|
![](/i/favi32.png) Pedagogning professional kompetentligi va mahorati“Men bilmasligim haqida bilaman”2.3.Pedagogning“Men bilmasligim haqida bilaman”
deb nomlanadi. Masalan: mashina
boshqarishni bilmaydigan o„smir, biron-bir kishidan o„zini biror yoqqa olib
borishini iltimos qilishiga to„g„ri keladi va bunda o„zining mashina boshqara
olmaslik kompetenti haqida fikr-mulohaza yuritgan holda “o„z ustida” qayg„uradi.
Anglangan kompetentlik bosqichi:
Kompetentlikni anglanishi uchun
shaxs biron-bir (rasmiy yoki norasmiy) o„qishda tahsil olishi lozim. Bu bosqichda
u, asosan, o„qituvchining xatti-harakatlarini o„zlashtiradi (agar uning xotirasi
bunga imkon bersa). Har lahzada shaxs qilayotgan ishini anglaydi yoki
“nima
bilishi haqida biladi”
. Masalan, kurslarni muvaffaqiyatli tamomlagan va
haydovchilik guvohnomasi olgan 18 yoshli yigit (haydovchi) yo„lga chiqishdan
oldin mashinani to„g„ri boshqarish haqidagi bilimlarini mustahkamlaydi va o„ziga-
o„zi quyidagilarni pichirlaydi yoki xayolidan o„tkazadi: “Hozir yonni yoki orqani
ko„rsatuvchi oynalarga qarayman, oldimdan chiqqan jonli to„siqqa signal beraman,
borishim zarur bo„lgan ob‟ektni joylashishi ko„ra yoki harakat traektoriyasi
bo„yicha o„ngga-chapga burilaman va hokazo”.
Anglanmagan kompetentlik bosqichi:
Anglanmagan kompetenlikda
shaxs o„zidagi mavjud bilim va ko„nikmalarni shu darajada ko„p qo„llaydi-ki,
natijada bu odatiy holga aylanib qoladi. Endi bu shaxs har bir xatti-harakati
davomida keyingi qadamni o„ylamasdan bosadigan bo„ladi yoki harakatlar
algoritmi anglanmagan tarzda amalga oshiriladi (yoki bo„lmasa bu harakat ong
ostida bajariladi). Oqibatda shu shaxs:
“Men biladigan narsam haqida hech
narsa bilmayman”
, – degan yakuniy xulosaga kelishi mumkin. Tasavvur qiling,
siz farzandingizga mashina boshqarishni o„rgatayapsiz. Mashinani boshqarish
davomida siz ma‟lum darajadagi harakatlaringiz mohiyatini tahlil qilmaysiz,
sababi, bular sizning “qoningiz va jismingizga” singib ketgan bo„ladi.
Demak, yuqoridagi to„rt bosqichli nazariyada ilgari surilgan g„oyaga
asoslanadigan bo„lsak,
kompetentlik
– ta‟lim-tarbiya jarayonining uzluksizligini
ta‟minlash uchun, ya‟ni muayyan kishilar (guruhlar) malakasini oshirish va
ish(o„qish)-faoliyatini yaxshilashda xuddi indikator sifatida xizmat qiladi.
N.A. Muslimov (2009) kasb ta‟limi o„qituvchilarini tayyorlashning samarali
zamonaviy o„quv-metodik majmuasini ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish
masalasi yuzasidan keng qamrovli tadqiqotlarni olib borar ekan, o„z navbatida,
kompetentlikni ettita turga bo„lib o„rganadi. Olimning fikricha,
Dostları ilə paylaş: |
|
|