O„zbekiston respublikаsi oliy vа o„rtа mаxsus tа‟lim vаzirligi buxoro davlat universiteti tahirov Behzod Nasriddinovich axborot xavfsizligi asoslari

Jamiyat axborot xavfsizligi
– ―shaxs axborot xavfsizligi‖ kabi, uyushgan 
odamlar kollektiviga va umuman, jamiyatga qo‘llaniladi.
Kalit 
– fayldagi yozuvlarni identifikatsiyalash va undan tezda foydalanish 
uchun ishlatiladigan belgilar majmui; yana - qandaydir axborotdan foydalanish 
vakolatini tasdiqlash uchun ishlatiladigan kod; yana - asosida shifrlash amalga 
oshiriluvchi qiymat; yana - ma‘lumotlar elementlari naboridagi identifikator.
Kalit uzunligi (o‟lchovi)
- kalitni ifodalovchi ma‘lum alfavitdagi so‘z 
uzunligi. Ikkili kalit uzunligi bitlarda o‘lchanadi.
Keylogger
- klaviaturali kiritishni ushlab qolishga mo‘ljallangan dastur yoki 
apparat vosita. Bosilgan klavishlar skan-kodlarini aniqlashni va ularni yashirincha 
saqlashni va/yoki yashirincha qandaydir kanal orqali uzatishni amalga oshiradi.
Kiber infrastruktura
– elektron axborot, kommunikatsiya tizimlari, 
xizmatlar va bu tizimlar va xizmatlarda mavjud axborotni o‘z ichiga oladi.
Kiber insident
– axborot tizimi va/yoki undagi axborotga aniq yoki potensial 
zarar yetkazilishiga sabab bo‘luvchi, kompyuter tarmoqlaridan foydalanuvchi 
harakatlar.

---

147 
Kiberfazo 
– Internet, telekommunikatsiya tarmoqlari, kompyuter tizimlari va 
o‘rnatilgan prosessorlar va kontrollerlarni o‘z ichiga olgan, o‘zaro bog‘langan 
axborot tizimlari infrastrukturalar tarmog‘idan tashkil topgan axborot muhitidagi 
global domen. 
Kiber-hujum
– hisoblash muhiti/ infrastrukturasini, o‘chirish, buzish yoki 
g‘arazli nazoratlash yoki ma‘lumot yaxlitligini buzish yoki nazoratlanuvchi 
axborotni o‘g‘irlash maqsadida kiberfazodan foydalanuvchi tashkilotga atalgan 
kiberfazo orqali amalga oshiriluvchi hujum.
Kiberjinoyatchilik
- g‘arazli yoki xuliganlik maqsadlarida himoyalashning 
kompyuter tizimlarini buzib ochishga, axborotni o‘g‘irlashga yoki buzishga 
yo‘naltirilgan alohida shaxslarning yoki guruhlarning harakatlari.
Kiberterrorizm 
- insonlar halokati, aytarlicha moddiy zarar xavfini yoki 
boshqa jamiyatga xavfli oqibatlarni tug‘diruvchi kompyuter tizimlarini izdan 
chiqarish bo‘yicha harakatlar.