[51]
Genlarni boshqarishda ishtirok etish.
Tirik hujayralarda RNK ning bir nechta turi
mavjud bo‗lib, genning yoki iRNK ga komplementar bo‗lgan genning namoyon
bo‗lish darajasini pasaytiradi. Mikro-RNK lar 21-22 nukleotid qatoriga ega bo‗lib,
eukariotlarda
topilgan, va RNK-
interferensiya mexanizmi orqali
ta‘sir ko‗rsatadi.
Bunda mikro-
RNK va fermentlar kompleksi
genning
promotor
qismlarida
DNK ning metillanishiga olib
keladi,
va
gen
faolligini
pasaytiradi.
mi-RNK
ni
boshqarishning
boshqa
turi
ishlatilganda,
komplementar mi-
RNK degradasiyaga uchraydi.
Lekin
genlar
ekspressiyasini
ko‗paytiradigan mi-RNK turlari ham mavjuddir. Kichik interferensiyalaydigan
RNKlar 20-25 nukleotid qatoridan iborat, ko‗pgina
hollarda virus RNKlarining
parchalanishidan hosil bo‗ladi, lekin endogen hujayraviy mi-RNK turlari ham
mavjud.
Kichik
interferensiyalaydigan
RNKlar
o‗hshash
mikro-RNK
mexanizmlarining RNK-interferensiyasi orqali harakat qilishadi. Hayvonlrda RNK
ning yangi turi topilgan bo‗lib, ular pi-RNK 29-30 nukleotiddan iborat bo‗lib, Piwi
bilan o‗zaro ta‘sirlasha oladi, jinsiy hujayralarda transpozonlar nusxalarining
sonining ko‗payishiga yo‗l qo‗ymaydi va gametalarni hosil bo‗lishida
asosiy rol
o‗ynaydi. Bundan tashqari, pi-RNK epigenetik tarzda ona tomondan irsiylanadi, va
avlodlarga
transpozonlarni
ekspressiyasini
ingibirlaydigan
xususiyatlarning
irsiylanishini ta‘minlaydi. Ma‘nosiz RNKlar bakteriyalarda keng tarqalgan bo‗lib, i-
RNK ga birikadi va genlarni namoyon etuvchi xususiyatlarini bostiradi, lekin bir
hillari ekpressiyasini faollashtiradi. Bunday
RNKlar i-RNK ga birikkanda, RNK
ning ikki zanjirli molekulasi hosil bo‗ladi va fermentlar tomonidan degradasiya
Dostları ilə paylaş: 
