Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti

yumshoq edi
; 
d) koʻmakchili soʻz: 
Hammasi 
sеn uchun, dilovar uchun;

e) bogʻlamali
: Bunday odamlarni 
nodon hisoblashadi
;
f) koʻmakchi fе’lli
: Otam 
oʻylanib qoldi
. 
OTLI SOʻZ BIRIKMALARI
Hokim komponenti fe’ldan 
boshqa turkumga oid soʻz bilan ifodalangan soʻz birikmalari: 
yuk 
mashinasi, barcha oʻqituvchilar, goʻzal qshiloq 
va b.
QOʻSHMA GAP
Birdan ortiq sodda gapning mazmun, grammatik va 
ohang jihatidan birikuvidan tuzilgan gap: 
Oʻqituvchiga kibr-u havo va 
takabburlik aslo yarashmaydi, chunki yosh avlod undan ibrat oladi. 
(
R. Usmonov) 
QOʻSHMA SOʻZ
Tarkibida birdan ortiq lugʻaviy ma’noli qism 
boʻlgan soʻz: belbogʻ, otquloq, gultojixoʻroz
, e
rksevar, kinoapparat, 
ishlab chiqarish kabi.
 
SINTAKTIK MUNOSABAT
Soʻz birikmasi tarkibiy qismlari va 
gap boʻlaklari orasidagi munosabat. Soʻz birikmasida bunday muno-
sabatlarning quyidagi turlari farqlanadi: 1) atributiv munosabat (
q.
); 2) 
obyektli munosabat (
q.
); 3) relyativ munosabat (
q.
). Gapda esa 
bulardan tashqari predikativ munosabat (
q.
) ham boʻladi. Sintaktik 
munosabatlar quyidagi vositalar yordamida ifodalanadi: 1) affikslar 
(
q.
) 2) yordamchi soʻzlar (
q.
); 3) soʻz tartibi (
q.
); 4) intonatsiya (
q.
). 
SINTETIK TILLAR
(
yun.
sintetikoz – biriktirilgan, qoʻshilgan) 
Grammatik ma’nolar (gapda soʻzlarning oʻzaro munosabatni) shakl 
yasovchi qoʻshimchalar vositasida ifodalanadigan tillar. Masalan, rus 
va nemis tillari sintetik tillar jumlasidandir.