Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

iste‘mol qilishdan olingan qo‘shimcha naflilikdir.
So‘nggi qo‘shilgan naflilik 
umumiy naflilikning o‘sgan qismidan iborat ekan, u naflilik funktsiyasining 
hosilasi hisoblanadi. Muayyan ehtiyojni qondiruvchi har bir navbatdagi ne‘mat 
oldingisiga qaraganda kamroq naflilikka ega bo‘ladi. Ne‘matlarning cheklangan 
miqdori sharoitida esa doimo ehtiyojni eng kam darajada qondiruvchi «so‘nggi 
nusxasi» mavjud bo‘ladi. 
YAlpi (umumiy) naflilik so‘nggi qo‘shilgan naflilik ko‘rsatkichlarini 
jamlash orqali aniqlanadi.
Agar iste‘molchi manfiy so‘nggi qo‘shilgan naflilikka 
ega bo‘lsa, u holda yalpi naflilik kamayadi.
2.Naflilik funktsiyasi va uni maksimallashtirish qoidasi 
 
Iste‘molchi tovarlarning turli to‘plamini xarid qilishda doimo 
naflilikni 
maksimallashtirish qoidasiga
amal qiladi. Bu qoidaning mazmuni quyidagicha 
bayon etiladi: 
iste‘molchi o‘zining daromadini shunday sarflashi kerakki, 
daromad to‘liq sarflangan holatda tovarni xarid qilishdan olingan so‘nggi 
qo‘shilgan naflilikning tovar narxiga nisbati barcha tovarlar uchun bir xil 
qiymatga ega bo‘lishi lozim
, ya‘ni: 
y
y
x
x
P
MU
P
MU

, 
bu erda: 
MU 
– 
X
va
 Y
tovarlarning so‘nggi qo‘shilgan nafliligi;
 P 
– ularning narxi. 
Bu qoida 
iste‘molchining muvozanatli holatini
ifodalaydi. Iste‘molchi o‘zining 
didi va ruhiyatiga ko‘ra turli xil tovarlar to‘plamini ma‘qul ko‘rishi mumkin. 
Bunda u tovarlarning ma‘lum bir to‘plamini boshqa biriga taqqoslab ko‘radi. 
Iste‘molchi tanlovini tushuntirishda befarqlik egri chizig‘i muhim rolь o‘ynaydi.
3.Befarqlik egri chizig‘i va uning o‘zgarishi