Postmodern kamu yönetiMİnde e-devlet dr. Hüseyin ŞeyhanlioğLU

I-c) Post-modern Kamu Yönetimi

Post-modern kamu yönetimine bilimsel başlangıç olarak veya milat olarak 1887 yılında Wodroow Wilson tarafından yayımlanan makale gösterilmektedir. Bu makaleye göre, “Post-modern kamu yönetimi anlayışı, ne yönetim-siyaset ayrımını, ne bilimsel yönetimi ne de bürokrasiyi savunur. Postmodernlere göre, bu tip yöntemler tarihin derinliklerine gömülmeye mahkumdur, zira günümüz koşullarıyla uyumları söz konusu olamaz. Yurttaşın yönetime aktif katılımını savunan postmodern görüş, yönetim-siyaset ayrımına iyi gözle bakmaz. Onlara göre, bu ayrım kalkmalı ve yönetim, yurttaşların istemleri doğrultusunda, onların katılımıyla işlemelidir (Şener, 2000: 12 ).

Bilimsel yönetim anlayışına göre, yönetimin tek görevi yurttaşların istemlerini karşılamak değildir, ayrıca onlar için neyin iyi olduğuna da karar vermektir. İşte postmodernlerin karşı olduğu nokta da budur.

Post-modernlerin asıl istedikleri, modernizmin tüm günahlarının sorumlulu-ğunu üzerine attıkları bürokrasinin ortadan kaldırılması, başka bir ifadeyle bürokra-sisiz bir yönetimdir (administration without bureaucracy). Bunun sağlanması için de en temel araçlar özelleştirme ve sivil toplum örgütleridir.

Post-modern kamu yönetiminde yurttaşa verilen önem, yurttaş girişimlerine de önem verilmesine neden olmuş ve bunun sonucunda postmodern kamu yöneti-minde bürokrasinin karşısına sivil toplum örgütleri çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu kuruluşların en önemli özellikleri kâr amacı gütmemeleri ve siyasal partilerin dışın-da yer almalarıdır. Yurttaş üzerinde odaklanan postmodern kamu yönetimi politika-sı, yurttaşlara ulaşmak için en uygun yollardan birisi olarak yerel yönetimleri görür.

Yurttaşlık bilincinin yaratılmasını da amaçlayan bu gelişmelerle “yurttaşlar yerel hizmetlerin sunumunda artık yalnızca paralarının nasıl harcandığı ile ilgilen-memekte; aynı zamanda hizmetlerin hangi kaynaklardan -borçlanma ya da öz kaynaklara- finanse edildiği konusunda duyarlı davranmaktadır.

Yurttaşa verilen önem, yurttaş girişimlerine de önem verilmesine neden oldu, bunun sonucunda postmodern kamu yönetiminde bürokrasinin karşısına sivil toplum örgütleri çıkarılmaya çalışıldı. Bu kuruluşların en önemli özellikleri kâr amacı gütmemeleri ve siyasal partilerin dışında yer almalarıydı.

Post-modern kamu yönetimi adı verilen olgu, aslında kamu yönetiminde bir paradigma değişikliğidir ve postmodernizm ile koşuttur. Ancak, bu paradigma değişikliğinden, hiçbir şekilde, yönetimin arka plana itilmesi gibi bir tavır yoktur. Kapitalizmin ve halkın istemlerine daha iyi yanıt verebilecek, daha esnek bir yönetim şekillenimi söz konusudur.

Post-modernizm, modernliğin temel belirleyicilerinin yani akılcılığın, bürokra-sinin, uzmanlaşmanın, merkeziyetçiliğin, hiyerarşinin, kimlik belirlemelerinin ve dolayısıyla modern devlet yapısının reddiyesidir. Post-modern devlet anlayışı ise “Devleti arka plana itip bireyi öne çıkararak belirsizliği, parçalılığı, kültürel çoğulculuğu savunmaktadır.

Amaç, katılıkları kırmak ve sürekli değişen dünyaya ayak uydurmaktır. Bunun temel yolunun ise, yönetimin halka açılması olarak sunumu söz konusudur. Bu nedenledir ki postmodern kamu yönetimi, temsili demokrasinin krizi ve radikal demokrasi anlayışlarının kamu yönetimindeki yansımalarıdır.

II-) e-DEVLETİN TANIMI VE DÜNYADA e-DEVLET ÇALIŞMALARI

II-a) e-Devlet Nedir?

Küreselleşme sürecini hazırlayan, bilim ve teknoloji alanlarındaki hızlı deği-şim ve dönüşüm, bir takım toplumsal hayat pratiklerini elektronik ve dijital ortama taşımıştır. Bunu olası kılan bilim ve teknolojinin aralarında oluşturdukları sinerji, beraberinde e-posta, e-ticaret, e-demokrasi, e-yönetim ve e-devlet gibi kavram ve olguları beraberinde getirmiştir.

İç ve dış dönüştürücüler şeklinde verilen oluşumlar toplamının, devlette zorun-lu kıldığı paradigma değişikliğine karşı gelişen e-devlet, yaşadığımız süreç içerisin-deki bilim ve teknolojinin gelmiş olduğu mesafeye karşılık gelir.

İnternet kullanımının kamu sektöründe ve halk arasında daha yaygın hale gelmesiyle yeni ve entegre hizmetler veren, devlet tarafından verilen hizmetlerin özel girişim ve STK ortakları ile başka kuruluşlar tarafından verildiği, bilginin araştırılması, seçilmesi, analizi ve paylaşımı için geliştirilecek teknolojilerin kamu görevlilerinin karar verme süreçlerini derinden etkilediği, bu teknolojilerin kullanı-mıyla birlikte halk katılımı ve açık devlet kavramının mümkün kılındığı, kamu sek-töründe, elektronik arşivleme ve kayıt yönteminin gündelik hayatın bir parçası hali-ne geldiği, bilgi ve teknolojinin bütünleştirdiği devlettir” (www.digitaldevlet.com).

Kamu hizmetlerinin elektronik yapılar içinde görülebilmesi, vatandaşların kendileri hakkındaki bilgileri yine sorunsuz ve kolaylıkla kamunun ilgili birimlerine aktarabilmesini de içerir. Elektronik devlet yapısı içinde, vatandaşın kamu kurum-ları ile birebir karşı karşıya gelmesi söz konusu değildir. Ancak bunun yerine kamu bilgi otoyolu olarak ifade edilen bilgi sistemi üzerinden merkezi kamu bilgi sistemine ulaşılmakta ve bu sistemin yönlendirmesiyle talep edilen kamu hizmetine erişilmektedir.

Böylece, iletişim teknolojisinin gelişmesi sayesinde, dev bir bilgi deposuna doğrudan katılım fırsatı tanıması nedeniyle, internet önceden masraflı ve zor olan bilgi edinme işlevini siyasal birimler açısından oldukça kolaylaştırmakta ve ucuz-laştırmaktadır.

Elektronik devlette bilgi sistemi kamu kurumu ile vatandaş arasına yerleştiril-miştir. Kamu kurumu, vatandaşın bilgi talebini öngörme gayreti içinde olmakta, sunulacak hizmeti vatandaşın talepleri yönlendirmektedir. Kamu kurumları arasın-daki iletişimin artması ve kurumsal bilgi sistemlerinin bütünleşmesinin sağlanması sayesinde tekrarlar, aşırı bürokratik süreçler, zaman kayıpları, kağıda dayalı işlem-ler önemli ölçüde azalır.

Vatandaşa gerekli olan bilgilerin büyük bir kısmı bilgi sisteminden güncel-lenmiş şekilde verilmektedir. Dolayısıyla elektronik devlet, vatandaşa bir tuş kadar yakın, bütünleşik, organize ve eşgüdüm içinde çalışan sürekli canlı bir varlık gibi gelişen bir kamu yönetimi yapısı sunmaktadır.

e-Devlet en yalın biçimiyle “Devletin vatandaşlara karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetlerle vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir” biçiminde de tanımlanmaktadır (www.bilisimsurası.org).

e-Devlet çalışmalarındaki esas amaç şudur; teknolojik kaynaklar kullanıla-rak devlet vatandaş işbirliğini güçlendirmek ve yurttaşın aktif olarak yönetime katılımının sağlanması ve devletin karar alma sürecine yurttaşın dahil olmasıdır.