasvirlar yorqinligini tekislash, 
tasvirlarni turli shovqinlardan tozalash va tasvirlarni tiklash kabi bo‘limlarni o‘z 
ichiga oladi.
Mazkur o‘quv qo‘llanma ikki qismdan iborat bo‘lib, birinchi qismida 
kompyuter ko‘rishi va mashina ko‘rishi texnologiyalari, ularning mohiyati, tarixi 
va qo‘llanilish sohalari haqida ma’lumotlar keltirilgan, o’z navbatida, Image 
Processing Toolbox muhitida tasvirlarga raqamli ishlov berish asoslari yoritiladi. 
Mavzularni amaliy misollar asosida yoritilishiga katta ahamiyat berilgan va xar bir 
mavzu yakunida mustaqil echish uchun topshiriqlar keltirilgan. O‘quv 
qo‘llanmaning ikkinchi qismi kompyuter ko‘rishi masalalarini Open CV paketi 
yordamida echishga bag‘ishlangan.
O‘quv qo‘llanmaning birinchi qismida asosan kompyuter ko‘rishiga tegishli 
tasvirlarga raqamli ishlov berishning uslubiy muammolari ko‘rilgan bo‘lsa, 
ikkinchi qismda tasvirlarni tahlil qilish, tasvirlar ekvalizatsiyasi, sahnalardagi 
obyetlarni tanish va sahnalar tahlili kabi amaliy muammolarni o‘rganishga katta 
e’tibor qaratilgan.
Mazkur o‘quv qo‘llanma 5A330501-Kompyuter injiniringi (“Kompyuter 
tizimlarini loyihalash”, “ Amaliy dasturiy vositalarni loyihalash”, “Axborot va 
multimedia texnologiyalari”) mutaxassisligi magistrlari uchun mo‘ljallangan. 

---

Ma’ruza matni 
Zamonaviy kompyuter tizimlari kattaroq elementlarni yasash uchun o'zaro bog'langan ishlov 
berish va saqlash elementlarining rekursiv tuzilishiga ega: 

Registrlar va on-chip yacheykaga ulangan funktsional birliklar.

Asosiy xotiralarga ulangan ko'p protsessor va yacheyka s.

Xabar o'tkazuvchi lokal hudud tarmog'i bilan bog'langan hisoblash tuguni.

Mahalliy hudud tarmoqlari kengaytirilgan LAN hosil qilish uchun ko'prik qildi.

Keng tarmoqli internetda ulangan tarmoqlar.

Elektron pochta almashayotgan dunyodagi barcha kompyuterlar.
Abotranzistorlar va darvozalarning eng past darajasini o'zgartiradi, bu aloqalarning zaruriy 
xarakteri o'z vaqtida va kosmosda to'qqizta magnitudali buyurtmadan ajablanarli darajada kam 
o'zgaradi. Bog'lanishlar – tug'ma va bog'lanishlardan tashkil topgan; ularning muhim 
xususiyatlari tarmoqli kengligi, kechikish, ulanish, mavjudligi va narxi. O'tish ko'p narsalarni 
bog'lashning asosiy mexanizmi hisoblanadi. Uni amalga oshirishning ko'plab usullari mavjud, 
ularning barchasi multipleksing va demultiplexingga asoslangan. Ushbu maqolada ulardan 
ba'zilari tasvirlangan va ko'plab misollar keltiriladi. Bundan tashqari, murakkab tizimlarning turli 
darajalari o'rtasida o'zaro ta'sirlarni ko'rib chiqadi.
Hisoblash tizimi o'zaro bog'lanishlarning murakkab web-sayti tarkibiga kiradi. Biz bu veb-saytga 
tartibni ierarxik ravishda tashkil etish orqali qo'yamiz: tizim ulangan quyi tizimlardan tashkil 
topgan bo'lib, o'zi uni o'z ichiga olgan kattaroq tizimning boshqa qismlari bilan bog'langan. 1-
rasmda ushbu tuzilmaning ayrimlari bugungi kunda mavjud bo'lgani kabi, alohida protsessor 
ro'yxatidan tortib butun dunyo bo'ylab internetgacha bo'lgan qismi ko'rsatilgan. Ajablanarlisi 
shundaki, komponentlar sonida ham (oʻngda koʻrsatilgan) ham, muloqot uchun minimal vaqt 
(chapda koʻrsatilgan) ham kamida ettita magnitudali buyurtma oraligʻi mavjud.
Bu ulkan variatsiyaga qaramay, tu o'zaro bog'lanishlarning o'zi dizaynda ajoyib o'xshashdir. 
O'zaro bog'lanish tizimga taklif qiladigan interfeys ham, o'zaro bog'lanishning o'zi tuzilishi ham 
kichik dizayn alternativalari to'plamidan olinadi. Ushbu maqolada ko'plab these alternativalari 
tasvirlangan va ularni rasmning har bir darajasidan olingan misollar bilan tasvirlaydi.
30M
300K
10 M /100 TB

---

500/5 GB
1 /10 MB