O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа`limi vаzirligi

Mavzu: Fransuz, ingliz va nemis tanqidiy realizm adabiyoti.
Reja:
1.Frederik Stendal asarning siyosiy ahamiyati. 
2.Onore de Balzak, Gyustav Flober ijodi. 
3.Dikkens tanqidiy realizmning yirik vakili. 
Adabiyotlar:
1.F.Stendal. “Qizil va qora”. T., 1992. 
2.O.Balzak. “Gorio ota”. T., 2004. 
3.F.Boynazarov. Jahon adabiyoti. T., 2006.
Angliya va Fransiyada XIX asrning birinchi yarmiga, Amerika Qo`shma Shtatlari
va Slavyan mamlakatlarida tanqidiy realizm rivojlana boshlandi. Roman janrida Balzak va
Dikkens barakali ijod qildi. Frederik Stendal 1783-1842-yillar yashab ijod qildi. Stendal
Fransuz armiyasi safida Italiya, Germaniya va Rossiyada bo`ladi. Stendalning “Napolyon
hayoti” Napolyon haqida xotiralar shuningdek, Rim “Neapol”, “Florensiya” kabi yo`l
xotiralarini yozdi. Stendalning “Qizil va qora” romanida erkinlik, respublika
tushunchalari anglanadi. Qorada esa reaksion kuchlarni anglatadi. Roman qahramoni
Jyulen Sorel shuhratparast yigit, Jyulen Sorel Verer, Bezanson, Parij shaharlari bilan
tanish bo`ladi. 
Jyulen Sorel uy bekasi Renal xonimning sevgisini qozonadi. Bu yerdan ketgan
qahramon Markez de lya Molning qizi Mateldaning diqqatini o`ziga tortadi. Bundan
xabar topgan otasi kambag`al yigitga qizini berishga rozi bo`lmaydi. Qahramon o`zining
tamomila dushman doiralarida orasida kuch uning dushmanlari tomonidan ekanini yaxshi
biladi.
Onore de Balzak 1799-1850-yillar yashab ijod etdi. Uning “Shuanlar”, “Gobsek”,
“Sag`ri teri tilsimi”, “Noma’lum navodir”, “Gorio ota” kabi asarlarni yaratdi. Balzak
“Inson komediyasi degan” umumiy nom ostida “Xulq haqida etyudlar”, “Falsafiy
etyudlar”, “Analitik etyudlar” yaratdi. “Inson komediyasi” yozuvchi rejasi bo`yicha 143
114

---

Aim.uz
roman va novelladan tashkil topishi kerak edi. Shulardan 96 yozib tugallangan. “Gorio
ota” romani 1834-yilda yozilgan. 
Gyustav Flober 1821-1880-yillar yashab ijod qilgan. U Ruan shahrida vrach
oilasida dunyoga kelgan. Floberning “Bovari xonim”, “Salambo”, “Sezgilar tarbiyasi”,
“Avliyo Antoniyning aldanishi” kabi asarlarni yaratdi. Flober dastlabki “Bovari xonim”da
hayotiy haqiqatni romantik xayolparastlikka qarshi quyadi.