Oʻzbeкiston respubliкasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Kadirov axborot texnologiyalari
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Keys-texnologiya
– masofaviy oʻqitishni tashkil qilishning shunday uslubiki, masofaviy ta’limda matnli, audiovizual va multimediali (keys) oʻquv uslubiy materiallar majmuasi qoʻllanishga asoslanadi. TV-texnologiya – masofaviy oʻqitishni tashkil qilishning shunday uslubi hisoblanadiki, u talabalarga oʻquv-metodik ma’lumotlarni televideniye vositasi yordamida yetkazishga xizmat qiladi va tashqi aloqali ixtiyoriy interaktiv usullardan biri bilan oʻrnatishga asoslanadi. Masofaviy oʻqitishning ta’lim tizimida bir-biridan farqlanuvchi model va shakllari mavjud boʻlib, ular quyidagi qoʻllanish shartlari bilan farqlanadi: – geografik shartlar (masalan, mamlakat territoriyasi, markazdan uzoqlikda joylashuvi, iqlimi); – mamlakatning axborotlashuvi va kompyuterlashtirish umumiy darajasi; – kommunikatsiya va transport vositalarining rivojlanish darajasi; – ta’lim jarayonida axborot va kommunikatsiya texnologiyalari vositalarining qoʻllanish darajasi; – ta’limda qoʻllaniladigan an’analari; – masofaviy oʻqitish tizimi uchun ilmiy pedagog kadrlar mavjudligi va ularning salohiyati va boshqalar. Nima uchun masofaviy ta’lim kerak boʻlib qoldi? – degan savol tugʻilishi tabiiy. Bu savolga javob tariqasida quyidagilarni sanab oʻtish mumkin: – Ta’lim olishda yangi imkoniyatlar (ta’lim olishning arzonligi, vaqt va joyga bogʻliqmasligi va boshqalar). – Ta’lim maskanlariga talaba qabul qilish sonining cheklanganligi. – Ta’lim olishni xohlovchilar sonining oshishi. – Sifatli axborot texnologiyalarining paydo boʻlishi va rivojlanishi. – Halqaro integratsiyaning kuchayishi. 285 Yuqorida sanab oʻtilgan sharoit va imkoniyatlar masofaviy oʻqitishga ehtiyoj borligini koʻrsatadi. Umuman olganda masofaviy ta’limning maqsadiga quyidagilar kiradi 68 : – Mamlakat miqyosidagi barcha hududlar va chet eldagi barcha oʻquvchilar, talabalar, ta’lim olishni xohlovchilarga birdek ta’lim olish imkoniyatini yaratib berish. – Yetakchi universitetlar, akademiyalar, institutlar, tayyorlov markazlari, kadrlarni qayta tayyorlash muassasalari, malaka oshirish institutlari va boshqa ta’lim muassasalarining ilmiy va ta’lim berish potensiallaridan foydalanish evaziga ta’lim berishning sifat darajasini oshirish. – Asosiy ta’lim va asosiy ish faoliyati bilan parallel ravishda qoʻshimcha ta’lim olish imkoniyatini yaratib berish. – Ta’lim oluvchilarni ta’lim olishga boʻlgan ehtiyojini qondirish va ta’lim muhitini kengaytirish. – Uzluksiz ta’lim imkoniyatlarini yaratish. – Ta’lim sifatini saqlagan holda yangi prinsipal ta’lim darajasini ta’minlash. Yuqoridagilarni xulosa qilib shuni aytish mumkinki, masofaviy ta’lim elementlarini ta’lim muassasalariga joriy etilishi har tomonlama foyda keltiradi. Oliy ta’lim tizimida bu kompleksni joriy qilish uchun barcha shart-sharoitlar mavjud. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari ta’lim jarayonida (xususan, masofaviy ta’lim jarayonini) qoʻllash asosan ikki xil koʻrinishda amalga oshiriladi. Birinchi sharti bu texnik jihozlar boʻlsa, ikkinchisi sharti esa maxsus dasturiy ta’minotlar bilan ta’minlanganligidir. 1. Texnik jihozlar bilan ta’minlanganlik: kompyuterlar, tarmoq qurilmalari, yuqori tezlikdagi internet tarmoqlari, video konferensiya jihozlari va hakazo. 2. Dasturiy ta’minotga: Mavjud qurilmalarni ishlatadigan dasturiy ta’minotlardan tortib shu soha uchun moʻljallangan dasturlar toʻplami kiradi. 68 Epignosis LLC. E-Learning concepts, trends, applications. USA 2014. P 18-19. 286 Soʻnggi yillarda Gʻarbda ta’lim tizimini boshqarishda qoʻllanilib kelinayotgan Internet yoki Interanet tarmogʻi orqali elektron shakldagi ta’lim turini E-learning (elektron ta’lim) atamasi bilan kirib keldi. Elektron ta’limi – axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosidagi ta’limning turli koʻrinishlarini anglatuvchi keng tushunchadir. E-learning oʻz ichiga elektron oʻquv kontenetlarni bilim oluvchiga yetkazish usulidan kelib chiqqan holda guruhlarga ajratish mumkin. 9.1 – rasm. E-learning tashkil etuvchilari Elektron ta’limni tashkillashtirishning koʻpgina manbalari orasidan quyidagilarni koʻrsatish mumkin: Mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools); Virtual ta’lim jarayonini boshqaruvchi tizimlar LMS (Learning Management Systems); Ichki kontentni boshqaruv tizimlari CMS (Content Management Systems). 287 9.2-rasm. Elektron ta’limni tashkillashtirishda ishlatiladigan dasturiy ta’minotlar strukturasi LMS bu oʻquv jarayonini boshqarish degan ma’noni bildiradi va u kompyuter tizimlari yordamida onlayn kurslarni hosil qilish va u tinlovchilarga oʻquv materialarni tarqatishda keng qoʻllaniladi. LMS tizimi butun oʻquv jarayonini boshqarish imkonini yaratadi, ya’ni tinglovchini registratsiya qilishdan boshlab barcha natijalarni saqlashgacha boʻlgan jarayonlarni oʻz ichiga oladi. LMS tizimi masofaviy ta’limni asoslaridan biri hisoblanadi 69 . Hammamizga ma’lumki, har bir universitet yoki ta’lim muassasi oʻz ta’lim jarayonini boshqarish uchun zamonaviy texnologiyalardan kelib chiqqan holda, oʻzining virtual axborot ta’lim muhitini yaratishga harakat qiladi. Hozirgi vaqtga kelib, virtual axborot ta’lim muhitini yaratishning hojati qolmagan, chunki Web muhitiga moslashgan har xil turdagi dasturiy majmualar jonkuyar dasturchi va ta’lim sohasida ishlab kelayotgan 69 Epignosis LLC. E-Learning concepts, trends, applications. USA 2014. P 33-34. 288 xodimlarning hamkorlikda ishlashlari shuningdek, ta’limga yoʻnaltirilgan fondlar tomonidan qoʻllab quvvatlanishi natijasida, erkin va ochiq kodli dasturiy ta’minotlar yaratilgan. LMS tizimi har xil dasturiy platformalarda yaratilib, ularga PHP, .Net yoki Java kabilar yordamida ishlab chiqiladi sababi ular ma’lumotlar bazasiga, ya’ni PostgreSQL, MySQL yoki SQL Server ulanadi. LMS tizimi ochiq kodli va kommersiyaga moʻlljalangan boʻlishi mumkin. Bu tizimdan personalni boshqarish va baholash tizimini boshqarishda foydalaniladi. Siz oʻz kursingizni yaxshi ishlashini boshqarishingiz mumkin. Yaxshi LMS tizimlar barcha ma’lumotlarni yigʻish va ularni qayta ishlash imkonini yaratadi 70 . 9.3 – rasm. LMS tizimida ishlash texnologiyasi 70 Epignosis LLC. E-Learning concepts, trends, applications. USA 2014. P 34-35. 289 Quyida maosafaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirish imkoniyatini beruvchi erkin va ochiq kodli LMS dasturiy majmualarning nomlari va ularning asosiy imkoniyatlari boʻyicha ma’lumotlarni koʻrib chiqamiz. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|