Fransiyadavlat moliyasini boshqarishda Parlamentning o’rnivaahamiyatini uchta
guruhlash mumkin. Birinchidan, Moliya vazirining byudjet tizimidagi katta
ahamiyatga ega bo’lib, Byudjet boshqarmasi vositasida moliya qonuni loyihasini
tayyorlash va byudjet ajratmalarini to’g’ri taqsimlashni ta’minlaydi. Ikkinchidan,
Hisob palatasi va uning hududiy bo’linmalari bilan birgalikda davlat moliyaviy
byudjeti va mahalliy byudjetlardir. Mahalliy byudjet turli darajadagi jamoalarning
byudjetlarini ifodalab unda mahalliy daromad va xarajatlar aks ettiriladi. Davlat
byudjeti davlat soliqlari, turli yig’imlar hamda qarzlar orqali moliyalashtiriladi,
22
Fransiya byudjeti hududiy jamoalarga dotatsiya va subventsiyalar uchun ajratmalar
va boshqa turli xarajatlarni ko’zda tutadi. Davlat byudjeti bir qancha qismlarga
bo’lingan bo’lib, bular bosh byudjet hamda bir guruh maxsus hisobraqamlar va
qo’shimcha byudjetlardir. Ushbu maxsus hisobraqamlar va qo’shimcha byudjetlar
bosh byudjetdan farqlanadi. Birnecha yilni nazarda tutadigan yoxud, uzluksiz
ravishdagi aniq bir turga mansub daromad va xarajatlarni o’zida aks ettiruvchi
davlat byudjetining ma’lum qismlaridir. Har bir maxsus hisobraqam va qo’shimcha
byudjetlarning daromadlar va xarajatlari o’rtasidagi farq orqali byudjet qoldig’i
(saldo) hisoblanadi. Ayni vaqtda ushbu qoldiqlar umumiy davlat byudjeti
qoldig’ining tarkibiy qismlari hisoblanadi.
Fransiyabyudjet tizimini boshqarishda quyidagi tamoyillarga rioya qilish talab
etiladi:
1.
Byudjetning bir yillik va ko’p yillik tamoyili.
2.
Byudjetningixtisoslashganlik yoki aniqlik tamoyili.
3.
Byudjet birligi tamoyili.
4.
Byudjetningumumiylik tamoyili.
5.
Byudjetning haqqoniylik (xolislik) tamoyili.
Dostları ilə paylaş: