O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ishchi armatura
, ular temirbetondagi yuk ta’siridan zo‘riqishni e’tiborga olib hisoblash yo‘li bilan o‘rnatiladi; yukni tarqatuvchi armatura , ya’ni yukni armatura karkasidagi ishchi armaturalariga teng taqsimlab beruvchi; montaj armaturasi - karkasdagi ishchi armaturalarni o‘zaro birlashtirib turuvchi turlariga bo‘linadi (6.2-rasm. a,b,v). 155 6.2-rasm. Armatura buyumlari a - yassi payvandlangan karkas; b- fazoviy payvandlangan karkas; v- tukilgan karkas; 1 - ostki ishchi armatura, 2- ustki montaj armatura; 3- kundalang ishchi va montaj armaturalar; 4- birlashtiruvchi; 5- ustki ishchi va montaj; 6- armatura oxiri ilgagi, 7- kundalang bog‘lovchi (xomut); 8- egilgan ishchi armatura. Temirbeton tuzilmalar korxona sharoitida ishlab chiqarilgan yassi, fazoviy va turli detallardan tashkil topgan bo‘ladi (6.3-rasm). 6.3-rasm. Armatura buyumlari. a- yassi tur; b, v - yassi karkas; g- hajmiy karkas; d, e- tavr va qo‘sh tavr kesimli hajmiy karkas; j - bukilgan tur; z- turni bukib hosil qilingan sinch; i-urnatma detallar. 156 Har xil buyumlar uchun armatura elementlarini UzRST 733-96 va GOST 2 586.1.83* ning talablariga mos keladigan aniqlik bilan o‘rnatilgan texnologik qoida va me’yorlarga rioya qilgan holda tayyorlash lozim. Temirbeton buyumlarini armaturalash uchun armaturaning quyidagi turlari: sterjenli, simli va arqonsimol o‘ramali mavjud. Qo‘llanilish sharoitiga qarab zo‘riqtirilmagan va zo‘riqtirilgan armaturalarga bo‘linadi. (6.1-jadval). Yuzalari tuzilishiga qarab armaturalar quyidagi (6.4- rasm) da keltirish turlariga bo‘linadi. 6.4- rasm. Armatura turlari a- silliq dumaloq; b, v- issiq holda yumshatilgan davriy izli; A-II va A-III sinfli; g, d- sovuq holda ishlov berilgan; e- arqonsimon o‘ralgan. Sterjenli armaturalar ishlab chiqarilgandan so‘ng qayta mustahkamlash talab qilinmaydigan A-I, A-II, A-III, A-IV, A-V sinflarga bo‘linadi. Ishlab chiqarilgandan so‘ng ularni issiqlik yordamida mustahkamligini oshirish imkoni bo‘lgan armaturalar sinfiga At-IV, At-V, At-VI va At-VII larga kiradi. SHuningdek, mustahkamlashni cho‘zish orqali amalga oshirilgan armaturalarga: A- IIv va A-IIIv sinflar kiradi. 1) 2) 6.5- rasm. Armatura yarim fabrikatlari. 1- payvandlangan yassi to‘r; 2- o‘rama to‘r. 157 6.1-jadval Armatura po‘lati Sinfi Sortament uchun davlat standarti Po‘lat markasi Po‘lat uchun davlat stan- darti Hisob diametri mm. Zo‘riqtirilmagan armatura po‘lati Issiq holatda yumalatib tayyorlangan armatura A-I 5781-75 St-3 380-71* 6-40 Xuddi shunday davriy izli. A-II A-II As-II A-III 5781-75 5781-75 5781-75 5781-75 5781-75 5781-75 St-5 18G2s 10Gt 25G2s 35Gs 18G2s 380-71* 5058-65* 4MTU-1- 89-67 50-58-65* 5058-65* 5058-72 10-40 40-80 10-32 6-40 6-40 6-9 Xuddi shunday cho‘zib 5,5% ga mustahkamlik orttirilgan A-II v - St-5 380-71* 10-14 Silliq armatura simi V-I 6727-53* - 380-71* 3-8 Xuddi shunday zo‘riqtirilgan armatura po‘lati davriy izli Vr-I TU-14 4-659- 75 - 380-71* 3-5 Davriy izli issiq usulda tortib tayyorlangan A-IV A-V 5781-75 5781-75 5781-75 20xG2S 80S 23x2G2T 5058-65* 5058-65* 4MTU-1- 177-67 10-22 10-18 10-22 Termik usulda mustahkamlan gan davriy izlar At-IV At-V At-VI At-VII - - - - 20GS2 20GS 20GS 20GS 10884-71 10884-71 10884-71 10884-71 10-40 10-40 10-32 10-32 CHo‘zib 3,5% gacha mustahkamlan gan armatura A-IIIv - 25G2S; 35GS 5058-65* 6-40 YUqori mustahkam- likdagi silliq V-II 7348-63 - - 3-8 158 armatura simi Xuddi shunday davriy izli Vr-II 8484-63 - - 3-8 Spiralsimon armatura arqoni K-7 13840-68 - - 4,5-15 Xuddi shunday K-13 TU 14-4-22- 77 - - 14 O‘rama armatura turlarining eni 1400 mm dan to 2650 mm gacha bo‘lib, armatura diametri 3 mm dan to 5,5 mm gachani tashkil etadi. YAssi armatura turlari esa diametri 8,9 va 10 mm bo‘lgan davriy izli armaturani bo‘ylama va eniga karatib payvandlanib, ularni eni 1500 mm dan to 2650 mm gacha, uzunligi 9 metrgacha bo‘ladi. Armo-sement buyumlar tayyorlashda esa tur uchun ishlatiladigan sim diametri 0,7 mm dan to 1,6 mm gacha ishlatiladi. A-I sinfli silliq armaturalar diametri 6 mm dan to 30 mm gacha bo‘lib, ular ko‘ndalang yoki montaj armaturalar uchun ishlatiladi. Ishchi zo‘riqtirilmagan armaturalarda asosan A-II va A-III sinfli davriy izli armaturalardan ishlatiladi, ulardan A-III armatura o‘zini mexanik mustahkamligi bilan ajralib turadi. Diametri 3 mm dan to 8 mm gacha bo‘lgan po‘lat simlar asosan engil payvandlangan sinch va to‘rlar ishlab chiqarishda ishlatiladi. Zo‘riqtiriladigan armatura sifatida yuqori sinfli po‘latdan tayyorlangan armaturalar ishlatiladi. Po‘lat armaturalar maxsus dastgohlarda tortish (bunda plastik deformatsiya yuqolib, armatura tarkibida o‘zgarish kuzatiladi), ma’lum tishlar orasidan o‘tkazish natijasida esa o‘yiqlar hosil bo‘lib, armaturaning ustivorligi ortadi. Armaturalar massasi 5 tonnagacha bo‘lgan boylam tarzda, diametri 8 mm gacha bo‘lgan armatura simi esa massasi 80-100 kg li o‘ram tarzida olib kelinadi. Po‘lat armaturalarga ishlatishdan oldin quyidagi talablar qo‘yiladi: - ishlatiladigan armatura po‘lat yuzasi toza bulishi zarur, shuning uchun uni tashilayotganda, saqlanayotganda yuzasini toza va namlanmaslik chorasini ko‘rib qo‘yish zarur; - agar yuza loy, ifloslangan, bo‘yalgan yoki moylangan bo‘lsa, uni ishlatishdan oldin mexanik usulda tozalanishi zarur; - yuqori mustahkamlikka ega bo‘lgan diametri 5 mm gacha bo‘lgan armatura simlari diametri 2 metrdan kam bo‘lmagan o‘ram tarzida, armatura diametri 5 mm dan ortiq bo‘lgan armaturalar esa diametri 2,5 metrdan kam bo‘lmagan o‘ram tarzida keltirilishi zarur. Armatura po‘latlarini qabul qilib olishda har bir o‘ram yoki boylamda maxsus birkasi borligi tekshirilib, sertifikat bilan qabul qilinadi. Sertifikatsiz olib kelingan armatura po‘latlari nazorat sinovidan o‘tkaziladi. Ular quyidagi hollarda amalga oshiriladi: - zo‘riqtirilgan armaturalarni qabul qilib olishda; - po‘lat sertifikatsiz kelganda; - agar po‘lat sinfi sertifikatdagi ko‘rsatilgandagiga shubxa tug‘ilsa. 159 Nazorat sinovi o‘tkazilishi zarur bo‘lgan armaturalar N diametri va yuza ko‘rinishi bo‘yicha alohida partiyalari bo‘linib, tortiladi: katta diametrli armatura uchun 60 t, armatura simlari uchun 5 t, arqonsimon armaturalar uchun esa tomonlar kelishuvi asosida massalari belgilanadi. Bunda kamida 5 ta namunani alohida 5 ta po‘lat armaturadan qirqib olinadi. Sinashda: katta diametrdagi armaturani cho‘zilishi GOST 12004-66, sovuq holda egilishi GOST -14019-68; armatura simini cho‘zilishi GOST 12004-66, egilishi esa GOST 1579-63; GOST 7348-63 va GOST 8480-63; arqonsimon po‘latlarni cho‘zilishi esa GOST 6874-71 bo‘yicha amalga oshiriladi. Agar armaturani nazorat sinovidan o‘tkazilganda uning sifati davlat standarti yoki texnik sharoitga mos tushmasa tekshirish avvalgi olingan namuna hajmini ikki barovar ko‘paytirib qayta sinovdan o‘tkaziladi. Agar unda ham sifat qoniqarli chiqmasa unda barcha partiya po‘latlar nuqsonli deb topiladi. Bunday po‘latni ishlatishga ruxsatni korxona yoki qurilishning texnik raxbari bera oladi. Tashib olib kelingan armaturalarni saqlashda ularni Yüklə 3,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|