O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya Farmatsiya va sanoat farmatsiyasi fakulteti barcha yo„nalishlari talabalari uchun o„quv-uslubiy qo„llanma Toshkent-2018

motivatsiya - bu psixika orqali hosil bo‟ladigan determinatsiyadir;

motiv - bu shaxs xulq-atvorining kognitivistik jarayonini bevosita tashqi
olam bilan bog‟lovchi subyektiv tarzda aks etish demakdir.
Shaxs o‟zining motivlari yordamida borliq bilan uzviy aloqada bo‟ladi.
Insonning xulq-atvori (xulqi)ni harakatlantiruvchi kuchi sifatida namoyon bo‟luvchi
motivlar shaxsning tuzilishida (tarkibida) etakchi o‟rin egallaydi. Motivning tuzilish
(strukturaviy) tarkibiga shaxsning yo‟nalishi, uning xarakteri, emotsional holati (his-
tuyg‟usi), qobiliyati, ichki kechinmalari, faoliyati va bilish jarayonlari kiradi.
7-shakl 

Shuni ham ta‟kidlab o‟tish kerakki, motivlarning rivojlanishi, motivlashgan

yangi ma‟lumotlarning paydo bo‟lishi, faoliyat muhiti doirasidagi o‟zgarishlar tufayli
amalga oshiriladi.
“Motivatsiya” tushunchasi “motiv” tushunchasidan kengroq ma‟no va
mazmunga ega. Shaxsning jamiyatda odamlar orasidagi xulqi va o‟zini tutishi
sabablarini o‟rganish tarbiyaviy ahamiyatga ega bo‟lgan narsa bo‟lib, masalani
yoritishning ikki jihati farqlanadi:
8-shakl 

1


ichki sabablar

xatti-harakat egasining subyektiv psixologik xususiyatlari

nazarda
tutiladi
(motivlar,
ehtiyojlar,
maqsadlar,
mo‟ljallar, istaklar, qiziqishlar).


2


tashqi sabablar

faoliyatning tashqi shart-sharoitlari va holatlari - ayni

konkret holatlarni kelib chiqishiga sabab bo‟ladigan
tashqi stimullardir.

Shaxs iltimoiy xulqi motivining ikki elementi 
Harakat dasturi
Maqsad

---

38

Shu nuqtai nazardan motiv - konkretroq tushuncha bo‟lib, u shaxsdagi u yoki bu
xulq-atvorga nisbatan turgan moyillik, hozirlikni tushuntirib beruvchi sababni nazarda
tutadi.