O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
To‘g‘ri qilingan biznes – tahlil tahlilchilar ishi uchun vaqt va mablag‘ talab qiladi, tahlilchilar moliyaviy, marketing, muhandislik, strategic rejalashtirish sohalarida tajriba va bilimga ega bo‘lishi lozim. Biznes – tahlilning asosiy maqsadi – yangi mahsulotdan keladigan daromadni baholashdan iboratdir. Bunday tahlil bozor tahlilini, bozor potensialini baholash, mahsulotga ishlatiladigan harajatlarni hisoblash, ishlab chiqarishga ishlatiladigan investitsiyalarni hisoblash, mahsulot marketingiga ishlatiladigan harajatlarni baholash, mahsulot narxini aniqlashni o‘z ichiga qamrab oladi. 5. Mahsulotni ishlab chiqarish Mahsulotni ishlab chiqarish – bu olimlar, muhandislar tomonidan yangi mahsulot ishlab shiqarish jarayoni. Ba‘zi tashkilotlarda ilmiy ishlar olib boruvchi 91 bo‘limlarda yangi mahsulot g‘oyalari paydo bo‘ladi. Bu esa tashkilotdagi g‘oyalar eskirishiga olib keladi. Shuning uchun ham texnologiyalarni yaxshilashga harakat qilgan tashkilot yangi mahsulotlarni boshqarish uchun strategiyalarga ega bo‘lishi lozim. Bu vaziyatda ilmiy – izlanishlar bo‘limi tashkilotning kuchli yoki kuchsiz tomoniga aylanadi, chunki ularning omadli bo‘lishi kerakli vaqtda yangi texnologiyalar ishlab chiqarishiga bog‘liqdir. Texnologiyalarni yaxshilash niyatida bo‘lgan tashkilotlarda marketing bo‘limi asosiy vazifani bajaradi, chunki u ilmiy – izlanish bo‘limining ishlari ehtiyojlarni qondiryaptimi shuni aniqlashi lozim. Agarda ilmiy - izlanish bo‘limiga bozor ehtiyojlari haqida ma‘lumotlar kelmasa, yangi mahsulot mijozlarga yoqmasligi riski kattadir. Mahsulot portfelining tez-tez tekshirib turilishi ishlab chiqarilayotgan loyihalarni tahlil qilishni va mahsulotga talabni o‘rganib chiqishni o‘z ichiga oladi. Ijobiy natija loyiha maksimal tezlikda oldinga bormoqdaligini ko‘rsatadi. Shu bilan birga mijozlar ehtiyojlari haqidagi bozordan kelayotgan ma‘lumotlar, yangi mahsulot ishlab chiqarishda va uni targ‘ib etishda katta ahamiyatga egadir. 6. Yangi mahsulotni bozorda tahlil qilish yoki test o‘tkazish Test o‘tkazish – yangi mahsulot ishlab chiqarish jarayonidan biridir. U yangi mahsulot g‘oyalarni test qilishdan boshlanadi, so‘ngra laboratoriya natijalari tahlil qilinadi. Mahsulot sotuvga tayyor bo‘lganidan so‘ng birinchi qism ishlab chiqariladi. Bu tajribaning javoblarini mahsulotni narxini, sifatini bilish uchun yaxshilab o‘rganib chiqish lozim,. So‘ngra mahsulot bozorda testan o‘tadi. Yangi mahsulot ishlab chiqarish foydasini aniqlashda yettita marketing usullari qo‘llanadi: 1.Ikkinchi marotaba tadqiqot o‘tkazish (Desk Research) – buning uchun tayyor ma‘lumotlardan foydalaniladi, ya‘ni internet manbalaridan, statistika ma‘lumotlardan. 92 2.Focus - guruhlar – bu o‘xshash jihatlarga ega bo‘lgan aholining turli xil qatlamlari orasida o‘tkaziladigan guruh intervyusi. 3.Pochta orqali so‘roqlar – har bir mijozga to‘ldirish uchun savollar anketasi yu bo riladi. 4.Telefon orqali so‘roqlar – tez ma‘lumot yeg‘ishning yo‘li. Oldindan tanlab olingan raqamlarga hodimlar qo‘ng‘iroq qilishadi va anketa bo‘yicha savol – javob o‘tkazishadi. 5.Intervyu (Face – to - face) – respondent bilan shaxsiy intervyu. 6.Product Placement – yashirin reklama, ya‘ni kinolarda, kliplarda, kompyuter o‘yinlarida bu mahsulot bilan foydalanishadi; 7.Sinov marketingi – 100 – 400 gacha guruh tomonidan yangi mahsulot sinovdan o‘tadi, keyin qatnashchilarning fikrlari o‘rganib chiqiladi. Mahsulotni bozorda o‘tkazilgan test natijalarida quyidagilarni bilib olsa bo‘ladi: - Mijozlarning yangi mahsulotga ta‘siri haqidagi ma‘lumot - Mahsulot ishlatiladigan sohalar aniqlanadi - Asosiy bozorlar aniqlanadi - Sotib olish uchun qanday omillar ta‘sir etishini aniqlash - Mahsulotga talab pasayish sabablarini aniqlash - Sotishni alternativ usullarini testdan o‘tkazish. 7. Tijorat Tijorat bosqichida tashkilot o‘z kuchini yangi mahsulot marketingiga yo‘naltiradi. Yangilik tashkilotning boshqa mahsulotlari orasida o‘z o‘rnini topadi. Yangi mahsulotning marketing programmasi uzoq va qisqa muddatga strategik rejalarni tuzishni o‘z ichiga oladi. Asosiy e‘tiborni reklama, kattaloglarga ajratish lozim. Yangi mahsulot haridorlarga taqdim qilinadi. Bu taqdimotda yangi mahsulotning boshqalarga nisbatan afzalliklari namoon qiladi. Agarda mahsulot haridorlar tomonidan maqullansa uni bozorga olib chiqish ishlari boshlanadi. 93 Yangi mahsulot yaratish tashkilot tomonidan tinimsiz izlanishlarni talab qiladi. Lekin mijozlarga kerakli bo‘lgan mahsulot taqdim qilinsa tashkilot uchun katta daramodga aylanishi mumkin. 49 Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|