O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi andijon qishloq xo’jalik instituti «qishloq xo’jaligida buxgalteriya hisobi va audit»

Intervalli qatorda o’rtachani aniqlash

Unumdorlik bo’yicha guruhlar, ming so’m	Interval o’rtacha qiymati (x)	Sotuvchilar soni (f)	Variant va chastotalarning ko’paytmasi (x f), ming so’m
100-140 140-180 180-220 220-260 260-300	120 160 200 240 280	12 20 24 14 10	1440 3200 4800 3360 2800
Jami	-	80	15600

Birinchi guruh uchun diskret miqdor teng:

Bu erda: ₁ - interval o’rtachasi (birinchi guruh uchun); x_q – intervalning quyi chegarasi; x_yu – intervalning yuqori chegarasi.

Shunday tarzda har bir guruh uchun interval o’rtachasini hisoblab chiqamiz. Keyin variantlar (x) bilan sotuvchilar soni (f) o’zaro ko’paytiriladi va bu ko’paytmalar yig’indisi (xf) sotuvchilar soniga (f) bo’linsa, o’rtacha unumdorlik kelib chiqadi. Bu ishni quyidagi tortilgan arifmetik o’rtacha formula yordamida bajaramiz.



Agar variatsion qatorlar ochiq intervallarda berilsa (masalan, 140 gacha; 140-180; . . . , 260 va yuqori) birinchi guruh interval oralig’i o’zidan keyin keladigan guruh intervaliga teng deb qabul qilinadi, oxirgi guruh intervali esa o’zidan oldingi guruhga tenglashtirib olinadi. Qolgan hisob-kitoblar oldingiga o’xshab bajarilaveradi.