O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti

 

bilan  uzviy 

bog`liqdir.  Bu  his

 

o’qituvchining

 

rag`'baglantirishi  bilan  amalga

 

oshiriladi  va 

o’quvchida

 

samaraliroq  ishlash  moyili,  istak  va

 

ishtiyoqini  shakllantiradi.  Bolada 

paydo  bo’lgan  faxrlanish,  o’z  kuchiga  ishonch  hislari  bilimlarni  o’zlashtirish  va 

malakalarni  rivojlantirishga

 

xizmat  qiladi.

 

Kichik  maktab  yoshidagi  bolalarni

 

o’qitish  jarayoni,

 

o’quv  faoliyatining  asosiy

 

komponentlari:  o’quv

 

vazifalari,  o’quv 

harakatlari, nazorat etish va baholash bilan (V.V.Davidov bo’yicha) tanishtirishdan 

boshlanadi.  Bu  borada  barcha  irodmetli  harakatlar  aqliy  rivojlantirishga  qulay 

bo’lgan  sharoitda  amalga  oshirilishi  juda  muhim.  Agar  bola  o’quv  harakatlarini 

noto’gri  bajarsa  bu  uning  o’quv  harakatlarini  yo  nazorat  va  baholash  bilan  bogliq 

harakatlarni  bilmasligi,  yoki  ularni  yaxshi  egallamaganligidan  bo’lishi  mumkin. 

Bolaning  mustaqil  ravishda  bajargan  harakatlari  natijalarini  o’z  xatti-harakatlari 

xususiyatlari  bilan  taqqoslay

 

olishlari  unda  o’z-o’zini  nazorat  etish  xususiyatlarini 

ma’lum darajada shakllanganidan dalolat beradi. O’quv vaziyatlarida bolalar ayrim 

turdagi  masalalarni yechish  yo’llari  bilan  tanishadilar  va  ularni  egallagan  zahoti 

aniq  bir  masalalarni yechishda  amaliy  foydalanadilar.  Pedagogik  psixologiyaning 

asosiy  talablarida  boshlangich  sinf  ta’limi  dasturlaridagi

 

ko’pgina  mavzu  va 

bo’limlarni  o’rgatish  bolalarni  ma’lum  bir  sinfga  taalluqli  namunalarini 

---

50 

 

o’zlashtirishga  yo’naltirish  orqali  tashkil  etilishi  kerak  deb  ta’kidlanadi. 

Tadqiqotlarning  ko’rsatishicha,  boshlang`ich

 

sinf  o’quvchilarining  masalalarni 

yechishdagi  ayrim  yo’l  va  tushunchalarni yetarlicha

 

anglamaganligi  bu  tushuncha 

va yo’llarni shakllantirishda bolalar barcha kerakli  o’quv  harakatlarini  bajarishga 

o’rgatilmaganligining  natijasidir.  O’quv  faoliyatida  nazorat  va  o’z-o’zini  nazorat 

etish

 

kichik  maktab  yoshidagi  o’quvchilarda  o`quv  harakatlarini  mustaqil 

rejalashtirishi

 

va  bajarishni  shakllanishida  juda  muhimdir.

 

Bolalar  tafakkuri  va 

nutqining rivojlanishida ovoz chiqarib mulohaza yuritishning va bu uslubdan o`quv 

jarayonida  foydalanishning  ahamiyati  katta.  Ovoz  chiqarib  mulohaza  yuritish  va 

o’z yechimini asoslab  berish  aqliy  sifatlarni  o’sishiga  xizmat  qilib,  kishi  o’z 

mulohazalari  va  xatti-harakatini  tahlil  etishi  va  anglashini  rivojlantiradi.  Kichik 

maktab

 

yoshidagi  o’quvchilarda  aqliy  va  o’quv  materialini  o`zlashtirish 

imkoniyatlari ancha yuqori hisoblanadi.