O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Davlat poligonometriyasiga oid ma’lumotlar 
Poligonometriya 
klassi 
Popigon tomonining 
uzunligi, km 
Burchakning 
o’lchashdagi 
o’rtacha kvadratik 
xato 
Poligon tomonining 
uzunligini o’lchash 
aniqligi 
1 
20-25 
± 0”,4 
1:300000 
2 
- 
±1,0 
1:250000 
3 
0-3 
±1,5 
1:200000 
4 
0,25-2 
±2,0 
1:150000 

---

71 
I-klass
  nivelirlash  yo’llari  bir-biri  bilan  kesishib,  yopiq  poligon  hosil  qiladi 
(6.11-rasm). Poligonning perimetri 3000-4000 km bo’ladi. I-klass nivelirlashda aniq 
geodezik  asboblar  va  aniq  nivelirlash  usuli  qo’llanilganligidan,  olinadigan  natija 
ham  yuksak  darajada  aniq  bo’lishi,  yo’l 
qo’yilgan  absolut  xato  ±3  mm
√L
dan 
oshmasligi  lozim.  Bu  yerda  (L)  nivelirlash 
yo’li (poligon) ning uzunligi (km hisobida).  
II-klass 
nivelirlash  yo’llari  I-klass 
nivelirlash punktlari oralig’ida 500-600 km 
li  yopiq  poligon  tarzida  temir  yo’l  hamda 
katta daryolar qirg’og’i bo’ylab o’tkaziladi. 
Nivelirlashda yo’l qo’yilgan  absolut chekli 
xato ±5 mm
√L
  ga  teng. 
I  va  II-klass  nivelirlash  natijasida  mamlakatimiz  territoriyasidaa  yagona 
balandlik koordinata tizimi vujudga keltiriladi. 
III
-klass  nivelirlash  II-klass  nivelirlash  tarmoqlarini  zichlash  maqsadida 
yuqori  klass  nivelirlash  punktlari  oralig’ida    alohida  yo’llar  yoki  bir-birini  kesib 
o’tuvchi poligon tizimi tarzida o’tkaziladi. III-klass nivelirlash II-klass nivelirlash 
poligonini har birining uzunligi 150-200 km  bo’lgan  6-9 poligonga bo’ladi. 1:5000 
va undan yirik masshtabli topografik tasvirga olish uchun balandlik tayanch tarmoq 
tizimini  qurishda  III-klass  nivelirlash  poligonining  perimetri  60  km  bo’lishi 
mumkin. Bu nivelirlashda yo’l qo’yilgan xato ± 10 mm
√L 
. Har bir kilometr yo’lni 
nivelirlash  vaqtida  nisbiy  balandlikni  aniqlashda  yo’l  qo’yiladigan  o’rtacha 
kvadratik  xatosi  ± 5 mm ga teng.  
IV-klass
  nivelirlash  yuqori  klass  nivelirlash  tarmoqi    punktlari  oralig’ida 
o’tkaziladi. Bu nivelirlash punktlari topografik tasvirga olish uchun bevosita tayanch  
bo’lib  xizmat  qiladi.  IV-  klass  nivelirlashni  shunday  aniqlikda  o’tkazish  kerakki, 
poligon yoki yo’lning balandligidagi absolut xato ± 20  mm
√L
dan oshmasin.   Har 
bir  kilometr  yo’lning balandligini aniqlashdagi o’rtacha kvadratik chekli xato ±10