O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Masalan:
D.X - A.T. (asosiy turish) 1- 2 qo‗llarni tashqariga yoy 
shaklida asta kutarish. 3. Tez chuqqayib tayanish. 4. CHuqqayib tayanish 
holatida sakrab ung tomonga burilish, bosh oldinga engashtiriladi. 5-6 bir 
oyoqni bukib oldinga shaxtam qadam tashlash qo‗llarni asta oldinga va yon 
tomonga uzatish. 7. CHap tomonga burilib oyoqlarni kerib tik turish, qo‗llar yon 
tomonga. 8. Sakrab chuqqayib tayanish. 
Mashqlarning boshlanishi, o‗rtasi va oxiri aniqlanadi keyin aloxida 
qismlarga, yagona kompleksga birlashtiriladi. Erkin mashqlarni tuzishda 
gimnastikachilarning moyilligini, ularning kuchli tomonilarini va sifatlarini 
xisobga olishi o‗quvchilarni birlashib ijod qilishiga iloji boricha faolroq jalb 

---

489 
etishi kerak, qizlar va ayollarning mashqlari o‗rta serrak harakatligi bilan farq 
qilishi kerak. Bolalar uchun erkin mashqlarni mavzuga muvofiq har xili qilib 
tuzish kerak. 
«Harakat ta‘limi» gimnastika mashgulotlarining butun boshlangich 
bosqichi davomida o‗zlashtiriladi hamda u tana va tana tik turish, tizzalarda 
turib, aralash tayanchlar, shaxtam qadamlar engashish va xokazolar, shuningdek 
asosiy va oralik yunalishlarida harakatlanish xamda siltanishlar puxta mashq 
qilishdan iborat. Asosiy diqqatni va oxirgi holatlarda bosh panjalar, tovonlarning 
holatiga: gimnastika qabul qilingan uslubga moe ravishda qaratish kerak. 
Oddiy o‗quv kombinatsiyalarini mashgulotning tayyorgarlik qismida 
o‗zlashtirish maqsadda muvofik. Dastavval kombinatsiyani aloxida harakatlari, 
badan qizdjirishlar, badan qizdirshi maqsadida ko‗p marta takrorlanadi. 
SHundan keyin murabbiy shu harakatlarda tashkil topgan 4.8.16. hisobdan 
iborat bulgan mashq, birikmalarini tavsiya qiladi. Mashgulotlarning asosiy 
qismida ancha murakkab elementlardan iborat. O‗quv kombinatsiyalari, 
shuningdek klassifikatsion programmaning sport erkin mashqlari o‗zlashtiriladi. 
Erkin mashqlarning hamma qismlarini o‗zlashtirib
 
olgandan keyin kombinatsiya 
tuziladi. Erkin mashqlarni yaxlit mashq qilishda harakatlar texnikasini
 
ifodaliligini takomillashtirish maqsadida ularni qismlarga ajratib ijro etish bilan 
birga qo‗shib bajarish kerak. 
Harakatlarni uyushtiruvchi - ularning tuliqliligi, uyg‗unligi va yaxlitligi,
musiqaga aloxida axamiyat beriladi.