Przeglàd Seksuologiczny, paêdziernik/grudzieƒ 2014, nr 40
25
Sà to ch∏opcy „zagro˝eni niedostosowaniem
spo∏ecznym”, lub niedostosowani ju˝ w pew-
nym stopniu. O stopniu niedostosowania, lub
mo˝liwoÊci jego wystàpienia Êwiadczà symp-
tomy. Co si´ stereotypowo utar∏o o ch∏opcu
sprawiajàcym problemy mówi si´ „niegrzecz-
ny”, „trudny”, „∏obuz”. Przyczyn zaÊ nie upa-
truje si´ w rodzinie, grupie rówieÊniczej, szko-
le, mediach, czy w wewn´trznych warunkach
rozwoju dziecka, lecz w samym dziecku, któ-
re jest z∏e, bo takie ju˝ jest. Zapewne ka˝dy
potrafi∏by spróbowaç opisaç takie dziecko,
a poÊród opisujàcych stwierdzeƒ znalaz∏oby
si´: nadu˝ywanie alkoholu, narkomania, pale-
nie papierosów, wagary, ucieczki z domu, z∏e
oceny w szkole, agresja, wulgarnoÊç, k∏amstwa
i ogólne niepos∏uszeƒstwo. Do tego „zestawu”
pasowa∏o by równie˝ paso˝ytnictwo spo∏eczne,
prostytucja, oraz przemoc seksualna.
NIEPRZYSTOSOWANIE SPO¸ECZNE
I ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY
Termin nieprzystosowania lub te˝ inaczej
niedostosowania spo∏ecznego wprowadzi∏a
Maria Grzegorzewska. Jej definicja odnosi
si´ do objawów: negatywne i nie adekwatne
reakcje na wymagania i zakazy, oraz polega
na niedostosowaniu si´ do norm spo∏ecz-
nych i zadaƒ ˝yciowych [1]. Wyró˝nia si´
trzy stadia nieprzystosowania [2]. Pierwsze
– charakteryzuje si´ wystàpieniem u jed-
nostki poczucia odtràcenia. Jest to inaczej
niezaspokojona potrzeba relacji emocjonal-
nej. Mo˝e to skutkowaç agresjà antyspo-
∏ecznà, buntem, narastajàcà agresjà wobec
rodziców i innych osób znaczàcych. Wyst´-
pujà niekontrolowane wybuchy, niepanowa-
nie nad emocjami, ch´ç szybkiego zaspoko-
jenia potrzeb. Drugie stadium to utrwalenie
wrogich reakcji i zachowaƒ wobec osób so-
cjalizujàco znaczàcych. Nast´puje opór
przed kontaktem emocjonalnym, próba na-
wiàzania relacji. Nast´pujà pierwsze przeja-
wy wykolejenia spo∏ecznego – picie alkoho-
lu, palenie, problemy w szkole, itp. Trzecie
stadium to autonomizacja dzia∏alnoÊci anty-
spo∏ecznej. Ta dzia∏alnoÊç stanowi ju˝ dla
jednostki przyjemnoÊç i daje satysfakcj´.
Dochodzi do jawnego konfliktu z obyczaja-
mi, moralnoÊcià i prawem. Jednostka wkra-
cza w grupy, gangi, tak˝e o charakterze
przest´pczym.
Przyczyn niedostosowania nale˝y
szukaç m.in. w rodzinie – niew∏aÊciwej at-
mosferze, niew∏aÊciwym wzorcom jakich na-
by∏o dziecko w wyniku naÊladownictwa, czy
te˝ w problemach istniejàcych lub pojawia-
jàcych si´ w rodzinie. Drugim blokiem przy-
czyn sà negatywne i nieadekwatne zacho-
wania, jakie kszta∏tujà si´ i utrwalajà w wyni-
ku z∏ego systemu wzmocnieƒ pozytywnych
i negatywnych. Niedostosowanie jest te˝ ob-
jawem frustracji, sposobem na roz∏adowa-
nie napi´cia, wynikiem niezaspokojonych
potrzeb, takich jak potrzeba mi∏oÊci, bezpie-
czeƒstwa, akceptacji ze strony Êrodowiska,
czy potrzeba przyjaêni, a tak˝e z frustracji ja-
ka narasta z powodu niespe∏nionych oczeki-
waƒ w stosunku do Êrodowiska, czy niezado-
wolenia z pe∏nienia lub niedope∏nienia roli
spo∏ecznej. Stanu niedostosowania lub z∏ej
socjalizacji upatruje si´ tak˝e we wp∏ywie me-
diów, wp∏ywie grup rówieÊniczych, szkole, czy
wewn´trznych indywidualnych warunkach
rozwoju [3]. Wa˝nym aspektem jest tak˝e
cierpienie, którego doÊwiadczajà osoby nie-
przystosowane.
SeksualnoÊç jest cechà charakterystycz-
nà ka˝dego cz∏owieka, oraz pozostaje
pod
wp∏ywem okreÊlonych czynników.
Przyjmuje si´, ˝e rozwój jednostki to wypad-
kowa ró˝nych si∏, zarówno o charakterze
biologicznym, jako efekt dojrzewania orga-
nizmu, jak i o charakterze spo∏ecznym, jako
efekt uczenia si´ pod wp∏ywem stymulacji
p∏ynàcej z otoczenia. Rozwój seksualny od-
bywa si´ zatem za poÊrednictwem trzech
czynników: biologicznego, psychologiczne-
go i spo∏ecznego. Wszystkie te czynniki wy-
wierajà ró˝ny wp∏yw, w zale˝noÊci od etapu
rozwoju seksualnego. Wyró˝nia si´ trzy eta-
py. Pierwszy to dzieciƒstwo, nast´pnie dora-
stanie oraz doros∏oÊç. MyÊlàc o badanej
grupie m∏odzie˝y, nasuwa si´ pytanie jak ich
sytuacja rodzinna i socjalizacja wp∏yn´∏y
na rozwój seksualny, a przez to na postrze-
ganie kobiecoÊci i m´skoÊci? [4]
KOBIECOÂå I M¢SKOÂå
Poj´cie i rozumienie kobiecoÊç i m´-
skoÊç tworzy si´ w obr´bie ró˝nych kultur
i spo∏ecznoÊci, pod wp∏ywem wielu czynni-
ków. Postrzega si´ poszczególnà jednostk´
jako bardziej lub mnie kobiecà/m´skà. M´-
skoÊç i kobiecoÊç objawia si´ na ka˝dym
etapie ˝ycia. I tak od wczesnodzieci´cych
zabaw, kiedy to dziecko samo wybiera za-
bawki – bardziej „kobiece” lub „m´skie”,