O„zbekiston respublikаsi oliy vа o„rtа mаxsus tа‟lim vаzirligi buxoro davlat universiteti tahirov Behzod Nasriddinovich axborot xavfsizligi asoslari

Xabar haqiqiyligi kodi
- bir-biriga ishonuvchi ishtirokchilar tomonidan 
xabarlarni autentifikatsiyalash protokollarida xabarga qo‘shiladigan va uning 
yaxlitligini va ma‘lumotlar manbaining autentifikatsiyasini ta‘minlashga 
mo‘ljallangan simvollarning maxsus nabori.
Xatoliklar jurnali
– tizim tomonidan adashishlar xususidagi axborot 
yoziladigan fayl.
Xavfsiz o‟chirish
- qattiq diskni qayta yozish uchun dasturiy - aparat 
vositalari asosidagi jarayonlardan foydalanib qayta yozish texnologiyasi.
Xavfsiz operatsion tizim
– ma‘lumotlar va resurslar mazmuniga mos 
himoyalash darajasini ta‘minlash maqsadida apparat va dasturiy vositalarni 
samarali boshqaruvchi operatsion tizim.
Xavfsizlik
- ta‘siri natijasida nomaqbul holatlarga olib keluvchi atayin yoki 
tasodifiy, ichki va tashqi beqarorlovchi faktorlarga qarshi tizimning tura olish 
xususiyati. Yana - ma‘lumotlar fayllarining va dasturlarning avtorizatsiyalanmagan 
300 shaxslar (jumladan tizim xodimi), kompyuterlar yoki dasturlar tomonidan 
ishlatilishi, ko‘rib chiqilishi va modifikatsiyalanishi mumkin bo‘lmagan holat.
Xavfsizlik atributi
– baholanish obyektining xavfsizlik siyosatini amalga 
oshirishda ishlatiluvchi subyektlar, foydalanuvchilar va/yoki obyektlar bilan 
bog‘lik axborot.
Xavfsizlik auditi
– kompyuter tizimi xavfsizligiga ta‘sir etuvchi bo‘lishi 
mumkin bo‘lgan xavfli harakatlarni xarakterlovchi, oldindan aniqlangan hodisalar 
to‘plamini ro‘yxatga olish (audit faylida qaydlash) yo‘li bilan himoyalanishni 
nazoratlash.
Xavfsizlik xizmati ma‟muri
– xavfsizlikni ta‘minlashning bir yoki bir necha 
tizimi hamda loyihalashni nazoratlash va ulardan foydalanish xususida to‘liq 
tasavvurga ega shaxs (yoki shaxslar guruhi).

---

151