O’zbеkistоn rеspublikаsi

E-mail:
[e-mail]
Tashkilot:	O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti, «Ijtimoiy-gumanitar fanlar» kafedrasi
Taqrizchilar:	L.N.Djuraev – SamDU “Falsafa va milliy g’oya” kafedrasining dotsenti, falsafa fanlari doktori Xaydarov K.D. – O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti, “Ijtimoiy-gumanitar fanlar” kafedrasi professori, falsafa fanlari doktori

“Ijtimoiy-gumanitar fanlar” kafedrasi o’qituvchilari: 2023-yil “_____”______________	__________dots. O.Tursunova __________dots.N.Tog’ayev
“Ijtimoiy-gumanitar fanlar” kafedrasi mudiri: 2023-yil “_____”______________	_________ prof. J.Y.Yaxshilikov
Boshlang’ich ta’lim va gumanitar fanlar fakultet kengashi raisi: 2023-yil “_____”______________	__________ dots. I.Xayriyev

M.O’.
Oʻquv uslubiy boshqarma boshligʻi: ___________prof.Z.B.Boltayev
2023-yil “_____”______________


MUNDARIJA:

№	Mavzular nomi	Betlar
1	Falsafaning fan va dunyoqarashga doir moxiyati	16-28
2	Borliq va rivojlanish falsafasi	29-42
3	Bilish nazariyasi	43-67
4	Mantiq.Tafakkur mantiqiy fikrlash asosi	67-84
5	Jamiyat va inson falsafasi	84-100
6	Axloq va qadriyatlar falsafasi (Etika)	100-122
7	Estetika nazariyasi	122-144
8	Global jarayonlar va barqaror taraqqiyot falsafasi	144-163
9	Global korrupsiya ijtimoiy madaniy inqiroz oqibati	163-174
10	Korrupsiyaga qarshi kurash mexanizmlari	174-179
11	Din madaniyat fenomeni	180-185
12	Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi	185-197
13	Islom dini tarixi va falsafasi	197-213
14	Islom qadriyatlari	214-224
15	Diniy mutaassiblik va dindorlik	224-234

MA’RUZA MATNI


1-MAVZU: FALSAFANING FAN VA DUNYOQARASHGA DOIR MOHIYATI
Reja:
1. Falsafa atamasining kelib chiqishi.
2. Dunyoqarash va uning tarixiy shakllari.
3. Falsafaning asosiy masalalari.
4. Falsafa va fanning o'zaro mutanosibligi va farqi.
«Falsafa» tushunchasining kelib chiqishi. Har qanday noma’lum so’z mazmunini uning etimologiyasidan, ya’ni u qachon, qanday va nima uchun yuzaga kelganini aniqlashdan boshlash o’rinli bo’ladi. «Falsafa» tushunchasi yunoncha phileo – sevaman va sophia – donolik so’zlaridan kelib chiqqan bo’lib, mazkur atamaning dastlabki ma’nosini donolikka muhabbat deb talqin qilish mumkin. Falsafa so’zini ilk bor qadimgi yunon mutafakkiri pifagor miloddan avvalgi VI asrda tayyor holda (afsonalar, rivoyatlar, an’analar orqali) avloddan-avlodga o’tuvchi bilim va inson o’z aqliga tayanib, mushohada yuritish va borliqni tanqidiy tushunish yo’li bilan olishi mumkin bo’lgan bilimni farqlash maqsadida ishlatgan.
Shuni ta’kidlash lozimki, pifagor ham, qadimgi davrning boshqa faylasuflari ham dastlab «falsafa» tushunchasiga uning keyinchalik paydo bo’lgan va mohiyat e’tibori bilan, falsafani «barcha fanlar podshosi» darajasiga ko’targan ma’nosidan boshqacharoq ma’no yuklaganlar. Ammo ilk faylasuflar o’zlarini donishmand deb hisoblamaganlar va donolikka da’vo qilmaganlar, zero, o’sha davrda keng tarqalgan tasavvurga ko’ra, haqiqiy donishmandlik ajdodlardan meros qolgan, asrdan asrga o’tib kelayotgan afsonalar, din va rivoyatlarda mujassamlashgan. Donishmandlar deb, asrlar sinovidan, eng so’nggi haqiqat manbai sifatidagi bilimlarga ega bo’lgan bashoratgo’ylar, kohinlar va oqsoqollar e’tirof etilgan. Ularning so’zlari birdan-bir to’g’ri deb qabul qilingan. Faylasuf esa, qadimgilar fikriga ko’ra, izlanuvchi, donishmandlik muxlisi bo’lishi, e’tiqod sifatida qabul qilingan tayyor haqiqatlarga emas, balki o’z aqliga tayanib, ijodiy yo’l bilan, Shuningdek boshqa faylasuflar tomonidan olingan bilimlar va tajribadan foydalangan holda maqsadga intilishi lozim bo’lgan.