1-Mavzu: Pedagogik innovatika – pedagogikaning alohida sohasi sifatida
Reja:
1.
Pedagogik innovatikaning paydo bo’lishi va rivojlanish shart-sharoitlari.
2.
Pedagogik innovatikaning mohiyati, maqsad va vazifalari.
3.
Pedagogik innovatikaning asosiy tushunchalari
Tayanch tushunchalar:
Novatorlik,
madaniyat, ta’lim, jamiyat,
rivojlanish, an’analar,innovatika,innovatsion jarayonlar.
1.
Pedagogik innovatikaning paydo bo’lishi va rivojlanish shart-sharoitlari.
1. Ma’lumki, bugun barcha davlatlar ta’limga imkon qadar ko’p yangilik kiritishga
intilmoqda. Bugungi yangiliklar ularga uyushgan, rejali, ommaviy yondashuvni talab
etadi. Yangiliklar kelajak uchun uzoq muddatli investitsiyalardir.
Novatorlikka qiziqish
uyg’otish, yangilik yaratishga intiluvchan shaxsni tarbiyalash uchun ta’limning o’zi
yangiliklarga boy bo’lishi, unda ijodkorlik ruhi va muhiti hukm surishi lozim. Ana
shunday dolzarblikdan kelib chiqqan holda, bugungi kunda pedagogikaning mustaqil
sohasi – pedagogik innovatika jadallik bilan rivojlanib bormoqda.
Novatorlik va yangilik – madaniyat, ta’lim
va umumiylikda jamiyat
rivojlanishining ikki jihati. Novator-hayotga yangi narsalarni olib kiruvchi va har qanday
faoliyatda ilg'or g'oyalarni, texnikalarni va shunga o'xshashlarni kiritadigan kishi. 1930-
yillarning matbuotida paydo bo'lgan sovet neologizmi hisoblanadi. An’analar va
yangiliklarning xilma-xil munosabatlariga tayanib, madaniyatshunoslar jamiyatni
an’naviy va zamonaviyga ajratib ko’rsatishadi. An’anaviy jamiyatda an’ana
novatorlik
ustidan hukmronlik qiladi. Zamonaviy jamiyatlarda esa, novatorlik bazali qadriyat
sanaladi.
“Innovatika” tushunchasi bundan 100 yil
avval madaniyatshunoslik va
lingvistikada madaniy diffuziya, ya’ni bir madaniy realning boshqa hududga tarqalishini
asoslab berish jarayonida paydo bo’lgan.
“Innovatsion jarayonlar” tushunchasining to’liq tavsifi XX asrning boshlarida,
aniqrog’i 1911 yilda iqtisodiyotchi I.Sрumpeter tomonidan iqtisodiy tizimlardagi
o’zgarishlarni tahlil qilishning “yangi kombinatsiyasi”ni tahlil
qilish jarayonida taqdim
etilgan.
1930 yilllarda I.Sрumpeter va G.Menshlar yangi texnologiya yoki mahsulotdagi
ilmiy kashfiyotni tavsiflovchi “innovatsiya” tushunchasini fanga kiritishgan. 1970
yillarda zamonaviy postindustrial dunyoning rivojlanish vektorini aniqlab beruvchi
“innovatsion jamiyat” tushunchasining paydo bo’lishi yangiliklar
kiritish haqidagi
fanning murakkab, keng tarqalgan sohaga aylanishiga sabab bo’ldi.
Pedagogik innovatsion jarayonlar G’arbiy Yevropada 1950 yillarda, Rossiyada
1980 yillarda hamda O’zbekistonda 2000 yillarda maxsus o’rganish predmetiga aylandi.
Bugungi kunda pedagogik innovatika ta’lim sohasidagi innovatsion
jarayonlarning uch
asosiy elementi: