Aim.uz
anvar»dagi boblarning mavzularini ko`rib chiqamiz. Mazkur asarni shoir ikki hafta ichida
yozgan. U 3310 baytdan iborat bo`lib, musallasi maqsur vaznida
yozilgan avvalgi maqolat
baland darajada va martabaga ega inson haqida. Muso payg`ambar to`g`risidagi hikoyat
fikrlarning isboti yang`lig` ko`zga tashlanadi:
Charx turo bahri sharaf soxta,
Tu tani xud degi alaf soxta.
Dil, ki zi pasty so`i bolo shitoft,
Har chy furo` did, hamma hech yoft.
Ikkinchi aqola ilm fazilati va johillik xususida bo`lsa,
uchinchisi qalb, ruh va
shuurga ma'naviy ta'sir
etuvchi suxan, to`rtinchisi Ollohning yagonaligi hamda
musulmonchilikning 5 asosi,
beshinchisi pokiza ahloq, oltinchisi so`fiylik va
tarkidunyochilik, yettinchisi nafs pokiziligi, sakkizinchisi ishq martabasi, to`qqizinchisi
do`stlik, o`ninchisi ota-ona va farzand hamda xesh taborlarning munosabati, o`n birinchisi
javonmardlik, saxovat, xusumat, o`n ikkinchisi islom g`oziylari-podshohlari, o`n
uchinchisi- mamlakat hukmdorlari, o`n to`rtinchisi-diyonat, o`n
beshinchisi-shaxsning
adabi, o`n oltinchisi-insonning surat va siyrati, o`n yettinchisi umrning uch fasli-yoshlik,
yigitlik, qarilik, o`n sakkizinchisi vahdat ul-vujud, o`n to`qqizinchisi dunyoi dundan
shikoyat, yigirmanchisi farzandga nasihat xususidadir. Ayni shu «Matla' ul-anvor» ni
yozayotganda shoir yetmish yoshda bo`lib, asarni
qizi Masturaga nasihat bilan
xotimalaydi.
Ey ruhu tu chashmu charog`i dilam,
Xubtarin meva zi bog`i dilam
Garchi ki ixvoni tu nek axtarand,
Ne zi tu dar didai man behtarand.
(Ihvon-barodaron-birodarlar)
Xusravning mazkur nasihatlarini faqat qizi Masturaga tegishli deb tushunish xato
bo`lardi. U barcha farzandlarga taalluqli. Har qanday farzand uchun qanoat, sabr-toqat,
munosib ahloq bezak sanaladi. Xulosa qilib aytish mumkinki, Amir Xusrav Dehlaviy so`z
san'atkori, shoir, nosir, olim, tarixchi. Garchi Hindistonda yashagan bo`lsa-da, XIII-XIV
asr fors-tojik adabiyotining yetuk vakili sifatida ko`pgina janrlarda ijod qildi. xamsachilik
ana'anasini davom ettirib, besh mustaqil dostondan iborat «Panj ganj» ni tartib berdi.
Dostları ilə paylaş: