O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya Farmatsiya va sanoat farmatsiyasi fakulteti barcha yo„nalishlari talabalari uchun o„quv-uslubiy qo„llanma Toshkent-2018

Muloqot psixologiyasining asosiy vazifalari quyidagilarda o`z ifodasini topadi:


hamkorlikdagi faoliyat jarayonida shaxslararo o`zaro ta‟sir va muloqot

qonuniyatlarini o`rganish;


Sharq allomalarining muloqot haqidagi qarashlarini tahlil qilish;



yoshlarda faollikka undovchi muomalaviy imkoniyatlari mavjudligini

tahkidlab o`tish;


yoshlarda kasbiy layoqatni faollashtirishga qaratilgan muloqotni

shakllantirish;


shaxslararo munosabatlarni muvofiqlashtirishda muloqotning rolini

orttirish;


o`zaro ta‟sir etishning ayrim oqibatlarini hisobga olish.

---

119

Muloqot aniq ijtimoiy munosabatlar tizimi orqali belgilanadi. U ijtimoiy axloq
normalari asosida tartibga solinadi. Individ hayotida muloqotning psixologik vazifalari
turlichadir. Ya‟ni:

4-shakl

1. Informatsion vazifa - axborotni qabul qilish va uni tarqatishdir.
2. Regulyativ vazifa - muloqotni tartibga solish va boshqalar bilan to`g`ri
munosabatni tashkil qilishdan iborat.
3. Signal vazifasining ko`magida katta ahamiyatga ega voqea va hodisalar
haqidagi signalni qabul qilish va uzatish.
4. Nazorat vazifasi - axborotni qabul qilish va tarqatish jarayoni nazorat qilinadi.
5. Tarbiya qilish vazifasi - muloqot orqali shaxsni shakllantirish jarayoni bo`lib,
nihoyat darajada muhim omil hisoblanadi.
Muloqot jarayonida obyektning maxsus tomonlarining borligi ham muhim
hisoblanadi. Shuni aytish joizki, ko`p hollarda bunday shaxslar jamiyatdagi axloqsiz,
odobsiz va vijdonsiz kishilardir. Muloqot jarayonida bahzi bir psixologik to`siqlar
mavjud. Ko`proq ular sunhiy ravishda vujudga keladi:
1) motivatsion to`siqlar - shaxslarning muloqotga kirishishdan bosh tortishi,
muomalani to`g`ri, aniq ko`rinishda olib borilishini xohlamasligi jarayonida
namoyon bo`ladi;
2) aqliy (intellektual) to`siqlar - shaxsning boshqa shaxsga nisbatan bilim
doirasining kengligi, mantiqiy fikrlashining chuqurligi va intellektual savodxonligi
mazmunan boy bo`lgan taqdirda yuzaga keladi;
3) emotsional to`siqlar - muloqotga kirishuvchilarning psixologik va
emotsional-irodaviy holatlaridan kelib chiqadi (agressivlik, qo`rquv, asabiylashish,
xo`rlanish va boshqalar);
4) tarbiyaviy jarayondagi to`siqlar – ta‟lim sohasida xamda huquqni muhofaza
qilish organlarida «tarbiyasi qiyin» o`smirlar, nosog`lom oilalar va muqaddam
sudlangan shaxslar bilan profilaktik chora-tadbirlar olib borayotgan vaqtda uchraydi.
Muloqotga kirisha olmaslikning asosiy sababi - bu o`zini-o`zi ortiqcha yoki past
baholash tufayli o`ziga va uni qurshab turgan odamlarga noto`g`ri munosabatdir.
Buning oldini olish imkoniyatlari mavjud bo`lib, asosan quyidagilarga ahamiyat berish
ijobiy samaralar sari yetaklaydi: