O'zbеkiston rеspublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan viloyati kasbiy ta'limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Namangan muhandislik-tеxnоlogiya instituti huzuridagi Mingbuloq yеngil sanoat

1-guruh
Qadimgi Rim ayollar liboslarini chizish!

2-guruh
Qadimgi Rim erkaklar liboslarini chizish!

(Izoh: o’quvchilarni bajargan ishiga qarab guruh a’zolari baholanadi.)

2-ilova
Nazorat savollari:

1. 
   Qadimgi rimda ayollar kiyimlari nima deb nomlangan?
   
2. 
   Qadimgi rimda kimlar sochini bo’yash yoki parik kiygan?
   
3. 
   O’g’il bolalar necha yoshdan oq toga kiyishgan?
   

3-ilova
Uyga vazifa:
Har bir guruh o’quv mashg’ulotida bajargan ishiga oid yangi ma’lumotlar to’playdi va kelgusi darsda uni bayon etadi!
9– MAVZU: QADIMIY RIM KOSTYUMI

Rеja:

1. 
   Qadimiy rim kostyumlarini mato tavsifi.
   
2. 
   Qadimiy rim erkaklar kostyumi.
   
3. 
   Qadimiy rim ayollar kostyumi.
   

1. 
   Qadimiy rim kostyumlarini mato tavsifi
   

Qadimgi rimliklar ishlatgan materiallar asosan, kiyim -kechak zig’ir va jun matodan qilingan, chunki Hindistondan olib kelingan nozik paxta matolar va Xitoydan olib kelingan ipak “og'irligi oltinga teng” bo'lgani uchun shimoliy viloyatlarda mo’yna va kigiz qo’shimcha ishlatilgan. Barcha materiallar tabiiy rangda edi va faqat senatorlar binafsha rang chegarali togas kiyishlari mumkin edi. Kiyimlarning chiziqli-ritmik yechimlari ko’pincha bezatish uchun ishlatilgan (masalan, kostyumning bir nechta elementlari, shunga o’xshash matolar va rang sxemalari). Keyinchalik, moda tendentsiyalarining rivojlanishi bilan, brokodli matolar mashhur bo’lib ketdi, ulardan foydalanish pardozlash tamoyillaridan sumkaga o’xshash, ustki kiyimlarga o’tishni ta’minladi. Keyinchalik, Rim kostyumida ochiq –ko’kdan tortib pushti ranggacha yorqin, monoxromatik rangli ranglar ustunlik qildi va geometrik bezaklar ranglarda - aylana, romb, rozet, kvadrat, stilize qilingan oltin barglarda ishlatila boshladi.
Chеtdan qaraganda, rumliklarning kostyumi yunonlarnikiga o’xshash edi, ammo bu o’xshashlik faqat nisbiy edi, chunki yunonlar va rumliklarning kostyumlari drapirovkalanar edi. Ammo, Rimda odamning go’zalligi to’g’risidagi tasavvur va kostyumning estеtik baholanishi Yunonistonga nisbatan mutlaqo boshqa edi. Rimda go’zal odam tanasiga sig’inishmas edi. Rimdagi iqlim sovuqroq bo’lgani uchun kiyimlar yopiq bo’lib issiq saqlashi kеrak edi. Bundan tashkari, Rimning oliy tabakalari yunonlarga nisbatan boshqacha bo’lgan. Ular ishlamagan va shuning uchun ularda tanani mashq qilishga extiyoj yo’k edi. Rimliklarning kostyumi, xarbiy kostyumdan tashkari, tеz harakat qilishga imkoniyat bеrmas edi. Umuman, sеkin yurish, kostyumdagi bеnuqsonlik va sun’iy harakatlar nazokatning cho’qqisi dеb hisoblangandi.
Rimda odamning kiyinishi, uning ijtimoiy mavqei va kasbini aniqlash mumkin edi. Tunik - 1; toga - 2; pallium - 3; lak - 4. Tunika butun Italiya kiygan, tilanchilik quli va oddiy askardan tortib to badavlat otliq va olijanob senatorgacha bo’lgan hammaning kiyimi edi. Bu yengsiz yengli ko’ylak edi yoki tirsagiga yetib bormagan kalta qisma edi. Tunika belbog’ bilan bog’langan va tortilgan, shuning uchun old tomondan tizzadan pastga tushgan, orqa tomondan esa tizzaning egilishiga yetib kelgan. Qisqa tunikalarni qullar, askarlar va sayohatchilar kiyishlari mumkin edi. Jismoniy mehnat bilan shug’ullanmagan badavlat rimliklar oq to’n kiyib yurishgan. Shamol va yomg’irdan himoya qilish uchun har xil yomg’ir paltolari ishlatilgan: pallium, yelkasiga tashlangan va beliga o’ralgan yumshoq mato yoki lapel, keng ochilgan, tizzagacha uzun plash, ko’pincha kaputli. Bir tunikada qullar va kambag’allar odatda Rim ko’chalarida yurar edilar, olijanob va badavlat rimliklar har doim tepada toga kiyib yurar edilar, kiyish huquqi faqat Rim fuqarolari edi. Toga ellips shaklidagi jun matoning katta bo’lagi edi, uning uzunligi 6 m ga yetishi mumkin edi.Toga bir necha bosqichda kiyilgan va uni boshqa birovning yordamisiz mustaqil ravishda kiyish mumkin emas edi. I-asrning ohiridan boshlab. Miloddan avvalgi Shahar xizmatkorlari tarkibida toganing burmalarini to’g’rilash va bukishni biladigan maxsus qullar saqlanardi. Nopoklik bilan kiyilgan toga boshqalarning jilmayishiga sabab bo’ldi. Vaqt o’tishi bilan toga Rim fuqaroligining ramzidan faqat rasmiy va rasmiy ishlarni bajarishda kiyiladigan kiyimga aylandi.

Rim togaslari oq gul choyshablari bo’yi 6 fut va kengligi 12 metr bo’lgan edi. Yelkalari va tanasi ustidan zig’ir kiyib yurishgan. Bolalar va oddiy odamlar "tabiiy" yoki oq-qora toga liboslar kiyib, rim senatorlari yorqin, oq rangli togalar kiyib yurishgan. Belgilangan maxsus mashg'ulotlarga bag'ishlangan rangli chiziqlar; Masalan, magistratura togasi binafsha rangli chiziqlar va qirralarning bor edi. Ular juda shafqatsiz bo'lgani uchun togalar asosan bo'sh vaqt yoki rasmiy tadbirlar uchun ishlatilgan.

Togas o’z o’rnini egallagan bo’lsada, ko’pchilik kundalik ravishda ko’proq amaliy kiyimga muhtoj edi.
Natijada, qadimgi xalqlarning ko’pchiligi Rimda tunik, peplon va Yunonistonda chiton kiyib yurishgan. Tunik asosiy kiyim edi. Bundan tashqari, ichki kiyim ham bo'lishi mumkin. Ushbu tunikalar matolarning katta to’rtburchakidan qilingan.