Microsoft Word seyid c?F?R pis?V?RI. doc
Yüklə 1,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
52 Azərbaycanca çox roşan (aydın) yazılmışdır. Çap işi yuxarıda dediyim kimi müşkül idi. 12 Şəhrivərdən ibarət olan böyük müraciətnaməni bir gündə Təbriz mətbəələrində 15 min nüsxədə çap etmək təqribən qeyri-mümkün nəzərə gəlirdi. Bu cəhətdən 24 saat tamam şəxsən çapxanada qalmağa məcbur oldum. Hətta Elmiyyə çapxanasının sahbi öz çapxanasının adını qeyd etməyə hazır olmadığından firqəmizin ciddi müəssisələrindən olan Ittilaat çapxanasının müdiri Həzən Zəfəri məsuliyyəti boynuna alıb öz çapxanasının adı ilə intişar vermək şə rti ilə ona razılaşdırdı. Mümkündür ki, bu cüziyyatı təfsil (mükəmməl) üzrə şə rh vermək bəzi oxucuları maraqlandırmasın, lakin mənim zənnimcə bütün dünyaya səs salan böyük bir işin başlanğıc şəraitini {məxsusən cavan demokratlara} bilmək lazımdır təcrübə isbat etmişdir ki, kiçik bir iştibah nəticəsində böyük bir iş pozula bilər. Kiçik bir fədakarlığının böyük bir xətəri rəf edilməsi də təcrübədə az görülməmişdir. 11 şəhrivər gecəsi bəyannaməni çap edərkən mənim 3 gün yuxusuz qaldığıma görə taqət gətirməyib, işçilərin nahar mizi üstündə yatmağın onların ruhiyyəsində dərin təsir buraxmışdır. 2 saatdan artıq davam etməyəm bu istirahətdən sonra mürəttiblər (tərtibçi) və sair çapxana işçilərinin ruhiyyəsində böyük təğyirat hiss etməyə başladım. Onlar tamamilə başqa adamlar kimi nəzərə gəlirdilər. Çapxananın qaranlıq kif (basmış lampası) sanki işıqlanıb, fəaliyyət ilə dolmuşdur. Yuxudan oyandığım zaman hənuz sadə tanışlığımız belə olmayan kargərlər məni təbəssümlə qarşılayıb, işi bir neçə saata qurtarmağa hazır olduqlarını söylədilər. 2 saat bundan qabaq böyük məbləğ müqavilində belə yuxusuz qalmağa razılaşmayan cavan işçilər isə kamali-meyl və rəğbətlə onlara tapşırdığları vəzifəni əncam (əməl) verməyə söz verdilər. Mətbəənin səhifəbəndi Hüseyn Ağa Səlimül-nəfs mən oyanar-oyanmaz 4 saat sonraya vəd etdiyi ikinci səhifəni ikinci təshih (düzəliş) üçün mizin (masanın) üstünə qoyub dedi: indi mən inanıram ki, 321 ...... kənd istehkamatına getdim. Bütün gecəni döyüşdən sonra oranı ələ gətirdik. Onları oradan qovduq. Qara Putambuşaniyə kəndlərindən keçib, Oriyad mahalı, Pərilər və Həsənabad, Qaradaş kəndlərində şədid surətdə vuruşduq. Sonra Oriyad mahalının əmniyyətin təmin etdik. Bütün cəngəllərdə xanlar və məmurxan elatlarına qalib gəldik. Zəncan alınandan sonra Qulamyəhya tərəfindən sonra Zəncana çağırıldım. Qulamyəhyadan tapşırıq alıb, Məhəmmədqulu Ramtin ilə Oriyada qayıdıb, atlı suvarilər dəstəmizlə Ənkuran xanı Qulamhüseynxan Bəhadirinin üstünə getdik. Gecə ilə böyük vuruşma oldu. Ənkurani əlimizə keçirdik. Orada iki gün qaldıqdan sonra post təyin edib, özümüz Xəmsə mahalında olan Duz kəndinə hərəkət etdik. Düşmənin dəstəsi Çayırlıda olmağına görə qışın ağır qarlı vaxtlarında gecə ilə Çayırlıya tərəf getdik. O vaxt bütün qoşuna özüm başçılıq edirdim. Gecəni böyük atışmadan sonra düşməni məğlub edərək, Çayırlını da əlimizə keçirtdik. Orada bir neçə gün qalıb, o mahalın bütün əmniyyətin bərqərar etdik. Sonradan düşmənlər Qoltuq kəndində olduğuna görə ora hərəkət etdik. Onlar bizim ordunu almağımızı bilib, oradan Seyidabad kəndinə qaçmışdılar. Biz də bir başa onları təqib edərək, Seyidabada getdik. Orada iki gecə-gündüz vuruşub,axırda düşmən davam gətirməyib, Yayın kəndinə tərəf qaçdılar. Yayın kəndində olan Qızılüzən Çayının körpüsü Həmədan-Bicar yolunun keçid körpüsü idi. Biz də yoldaş Qulamın əmrinə görə oraya getdik. Sultan Məmurxan və onun köməkçi xanları ilə qoşunları orada idi. Orada böyük vuruşmadan sonra qəflətən gecə həmlə etdiyimiz Mahmudxan öz qalan dəstəsi ilə Bicar mahalına getdilər. Biz orada Mahmudxandan aldığımız anbarı açıb, yeşiklərlə dolu gülləri gördük. Güllərin qutularının üstü Ingilis dövlətinin nizanları ilə yazılmışdır. Tüfənglərdə 11 açılan və 5 açılan, 3 Tirbar və bir qədər avtomatlardan ibarət idi. Körpü çox əhəmiyyətli olduğundan yoldaş Qulamın əmrinə görə mən öz dəstəmdən bir qədərin Seyidabada göndərib, qalanları ilə 320 onların hamısını Ağa Məhəmmədivənd buraxdı. Bu sözdən sonra sərhəng Zəriv qorxudan tərlədi. Dedim: “Tərləmə, ancaq bunu bil millət qadirdir ki, sizin bu kardon dəstgahınızı ani vahidə pozsun”. Bilaxirə O, vəziyyəti belə gördükdə yazılı şə kildə sərhəng Mənzuriyə yazdı ki, sərbazxananı təhvil versin. Beləliklə siyahı üzrə sərbazxana təhvil alındı. Təqribən 1000 ə dəd tüfəng, 72 ədəd yüngül avtomat, 15 ədəd ağır avtomat, 280 min güllə, 72 top, telefon və başqa əşya və təchizatı təhvil aldıq. Bununla da Ərdəbil və onun ətrafında olan xalqın mal, can və namusunu ayaqlar altına alan qəddar və mürtəce dövlət məmurlarından təmizlənib, qüdrəti demokrat firqəsinin rəhbərliyi ilə təşkil tapan Milli Hökumətin ixtiyarına keçdi. Miyana fədai başçılarından Məmiqulu Sadiqinin xatirəsi Mən Məmiqulu Sadiqi azər ayının 10-da 1324-cü ildə (1 dekabr 1945) Mərkəzi Komitə tərəfindən Təbrizə çağırılıb, orada tapşırıq aldıqdan sonra Qulamyəhya yoldaşa müraciət edərək, Ə nsari və Məhəmmədəli Ramtin ilə birlikdə Miyanaya qayıtdım. Mərkəzi Komitənin tapşırığına görə Miyana, Gərmrud kəndlilərini toplayıb, onları fədai dəstələrinə yazılmağa dəvət etdik. Sonra fəal fədailəri çağırıb, onlara azərin 14-də (5 dekabr) silah payladıqdan sonra qiyam etdik. Mürtəce dövlətin jandarmlarını məğlub edib, Gərmrud mahalını öz əlimizə aldıq. Yoldaş Qulamyəhyanın tapşırığına görə 120 nəfər götürüb, Qaflankuh körpüsünün ş ah Abbas karvansarasında məskən etdik. 28 gün orada qalıb, bütün oranın ə mniyyətini təmin elədim. Yenidən yoldaş Qulamyəhyanın çağırışına əsasən Miyanaya gəldim. Orada mənə 350 nəfər fədai verdilər. Sultan Mahmudxan ki, Kəlucə kəndində idi, onların qarşısına getməyə məmur oldum. Bu işlə məşğul olduğum günlərdə Cəbrailxanın Qızılı kəndində fədai dəstələri ilə vuruşmasından xəbər tutdum. Təcili öz dəstəm ilə onların köməyinə getdim. Oranı təsərrüf edib, onları tuduqdan sonra qayıdıb, öz postumuz Kəlucə kəndinə gəldim. Yenə bir neçə gündən sonra Qulamyəhyadan əmr alıb Əli Sərabi ilə birlikdə 53 sizin işiniz müvəffəqiyyətlə qabağa gedəcəkdir. Çünki ona möhkəm inamla yapışdınız, maddiyyat və istirahər fikrində olmadığınızı miz üstündə yatmağınız mənə isbat etdi. Dediyimi isbat etmək üçün özümdə müraciətnaməni imza etdim. Bu tarixi müraciətnamənin axırıncı imzası həmin çapxana kargəri Səlimül-nəfs imzasıdır. Onun sadə və birğərzanə (qərəzsiz) bir surətdə zəhmətə ürəkdən qiymət verməsi məni fövqəladə ümüdvar etdi. Ona görə də bütün nehzət zamanı da hər bir işdə zəhmətə qatlaşıb, işçilər üçün nümunə olmağı hərgiz (heç vaxt) yadımdan çıxarmadım. Bu kiçik hadisə hesab edilsə də mənim ə qidəmcə Azərbaycan tarixində qeyd edilməsi bir həqiqətdir. Necə ki, dedik kiçik hadisələr bəzən çox böyük hadisələrin müqəddəmə və səbəbi ola bilər. Mövzudan xaric olsa da, burada “Əmir Teymur Kurkani (Topal Teymurun) qarışqadan ibrət almasını qeyd etmək lazımdır. Böyük fateh güya birinci dəfə Süxtə məğlub olub, yəs və bicarə halda tək və tənha xaraba bir divara təkiyə etdiyi halda, bir qarışıqadan ağzında özündən belə yekə buğdanı divardan çıxarmaq üçün dəfələrlə çıxıb-düşdüyünü və nəhayət öz məqsədinə nail olduğunu görüb ibrət, alır. Min ümüd və himmətlə işə başlayıb, bildiyimiz kimi böyük nailiyyatlar əldə edərək, vaxtının ən məhşur, ən qüdrətli simalarını kəsb edir”. Isfəhanda əfqanlıların xalqını qətl etdikləri zamanda qoca bir arvadın bir iddə isfəhanlının edam üçün qoyun kimi qətlgaha göndərilmələrini sərzəniş etməsi xalqı ayağa qaldırıb, qəsbkarlarların oradan qovulmasına səbəb olduğu tarixdə görülən kiçik bir hadisədir ki, ondan böyük bir nəticə əldə edilmişdir. Demək bizim firqəni təşkil edərkən, tək- tək adamlarla görüşüb, imza toplayıb və müraciətnaməmizi yuxarıdakı şəraitdə çap etməyimiz, zahirdə kiçik bir iş olsa da, böyük bir işin müqəddəməsi olmaq üzrə tarixdə iri xətt ilə səbt edilməlidir. Qoy gələcək nəsl bilsin ki, hər işin müqəddəməsi ə vvəlcə kiçik və əhəmiyyətsiz nəzərə gələ bilər. Elə kiçik ki, hətta insan ona məşğul olmağı belə özünə tənəzzül hesab edər. Vəli himmət istiqamət iman və əqidə üzrə başlanan iş tez ya Yüklə 1,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|