O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа`limi vаzirligi

Mavzu: Romantizm adabiyoti
Reja
:
1.Bayron ijodi. 
2. Shoir asarlaridagi romantik ruh. 
3. Viktor Gyugo ijodi. 
4. V.Gyugoning jamiyat haqidagi qarashlari. “Xo`rlanganlar” asarining ahamiyati. 
Adabiyotlar
:
1.Jahon adabiyoti. Jurnali. T., 2007. № 6-8.
2.F.Boynazarov, A.Xolmurodov. Jahon adabiyoti. Jizzax. 2008.
3.Sh.Normatova. Jahon adabiyoti. T., 2008.
4.F.Sulaymonova. “Sharq va G`arb”. T., 1997. 
Yevropa romantizm adabiyoti. XIX asrning boshlarida paydo bo`ldi. Feodal
tartiblariga o`rniga taraqqiyparvar romantiklar mehnat ahlining manfaatlarini himoya qilib
chiqdilar. Romantizm vakillaridan Angliyada Bayron, Shelli, Valter Skott Fransiyada
Gyugo, Jorj San, Polshada Adam Mitskevich, Yuli us, Slovatskiy va boshqalar ijod qila
boshladilar. Romantizm nemis adabiyotida A.Shamisso, A.Gofman, aka-uka Grimlar
hisoblanadi. Ingliz adabiyotida esa, Bayron, Shelli, Kolresh, Kits, Lem, Xezlit va
boshqalar bu yo`nalishda ijod qildilar. Bayron 1788-1824-yillarda ijod qildi. 
Bayronning yoshligi Shotlandiyada o`tgan. 10 yoshiga to`lganda, Lord unvoni
olgan. U ikki yil o`rta yer dengizi bo`ylab, sayohatga chiqadi. Ispaniya, Malta, Albaniya,
Turkiya, Portugaliya hamda Gretsiyani aylanadi. Ana shu sayohatlar natijasida “Chayld
Garoldning ziyorati” nomli lirik-epik doston yaratadi. Dostonda asar qahramoni
shoirning o`zi bo`ladi. U Portugaliya, Ispaniya, Albaniya va Gretsiyada bo`ladi. 
Bayron ijodida “Sharq dostonlari” alohida o`ringa ega. Bayron “Gyaur” dostonida
Leyla ismli ayolni sevadi. Leylaning rashkchi eri Hasan o`z xotinining Gyaur bilan
sevishganidan xabar topib uni o`ldiradi. Bu xol Gyaurda Leyla uchun Hasandan qasd
113

---

Aim.uz
olishga chorlaydi. Asar oxirida Leylaning ishqida azob chekib Hasan ham vafot etadi.
“Korsor” dostonida esa, asar qahramoni Konrod bo`ladi. Shoirning “Don Juan” she’riy
romani uni dunyoga mashhur qiladi. 
Viktor Gyugo 1802-1885-yillar ijod qildi. Gyugo, Ernana, “Marion Delorm”
dramalarini yaratdi. Yozuvchining “Parij Bibi Maryam ibodatxonasi” romanida “Ananke”
yozuvi taqdir qismat degan ma’nolarni anglatishi bitib qo`yilgan. Asar qahramoni Klod
Frullo, Kvazimoda, Fib Esmiralda kabilar asarda asosiy o`rinni egallaydi. 
V.Gyugoning “Xo`rlanganlar” romanida xor-zorlikka tubanlikka tushgan zo`rlangan
kishilar qismatining ayanchli ekanligini ko`rsatadi. Ammo yozuvchi ushbu
qahramonlarning hayot xavfidan qanday qutilish kerakligini bilolmaydilar. U jamiyat
a’zolarini axloqiy jihatdan tarbiyalab adolat o`rnatish mumkin deb hisoblaydilar. Asar
qahramoni Jan Baljan obrazi misolida insof-saxiylik, yomonlikka yaxshilik qilish,
gunohni kechirish mumkin deb hisoblaydi.