O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 4,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 14-rasm. RNK polinukleotidning
kimyoviy tuzilishi [47] shaklida chuqur- tor qator va chuqur bo‗lmagan, keng kichik qatorli struktura uchraydi. RNK tarkibidagi 2‘ gidroksil guruhining mavjudligi, konformatsion plastik, ya‘ni spiral hosil bo‗lishida ishtirok etmaslik imkonini beradi, RNK molekulasining hududlari boshqa fosfat bog‘lanishlariga kimyoviy ta‘sir ko‗rsatishi va ularni uzishida ishtirok etadi. Bir zanjirli RNK ning ―ishchi‖ shakli, oqsillar singari, uchlamchi strukturaga ega bo‗ladi. Uchlamchi struktura ikkilamchi struktura elementlari asosida hosil bo‗lib, bu strukturaning hosil bo‗lishida bitta molekula ichidagi vodorod bog‘lari ishtirok etadi. Bir necha turdagi ikkilamchi strukturalar farqlanadi, bularga asos-halqa, halqa va psevdotugunlar shaklidagi strukturalar kiradi. Asoslar juftlashishining ko‗p miqdordagi variatsiyalari mavjudligi uchun RNK ikkilamchi strukturasini bashorat qilish, oqsillar ikkilamchi strukturasini bashorat qilishga nisbatan murakkab vazifa hisoblanadi, lekin hozirda RNK ikkilamchi strukturalarini bashorat qilishning samarali dasturlari mavjud bo‗lib, mfold dasturi shular jumlasiga kiradi (15-rasm). RNK molekulalarining funktsiyasining ularning ikkilamchi tuzilishiga bog‘liqligiga ribosoma to‗plamlari- IRES misol bo‗la oladi. IRES – bu informasion RNKning 5‘ uchidagi struktura u oqsil sintezini boshlashning odatiy mexanizmini chetlab o‗tish xususiyatiga ega bo‗lib, ribosomaning biriktirilishini ta‘minlaydi, bu 5‘ uchida maxsus modifikatsiyalangan asos- cap joylashadi va ushbu jarayonni amalga oshirishda oqsil sintezinig innisiasiya omillarini talab qiladi. Dastlab IRES virusli RNKlarda topilgan, ammo hozirda mRNKlar ham stress sharoitida IRESga bog‘liq innisiasiya mexanizmidan foydalanishi haqida tobora ko‗proq ma‘lumotlar to‗planib bormoqda. Ko‗pgina RNK turlari, masalan, rRNK va mikro RNK, hujayradagi RNK molekulalari sintezlangandan keyin eukariotlar sitoplazmasiga eksportidan so‗ng, Yüklə 4,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|