Microsoft Word seyid c?F?R pis?V?RI. doc
Yüklə 1,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 olunmalıdır. (3 sentyabr 1945-ci il) bu tarixdə firqənin bütün fəaliyyətinin əsasını və məramnaməsinin təmsilini təşkil edən 12 maddədən ibarət olan müraciətnaməsi intişar tapmışdır. Bununla belə qeyd etmək lazımdır ki, firqəmizin mordad ayının 10-dan başlanmışdır. Mordadın 1-dən şəhrivərin 12-dək (təqribən 1 ay davam edən) bu müddətdə cürətlə deyə bilərəm ki, biz firqəmizin ciddi fəaliyyət göstərdiyi günlərdə daha artıq zəhmət çəkib, daha artıq əziyyət sərf etmişik. Vaxtıdan qabaq polis jandarm məmurlarını ayiq salmaq çox xətərli olunduğundan gizli fəaliyyət dövrü hesab olunan bir ay müddətində biz fövqəladə ehtiyat ilə işləməli, müxalifətlərin ə llərinə bəhanə verməməlidik. Ona görə hər kəsə asanlıqla yanaşıb mətləbi ona hali etmək (aydınlaşdırmaq) mümkün olmurdu. Qabaqcadan zəminə hazırlamadan təzahür müvəffəqiyyətsizliklə xatəmə tapa bilərdi. Biz istəsəydik aşağı təbəqədən geniş dairədə istifadə edə bilərdik. Bunu iki cəhətdən zərərli hesab edirik, əvvəla birinci qədəmdə aşağı təbəqəni toplamaqla biz ortabab adamları və şəhər əhalisinin ümdə (əksəriyyət) qisməsini məxsusən camiyətdə müəssir amil hesab olunan ziyalıların suyi-zənnini cəlb etməklə Cəbhəyi-Azadi və Hizbi-Tudə təşkilatlarının iştibahatlarını təkrar etməkdən başqa bir nəticə əldə edə bilərdi. Digər tərəfdən Hizbi-Tudə və kagərlər ittihadiyyənin ətrafında olan adamları dağıdıb o təşkilat ilə yersiz rəqəbat yaratmağa səbəb olar ki, təzə işə başlayan bir təşkilat üçün belə rəqabət çox xətərli nəticələr verməyə bilməzdi. Cəbhəi-Azadinin qarşısına çıxan çətinlikləri unutmadığımızdan bu vasitə ilə onun iştibahlarını təkrar edə bilməmişdik. Bu cəhətdən birinci qədəmdə adlı-sanlı, bəlli- başlı adamları özümüzlə həmrah etməli idik. Bu çox mümkün bir iş idi. Çünki bizim intişar vermək istədiyimiz milli şüarların bu təbəqə üçün təzəliyi var idi. Onlar Azərbaycanların bir millət olduqlarını qəbul etdikləri halda bu millətin farslardan və tehranlılardan ayrı olaraq, yaşaya bilməsinə sui-zənn ilə baxırdılar. Bəziləri Azərbaycan xalqının mübarizəsinin şuralar 323 vağzalından Əmrabadın üstü Şeyxtərəabada kimi mənim fədai dəstələrim düzülmüşdür. O gecə düşmənlər böyük dəstələrlə gəlirdilər. Məndə iki leytenant köməkçi ki, yuxarıda göstərilib, yəni seyid Mustafa Hüseyni və Rəhim Bəxşinin zirəngliyi ilə bütün həmlələrin qarşısını aldıq. Heç bir yerdən xəbərimiz olmadı. Düşmən Miyana tərəfindən gəlib, bizim arxa tərəfimizitutmuşdular. Nagahani olaraq bizə həmlə edib, və bizi Caharhalqa kimi mühasirəyə aldılar. O gün mənim 300 piyada fədaim var idi. 22 Azər 1325 (dekabrın 13 1946) gecəsi onlardan bir iddəsini qırub, şiddətli vuruşmadan sonra mühasirəni sındırıb, fədailərə nicat verdik. Miyananı düşmən tutmuşdur. Naçar Təbrizə tərəf qayıtdıq. Bostanabadda dedilər Təbriz alınıb və tutanı da öldürürlər. Ona görə biz 300-dən artıq atlı ilə Ərdəbil tərifnə getdik. Piyada dəstəsi Sərabda qaldı. Ə rdəbil torpağında ..... xan atlıların toplanması bizi dinc qoymadı. Sarab və Ərdəbil arasında olan Manqutay ə mniyyələrin böyük maşından düşmüş dəstəsi ilə qarşılaşdıq. Onların maşının üstündə avtomat qurğusu var idi. Böyük atışma oldu. Axırda oradan dağlar ilə Ərdəbilə aşdıq. O vuruşmada iki adamız qaldı və Ərdəbildə də xan atlı dəstələrinin hər birinə rast gələndə dağıtmayınca keçmirdik. Onlar 3 Ərdəbil mahalında bizi təqib edib, vuruşurdular. Tainki gəlib, Ərdəbili keçdik. Bir yerdə düşə bilmədik. Gecənın külək və qüdrətli soyuğuna baxmayaraq məcbur idik yolumuza davam edək. Axır vuruşmamız Ərdəbil ilə Nəmin arasında oldu. Bütün xanlardan toplanmış dəstələr ilə atışmağa əcbur olduq. Bu atışmada bizim əfsərlərdən usta Məhəmməd, Şəkur Qəffari, Rəhim Bəxşi, Qiyas Məqsudi, Şükrəvər, Isa böyük fəaliyyətlər göstərib, fədailəri düşmənə vermədilər. Oradan meşə ilə aşıb, üç gün ac qaldıqdan sonra çox zəhmət ilə ac və yorğun halda gəlib Astaraya çıxdıq. Sərdsəhra fədai başçılarından Mirəbülfəz Haşimi Bu şərhi-halı yazan mən Mirəbülfəz Haşimi Mirağa oğlu Sərdsəhranın Sərdrud qəsəbəsində 1298-ci ildə (1916) anadan olmuşan. Bir neçə sinif 322 orada 6 ay qaldım. Mahmudxan o körpüdən keçmək istəyirdi. Biz də qoymayırdıq. Daimi vuruşma var idi. Onlar əl çəkmədikdən yoldaş Qulamın əmrilə o körpünü gecə ilə dağıtdım. Mayor Məhəmmədəli Ramtin xəbər göndərmişdir ki, Məhmudxan və Ənkuran anbarı Qulamhüseynxan Bahadiri özlərinin və bir qədər də kürd atlıları ilə Ənkuran postunu mühasirəyə salıb, fori (təcili) xəbəri alan kimi bir neçə nəfəri götürüb, Ankurana getdim. Bir neçə gün vuruşmadan sonra onlar məğlub olub, qaçdılar. Mən ədə öz dəstəmi götürüb, Yayin kəndinə qayıtdım. Sonradan yoldaş Qulamdan əmr alıb, Zəncana qayıtdım. Qulamın Zəncanda olmadığı üçün Təbrizin verdiyi teleqraf xəbəri ilə mən və yoldaş Məhəmmədəli Ramtin təcili Kərəs mahalına hərəkət etdik. Bir neçə gün Kərəstdə (Kərsuf) qalandan sonra Zevinabada getdik. Bütün o dəstənin siyasi rəhəbərlik vəzifəsini icra etməyə görə ətrafda olan qoşunlarımızın vəziyyətini təftiş etməkdən ötrü gedirdik. Yolda təsadüfən maşın çevrildi. Mən, Məhəmmədəli Ramtin, Həsən Nəzəri və bir neçə fədai ağır surətdə yaralandıq. Ona görə bizi xəstəxana Miyanada olduğuna görə Miyanaya gətirdilər. Neçə müddət yatandan sonra sağaldıq və yoldaş Qulamın əmrinə görə Miyana və Qərmrud fədailərin başçılığına təyin oldum. Oranın əmin-amanlığı bizim əlimizdə oldu. Sonradan Zəncam dəstəsi Miyanaya gəlməyinə görə dilim gəlmir Zəncanı qoşunlar çəkdiyi zəhmətlərdən sonra verib, Miyanaya qayıdalar deyəm. Böyük zəhmətlər, yəni ağır işlər oldu. O dəstələrdən bir qədərini Yoldaş Qulam Yəhya Təbrizə göndərdi. Bir neçə gündən sonra mürtəce qoşunların bizim üstümüzə hücumunu eşidib, Qulamyəhyanın əmrinə görə Qaflankuha hərəkət etdik. Mənim yadımda baş leytenant seyid Mustafa Hüseyni və Rəhim Bəxşi də var idi. Düşmən böyük basqınlar edirdi. Təyyarə, top, ağır avtomat və tank aman vermirdi. Biz də öz ə trafımızı bərk saxlamışdıq. Səhər tezdən Rəhim Bəxşi ilə Ə mrabadın üstü Şeyxdərabadda olan fədai dəstələri gecə bizə vurduğu düşmən tərəfindən zərbəni yoxlamağa getdik. Miyana 51 ittifaqı və Sovet Azərbaycanı ilə əlaqədar hesab edərək, ondan yanlış nəzəriyyə çıxardmaqla nehzətimizi ranın istiqlal və təmamiyyətinə moğayir (zidd) bir nehzət zənn edirdilər. Məxsusən varlı təbəqə məznun (şübhəli) olaraq, milli nehzətimiz arxasında özləri üçün sosializm, kommunizm qorxusu icad edərək meydana girmək istəmirdilər. Hətta bacardıqca bizim fikirlərimizi dəyişdirməyə çalışırdılar. Bunların hamısı bizi məyus etməyə, qədər qüvvətli deyildi. Xalqın xüsusilə zəhmətkeş kəndli və şəhər camaatının bizim fikrimizə şərik olduğunu çox yaxşı bilirdik. Biz hiss edirdik ki, Azərbaycan xalqımın milli şüarı olmasza ciddi mübarizəyə qədəm qoymayacaqdır. Öz sərvət və mövqelərindən haya düşənlər, belə üsula Azərbaycan xalqınım dilinə, xüsusiyyətinə və azadlığına olan əlaqəsinə etiraf etdikləri üçün onların fərı və cuzi iradələri bizi tutduğumuz yoldan qaytara bilən qədər qüvvətli deyildi. Ona görə biz xalqa yaxınlaşıb, öz prinsiplərimiz ətrafında bəhs və münaqisə etdikcə tutduğumuz yolun doğru olduğuna imanımız qüvvətlənir və onun icrası üçün himmətimiz artırdı. Buna baxmayaraq, birinci qədəmlər olduqca müşkül və çətin bir surətdə götürülürdü. Bir tərəfdən elə ağır şərait altında köməkçi və yoldaşlar hazırlarkən digər tərəfdən firqənin elamiyyəsini mükərrər müzakirə edib, onu iki ə sldən ibarət olan şüarlarımızı yazıb, kağız üstünə gətirib, onu o vaxt azadixahlıq adı ilə məşhur olan bitərəf əşxasdan 46 nəfərinin imzasilə bitirməyə müvəffəq olduq. Polis idarəsinin ciddi müraqibətini nəticəsiz qoyub qabaqdan tutduğumuz təsmim üzrə bəyənnaməmizi 12 Şəhrivərə dək çapdan çıxarıb, intişar verdik. Əvvəl günlərdə içərimizdə məlumatlı adamlar olmadığından bu siyasi bəyannaməni dəqiq yazılıb, çap edilməsi olduqca müşkül idi. Onu özüm iki dildə yazmağa məcbur olmuşdum. Təhtüləfz (kəlmə-kələmə) tərcümədən pərhiz etdiyimdən onun fars ilə azərbaycanca olan nüsxələrindən ibarət cəhətində cuzi ixtilaf daha imkan tapırdı. Bununla belə iddia edə bilərəm ki, bəyanamə həm fars, həm də Yüklə 1,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|