218
ta’minlash uchun yuqorida keltirilgan va boshqa barcha omillar chuqur taxlil qilinishi
zarur.
Elektr yoyi yordamida payvandlash usuli
Elektr yoyi yordamida payvandlash usuli Payvandlashning termik sinfiga oid
va mavjud Payvandlash usullari
ichida eng tarqalgandir, yetarli darajada
avtomatlashtirilgan, turli o‘lchamdagi har xil konstruksiyalarni ishlab
chiqarish imkoniyatlariga ega. Bunda issikdik manbai
sifatida elektrodlar yoki
elektrod bilan payvandlanayotgan zagotovkalar orasida yonadigan elektr yeyi xizmat
qilib,
yoy
payvandlanadigan
zagotovkalar
chekkalarini
qizdirish
va
suyuqlantirish vazifasini amalga oshiradi. Elektr yoyi - ionlashgan gaz
muhitidaga katta quvvatli elektr razryadidir.
Elektr yoyi yordamida payvandlash quyidagi usullar bo‘yicha bajariladi:
1)
Ko‘lda (dastaki) elektr yoyi yordamida payvandlash.
2)
Flyus qatlami ostida elektr yoyi yordamida avtomatik payvandlash.
3)
Flyus qatlami ostida elektr yoyi yordamida yarim avtomatik payvandlash.
4)
Himoya gazlari muxitida elektr yoyi yordamida payvandlash.
Qo‘lda payvandlashning o‘zi quyidaga ikki turga bo‘linadi;
1. Erimaydigan (W yoki ko‘mir, grafit) elektrod bilan payvandlash yoki
N.N.Benardos (1882 y.) usuli bo‘yicha payvandlash.
2. Eruvchan (metall) elektrod bilan payvandlash yoki N.G.Slavyanov (1888 y.)
usuli bo‘yicha payvandlash.
Slavyanov usuli keng qo‘llanilib, elektrod
turli metallardan tayyorlanib, usti
qoplamali bo‘ladi. Qoplamaning vazifasi payvandlash zonasini havo ta’siridan
himoya kilish, elektr yoyining stabil yonishini ta’minlash, zararli kiritmalarni
payvandlash vannachasidan chiqarib yuborish hamda payvand chok metallini
legarlashdan iborat.
219
So‘nggi yillarda kukunli to‘ldirgichga ega bo‘lgan
maxsus elektrodlar
qo‘llanila boshlandi (Dris, 275).
Tok manbalariga o‘zgaruvchan tokda payvandlash uchun payvandlash
transformatorlari (TS-500, TSHS-3000-1, ...), o‘zgarmas toqda payvandlash uchun esa
payvandlash preobrazovatellari (PSO-120, PSM-1000-4,...) yoki agregatlari (ASB-
300-7,...), payvandlash to‘g‘rilagichlari (VSS-120-4, VKS-500-1) kiradi.
Qo‘lda elektr yoyi yordamida payvandlash texnologik rejimi quyidagi
parametrlar bilan ifodalanadi: payvandlash tokining kuchi J, A; lektrodlar diametri
de, mm; yoyning uzunligi, l, mm ; yoyning kuchlanishi, Uyoy (Uyoy
30-60 V,
ba’zan 50-70 V), Payvandlash tezliga, V, m/soat. Bu parametrlarni to‘g‘ri tanlash va
boshqarish orqali katta ish unumdorliga payvandlashga
sarf-harajatlarning minimal
bo‘lishiga erishiladi.
Mavzuni o‘qib o‘rganishda quyidagilarga e’tibor berish tavsiya etiladi;
Dostları ilə paylaş: