O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Laboratoriya ishi №15 
 
OKSALAT KISLOTA SINTEZI
. 
(Ish mo`rili shkafda bajariladi!) 
Ajratilgan soat- 8 soat 
Ishning maqsadi: 
Oksalat kislota sintezini ilmiy o’rganish. 
Identiv o’quv maqsadi
: 
1.Talaba oksalat kislota sintezini tushunib bajarish. 
2. Talaba oksalat kislota sintezi xossalarini biladi. 
Kerakli asbob va reaktivlar
: shakar-2,5 g , nitrat kislota-20gr. 
Ishni bajarish tartibi: 
Shakar –glyukoza va furuktozaning o’zaro 
degitratsiyasidan hosil bo’ladigan disaharit, nitrat kislotaning kuchli 
oksidlanuvchanlik ta’siridan oksalat kislotagacha oksidlanadi. Reaksiya 
jarayonida oksidlovchi atomlar kisloroddan tashqari azotning turli oksidlari ham 
hosil bo’ladi. Ular qo’ng’ir zaxarlovchi rangli gazlardir. Hajmi 100 ml li 
konussimon kolbada maydalangan 2.5 gr shakarni 20gr nitrat kislota bilan 
aralashtirib, kolba og`zini sharsimon sovutgich bilan yoping. Kolbani asta 
qizdira boshlang. 
bo`la boshlagach, qizdirishni to`xtating. Gaz ajralishi tugagach, yana 
qizdiring va shu jarayonni qo`ng`ir rangli gaz paydo bo`lmay qolguncha davom 
ettiring. So`ngra kolba ichidagi suyuq aralashma 10-20 ml chamasi qolguncha 
suvini bug`latib boring. Aralashmani sovuting, aralashmadan oksalat kislota 
kristallari ajraladi. Uni fil`trlang, zarurat bo`lsa, suvdan qayta kristallab oling.
Unumi 1-1.2 gr 
Oksalat kislota C
2
H
2
O
4

2H
2
O tarzida ikki molekula suv bilan kristallanadi. 
T
suyuq
=101.5
0
C. Kristallgidratsiz oksalat kislota 186-187
0
C da suyuqlanadi 
(parchalanish bilan). 
Nazorat savollari: 
1.
Oksalat kislotaning xossalariga misollar keltiring, reaksiya tenglamasini 
yozing ? 
2. Oksalat kislotaning indikatorlarga ta`siri qanday ?