O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta

1.5. Tashqi savdo shartnomalarining asosiy turlari 
Tashqi savdo shartnomalarining asosiy turlariga quyidagilarni kiritish mumkin: 
1) Uzoq muddatli (3-5 yil )-qurilish,qo‘shma korxonalar,doimiy tovarlarni 
yetkazib berishga doir. 
2) Yagona tartibdagi –zudlik bilan ukki hamkor o‘rtasidagi tovat ayirboshlashga 
doir. 

---

19 
3) Vaqtinchalik -o‘z vaqtida tovar yetkazib berishga doir. 
4)Maxsus qurilish- montaj ishlari, texnik xizmat ko‘rsatish ,tovarning zaxira 
qismlarini yetkazib berishga doir. 
5) Cheklangan- shartnoma bajarilishiga doir.
K.Smittgoffning fikriga ko‘ra
:
"Tomonlarning istaklariga qarab, avvalambor, 
rasmiy talab qiluvchi shartnoma tuzish uchun qilayotgan rasmiy talabi ikkinchi 
tomondan taklifga olib kelishiga bog‘liq. Ya’ni shartnomaning tuzilishi ko‘proq 
rasmiy talab qiluvchi tomonga bog‘liq. Chunki, ikkinchi tomonga rasmiy talab 
qilgandan keyin, u birinchi tomonga taklif yuboradi. Bu taklifni qabul qilish yoki 
qilmaslik, birinchi tomonning ixtiyoridadir. Bitim yirik bo‘lgan xolatlarda tomonlar 
juda uzoq suhbat quradilar. Ayrim hollarda esa, suhbat chog‘ida tomonlarni bir 
to‘xtamga kelganliklarini aniqlash qiyin bo‘ladi.
Tashqi savdo bitimlarida oferta va aksept.
Ma’lumki, tashqi savdo bitimlari 
oferta va akseptlarning o‘zaro almashinuvi natijasida yuzaga keladi.
Oferta
- bu 
tashqi savdo bitimini tuzish maqsadida, bir shaxs tomonidan boshqa
mamlakatdagi shaxsga yoki bir necha shaxslarga yo‘llagan tijorat taklifidir.
Aksept
- esa bunday takliflarning qabul qilinishi yoki rozilikdir. Odatda, oferta va 
akseptlarning almashinuviga o‘zaro og‘zaki kelishuvlar to‘sqinlik qiladi. Chunki, 
undagi ikki tomon o‘rtasidagi ochiqdan-ochiq suhbat tufayli shartnoma 
tuzilmasligi ham mumkin. Birinchi bo‘ladigan aloqa odatda rasmiy talab yoki
taklif ko‘rinishida bo‘ladi. Suhbatlar chog‘ida bo‘ladigan kelishuv (oferta yoki 
aksept) bo‘lib hisoblanmaydi, agar shartnoma tekstiga kiritilmasa. Lekin, ularni 
yuridik kuchga ega emas deb ham hisoblab bo‘lmaydi. Agar shartnoma
tuzilmasa va konfidenstial axborot ovoza bo‘lib ketsa, unga nishbatan yuridik 
choralar qo‘llanilishi mumkin.
1980 yilda qabul qilingan xalqaro oldi-sotdi shartnomalari haqidagi Vena 
Konvensiyasining 14-moddasida,