45
yoki maydadir. Bu hol plan va kartalardan foydalanishni, ularni bir-biriga
taqqoslashni, bir xil masshtabdagi karta yoki plandan foydalanib boshqa xil karta
yoki plan tuzishni osonlashtiradi.
MDH topografik plan va kartalarning masshtablari haqidagi qisqacha
ma’lumot 5.1-jadvalda berilgan.
Har bir topografik karta yoki planning masshtabi uning ramkasi ostida
beriladi. Bunda sonli, natural va chiziqli masshtablar ko’rsatiladi.
Masshtab- yer yuzidagi masofalar gorizontal proyeksiyalarining kichraytiri-
lish darajasidir. Ramkalar bilan ifodalangan masshtab sonli masshtaab deyilib, kasr
(
1
M
)
tarzida yoziladi. Kasrning maxrajidagi son (M) masshtabning kichraytirlish
darasjasi hisoblanadi.
Sonli masshtab so’z bilan ifodalanganida natural masshtab deb ataladi.
Masalan, sonli masshtab 1:5000 bo’lsa, natural masshtabda plandagi 1 sm joydagi
50m ga masshtab 1:10000 bo’lsa- kartadagi 1 sm joydagi 100 mga teng bo’ladi va
h.k. Har bir topografik plan yoki kartaning nomi uning sonli masshtabi bilan
yuritiladi.
5.1-jadval
Dostları ilə paylaş: