Pedagogik qobiliyat, uning kasbiy faoliyatdagi roli



Yüklə 376,83 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/38
tarix26.04.2022
ölçüsü376,83 Kb.
#86077
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   38
Pedagogik qobiliyat, uning kasbiy faoliyatdagi roli. Shaxsning i

temperament

  -  shaxs  faoliyati  va 

xulqining  dinamik  (o‘zgaruvchan)  va  emostional  -  hissiy  tomonlarini 

xarakterlovchi individual xususiyatlar majmuidir.

 

Temperament  xususiyatlari  shaxsning  ichki  tuzilmasi  bilan  bevosita  bog„liq 

bo„lib,  ularning  namoyon  bo„lishi  uning  konkret  vaziyatlarga  munosabatini, 

ekstremal vaziyatlarda o„zini qanday tutishini belgilab beradi. Masalan, inson turli 

vaziyatlarda  o„zini  turlicha  tutadi:  oliy  o„quv  yurtida  talabalar  safiga  qabul 

qilganligi  to„g„risidagi  axborotni  eshitgan  bolaning  o„zini  tutishi,  yoki  hayotning 

ogir  sinovlari  (yaqin  kishining  ulimi,  ishdan  haydalish,  do„stning  xoinligi  kabi) 

paytida  odam  beixtiyor  namoyon  qiladigan  reakstiyalari  uning  temperamentidan 




kelib  chiqadi.  SHuning  uchun  ham  ikkala  vaziyatni  ham  kimdir  og„ir-bosiqlik 

bilan,  boshqasi  esa  o„zini  yo„qotgudek  darajada  his-hayajon  bilan  boshidan 

kechiradi.  SHuning  uchun  ham  temperamentning  shaxs  shakllanishi  va  ijtimoiy 

muhitda  o„ziga  xos  mavqeni  egallashidagi  ahamiyati  juda  katta.  O„zini  bosib 

olgan,  hayot  qiyinchiliklarini  sabr-bardosh  bilan  ko„taradigan  insonning  odamlar 

orasidagi obro„si ham baland bo„ladi. Bu uning o„z-o„ziga nisbatan hurmatini ham 

oshiradi,  ishga,  odamlarga  va  narsalarga  munosabatini  takomillashtirib  borishiga 

imkon  beradi.  Temperamentning  yana  bir  ahamiyatli  jihati  shundaki,  u  hayotiy 

voqealar  va  vaziyatlarni,  jamiyatdagi  ijtimoiy  guruhlarni  «yaxshi  -  yomon», 

«ahamiyatli  -  ahamiyatsiz»  mezonlari  asosida  ajratishga  imkon  beradi.  YA‟ni, 

temprament  odamning  ijtimoiy  ob‟ektlarga  nisbatan  «sezgirligini»  tarbiyalaydi, 

professional mahorat va kasb malakasining oshib borishiga yordam beradi. 

Temperamental  xususiyatlar  aslida  tug„ma  hisoblansada,  shaxsga  bevosita 

aloqador  va  anglanadigan  bo„lgani  uchun  ham  ma‟lum  ma‟noda  o„zgarib  boradi. 

SHuning uchun ham tug„ilgan chog„ida  sangvinikka o„xshash harakatlar namoyon 

qilgan  bolani  umrining  oxirigacha  faqat  shundayligicha  qoladi,  deb  bo„lmaydi. 

Demak, har bir temperament xususiyatlarini va uning shaxs tizimga aloqasini bilish 

va shunga yarasha xulosalar chiqarish kerak. 

Akademik  I.  Pavlov  temperament  xususiyatlarini  belgilab  beruvchi  uch  oliy 

nerv tizimi xossalarini ajratgan edi: 

 

k  u  ch

,  ya‟ni  nerv  tizimining  kuchli  ko„zgatuvchilar  ta‟siriga 

bardoshi, shunga ko„ra odamlardagi mehnatga yaroklilik, chidam kabi sifatlarning 

namoyon bo„lishi: 

 


Yüklə 376,83 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   38




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə