Portrety literackie
Yüklə 11,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
N ic zaś lepiej uie uw ydatnia dzielności um ysłowej i energii naszego podróżnika, niż ta okoliczność, że pomimo trudów koczowniczego i awanturniczego życia, m ia ł czas pisać swą podróż, i to nie z samych wrażeń, lecz pełną naukowych poszukiwań i badań. W D z ie n n ik u W ile ń skim p o ja w iła się naukowa jego rozprawa o wietrze samum —• a sama podróż ju ż m iała się drukow ać w r. 1820, ja k z listu Sękowskiego przekonyw am y się. N apisał ją w ję zyku francuzkim ; Sękowski radzi pisać po polsku, a rada ta rozumna i uczciwa pokazuje, ja k ie było wówczas prze konanie tego uczonego. D la czego nie przyszło do w yda- 212 D Z IE Ł A LtJCYANA S IE M IE Ń S K IE G O . i którego zdania mocno się lękam, gdyż mu się rzadko co podoba, a bardziej jeszcze, iż za jego zdaniem id ą zazwyczaj i ci, co rozum ują, i ci, co nie rozumują. Oto są jego w yrazy: „Rzewuskiego podróż w y borna, wyśm ienita i prawdziwie interesująca; z tem wszystkiem nie mogę je j wydrukow ać ta k prędka, ja k ty życzysz sobie i ja kb ym ja sam żądał, a to z przyczyny rycin. Ks. M arczyński kapelan szkół po dolskich, wydaje statystykę tam tej gubernii z wielu mappami i rycinam i, któ re j tom pierw szy prenum eraty kosztuje dwa dukaty, i koniecznie na sierpień, w k tó ry m przypadają sejm iki, musi być skończony. DO tej roboty obowiązani kontraktem wszyscy lepsi rytow n icy, nawet Chrzczo- nowicz, nauczyciel w Mołodecznej; wszakże uw olnią się oni z teraź niejszym miesiącem (czerwcem) i Cbrzczonowicz z Mołodecznej przy- jedzie. On będzie ro b ił i mappy do te j podróży, bo to jego w y d z ia ł, i kto in ny nie zrob iłb y ta k dobrze. Postaram się o wydrukow anie, ile możności, najokazalsze. Rustem professor malarstwa, przerysow yw ał p o rtre t. Przez lipiec zrobią się ry c in y i druk, a na końcu sierpnia spodziewam się, że egzemplarze będą ju ż wT Konstantynopolu.'1 Ż y c z y ł bym mocno, iżby pan hrabia podziękow ał od siebie poczciwemu Kon- try m o w i grzecznym listem. Jest to człow iek je d y n y z gorliw ości i bez interesowności, całe swe życie poświęca k u dobru innych, i w szystko co w W iln ie i W arszawie uczyniono pożytecznego, to w szystko z jego namowy, porady, zachęcenia i planu. C złek dziw nie skromny, im ienia swego do niczego mieszać nie chce, stara się robić wszystko, co nosi piętno pożytku, lecz robić tak, iżb y się zdawało, że in ni to uczynili. Ma głowę praw dziw ie ogarniającą i najobszerniejszą znajomość rzeczy. Gdy pan hrabia zechce przyw ieść do skutku chwalebny, bożki swój zamiar założenia szkoły wschodniej, życzyłbym mocno, i je ż e li J W . WM. Pan zechcesz przyjąć mą radę, rad ziłb ym i prosiłbym nawet, żebyś go u ż y ł do planu i urządzenia tego pięknego zakładu, a zaręczam, iż w i dokom jego całkowicie i godnie odpowie, gdyż nie znam podobnego je - iRa tej podróży? — nie umiem powiedzieć. To pewna, że im ię autora je j b yło b y nabrało w ielkiego rozgłosu w świe rne uczonym, szczególniej w A n g lii i F rancyi. D ziś jeszcze podróż ta w ydana z temi illustracyam i i mappami, ja k ie Rzewuski własną rę ką na miejscu w ykonał, nie stra ciła b y nic na swojej wartości. Na tego rodzaju badania, ja k ie tam Sfrij nie ma przedawnienia. ' E M IE T A D Z -E L F A H E R . 213 uiu w gorliw ości i całkow item poświęceniu ku dobru innych. Założenie domu dobrocz 3 -nności, k tó ry dziś tak pięknie k w itn ie i jego urządzenie, Szubrawstwo, pomnożenie drukarni i księgarni w Polsce, tow arzystw o typograficzne, k ilk a in stytu tó w naukowych etc. etc. jem u je dyn ie i je - 8° staraniom, planom i namowom winniśmy. Pan hrabia użyć potrafisz ty k pożytecznego dla rodaków i bezinteresownego człowieka. W racam się do naszej podróży. W liście p. Lelew ela z W arsza w y pod 28 maja znajduję w yrazy, których opuścić nie mogę. Pisze mi: “ Rozległa się u nas sława o wybornej hr. Rzewuskiego podróży, i dzieła •jego z niecierpliwością wyglądamy. Rzecz o w ietrze samum w polskim j§ z y k u nieznana, ta k ja k i podróż do A rab ii uprzejmie przyjętę bę dzie etc.1-' H r. Rumiancow w liście swym, pisanym do mnie z Petersburga “ niaja pomiędzy innemi rzeczami wyraża: „ J ’a i ( t ( tres eensible, tres fia lle en receuant les Mćmoires que Mon- s‘eur le Comte de Rzewuski voui a chargć Monsieur de me fa ire paruenir. ” e v°us aurez beaucoup d’obligation de lu i fa ir e connaitre toute ma recon- ‘ 1‘ssance. 11 y a longtemps que ses lumieres et la protectton qu i l accorde ri*lx 9ens des lettres, lu i ont acqttis des droits a ma consideration la plus tl‘ stingU(e.“ W późniejszym liście dodaje: „Dans votre leltre de 30 A v r il vous Gri aeez fa it espćrer Monsieur le dessins et les cartes qui doiuent accompa- • Pozostaje mi w-ięc przypomnieć ją panu hrabiemu. Przyznani s,ę Panu hrabiemu, iż nic w życin ta k w ie lkie j nie uczyniło m i pocię t y , ja k te wiadomości o jego piśmie i potwierdzenie przez ludzi zna kom itych z nauki zdania, które sam o niej miałem. Jeżeli m i wolno dodać tu konieczną uwagę, ośmielę się mu powiedzieć, iż ta okoliczność Powinnaby go zachęcić do wydawania wybornych pism swoich po pol sku, i przekonać, %e u nas znajdują się ludzie i są w liczbie znacznej, - orzy praw dziw ą um ieją ocenić wartość. P rz y swoich zaletach i ta k Yüklə 11,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|