Преподавание зыка и литературы anguage and literature

Ko‘chim 
turi
1
Ne xush bo‘lgayki, bir kun 
uyquluq
baxtimni uyg‘otsam,
Kechalar 
tori mo‘yidek beliga
chirmashib yotsam.
Metafora
2
Agar ul 
qoshi yosiz 
bog‘ gashtin
orzu qilsam,
Ko‘zumga 
o‘qdurur sarv-u 
ko‘ngil-
ga 
g‘uncha paykondir.
Sinekdoxa, 
metafora
3
Bobur, bo‘lib turur ikki ko‘zum yo‘li-
da to‘rt,
Kelsa ne bo‘ldi 
qoshima
bir-bir 
mango manga.
Metonimiya
4
Bu yorug‘ dunyo nadur?
Koshonadur, vayronadur,
Senga 
mehmonxonadur,
Mehmon 
o‘zing, 
mezbon 
o‘zing.
Metafora
5
Aytgali 
achchiq azobing
Bo‘lsa dildosh 
yaxshidur.
So‘z demay o‘tli alamni
Joningga solg‘on yomon.
Metonimiya
II variant:
T/r
Misollar
Ko‘chim 
turi
1 Aysh-u 
tarab gulbunig‘a 
suv berib,
G‘ussaning holini 
qurutmoq kerak. Metafora
2
Latofat gulshanida
gul kibi sen 
sabz-u xurram qol,
Men archi 
dahr bog‘idan xazon 
yaprog‘idek 
bordim.
Metonimiya, 
metafora
3
Tun kun birla 
butun majlise 
asru 
xush edi,
Majlis ahli bori dilxoh-u bori 
dilkash edi.
Metonimiya
4
Marsga
to‘p otquchi – sen,
Zuhroni 
uyg‘otquchi – sen,
Uyquda qotquchi – sen,
Uyg‘on o‘zing, uyg‘on o‘zing.
Metonimiya
5
Gar qilich 
kelsa boshingga
,
Qo‘rqma, Erkin, rostni ayt.
Yaxshidur 
achchiq haqiqat,
Lek 
shirin yolg‘on
yomon.
Sinekdoxa, 
metafora
Har bir to‘g‘ri javob uchun 1 balldan beriladi. 
So‘ng quyidagi savol va topshiriqlar ustida ishlanadi:
1. Sizningcha, badiiy adabiyot uchun ko‘chimning 
qanday ahamiyati bor?
2. Boborahim Mashrabning “Ming ma’nini bir nukta 
(chiroyli, purma’no so‘z) bilan muxtasar ettim” misrasini 
sharhlang.
3. Erkin Vohidovning “Tong lavhasi” she’ridan olin
-
gan quyidagi she’riy parchadagi metaforalarni ko‘rsa-
ting:
Ufqlarga qo‘yib guldasta,
Tog‘­ortidan­ko‘tardi-da­bosh,­
Pastga boqdi cho‘qqidan asta
Oltin qalam tutgan bir naqqosh. 
Shoir mahoratini ta’kidlab turgan ko‘chimlar bo‘lma-
sa, she’r hozirgidek hissiy ta’sir kuchiga ega bo‘larmidi?
4. Inson tanasi a’zolari, ko‘pincha, umumlashtirish 
xususiyati bilan sinekdoxa usulini hosil qiladi. Mehnat-
kash inson timsoli, odatda, qaysi tana a’zosining sinek-
doxa usuli bilan ma’no ko‘chishi tufayli yuzaga keladi?
5. “O‘z yurtni qo‘yib, Hind sori yuzlandim” misrasida
-
gi “Hind” so‘zida ko‘chimning qaysi turi yordamida nom 
ko‘chishi hodisasi kuzatiladi? 
O‘quvchilarning javoblari umumlashtirilib, o‘qituv-
chi tomonidan xulosalangach, Z.M.Bobur, E.Vohidov 
she’rlari asosida ijro etilgan qo‘shiq, she’riy matn, audio 
yozuvi qo‘yiladi va o‘quvchilarga undagi ko‘chimlarni 
aniqlash topshiriladi.
O‘quvchilarga har bir to‘g‘ri javob uchun 1 balldan 
beriladi.