Psixologiya 1
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pedaqoji kollektivə rəhbərlik.
- Kollektivin təĢkili
- Məqsəd yönəliĢliyi
- Kollektivin fəallaĢdırılması
- Kollektivin fəaliyyətinin təkmilləĢdirilməsi.
- Kollektivin birliyi
- Özünüidarəetmənin inkiĢafı
611
rol oynayır. Pedaqoji kollektivdəki müsbət psixoloji iqlim məktəbdə təlim-tərbiyə iĢinin yüksək səviyyədə həyata keçirilməsinə, kollektiv üzvlərinin gümrahlığına, əhval- ruhiyyələrinin yüksək olmasına, bütün sahələrdə kollektivin birliyinə səbəb olur. Müsbət psixoloji iqlim kollektiv üzvlərinin əməkdən zövq almasına, optimizmə, ünsiyyət sevincinə, etibarlılığa və s. kimi emosional vəziyyətinin yaranmasına səbəb olur. Ona görə də pedaqoji kollektivdə müsbət, xoĢ psix- oloji iqlimin yaranması həmin kollektiv üçün ən mühüm cəhət hesab olunur. Psixoloji iqlimin pozulması üzvləri bir-birinə qarĢı qoyur, onlarda bir-birinə qarĢı inamsızlıq, kinlilik, iĢə qarĢı laqeydlik, müxtəlif münaqiĢələr və s. yaranmasına gətirib çıxarır. Pedaqoji kollektivdəki psixoloji iqlim bir sıra amillərdən asılıdır. Pedaqoji kollektiv cəmiyyətin bir hissəsi olduğuna görə, onun iqlimi də birinci növbədə həmin cəmiyyətin həyat Ģəraiti ilə Ģərtlənir. Pedaqoji kollektivdə bu və ya digər psixolo- ji iqlimin yaranması məktəb rəhbərlərinin, məktəbin ictimai təĢkilatlarının rəhbərlik üslubundan da asılıdır. Əgər məktəb di- rektoru və onun müavinləri pedaqoji kollektivə rəhbərliyi tələb olunan səviyyədə keçirərlərsə, kollektiv üzvləri arasında ayrı seçkilik qoymadan onların əməyini düzgün qiymətləndirirlərsə, bu, pedaqoji kollektivdə müsbət psixoloji iqlimin yaranmasına köməklik göstərir. Pedaqoji kollektivin psixoloji iqliminə kol- lektiv üzvlərinin iĢ Ģəraiti də müvafiq təsir göstərə bilir. Nəhayət, pedaqoji kollektivdəki psixoloji iqlimə kollektiv üzvlərinin özlərinin də təsiri olur. Kollektiv üzvlərində sosial- psixoloji uyuĢma, uyğunluq yoxdursa burada psixoloji iqlimdən də danıĢmağa dəyməz. Bunun üçün kollektiv üzvlə- rində Ģəxsiyyətin bir-birini qarĢılıqlı tamamlamaq, qarĢılıqlı yardım, özünə qarĢı yüksək tənqidilik və həmkarına qarĢı dözümlülük kimi yüksək keyfiyyətlər olmalıdır. Bəzən kollektivdə yüksək psixoloji uyuĢmazlığa malik olan
612
müəllimlərə də rast gəlmək olur ki, onlar psixoloji iqlimin pozulmasının əsas səbəbkarına çevrilir. Kollektiv özünün bu cür üzvlərini tərbiyə etməyə borcludur. Pedaqoji kollektivə rəhbərlik. Pedaqoji kollektivin fəaliyyətinin səmərəliliyi və burada münasib psixoloji iqlimin yaranması onun düzgün idarə olunmasından, baĢqa sözlə rəhbərlikdən çox asılıdır. Burada isə ən mühüm cəhətlərdən bi- ri pedaqoji kollektivə rəhbərliyin, onu idarəetmənin sosial- psixoloji funksiyalarını həyata keçirməkdən ibarətdir. Həmin funksiyalara aĢağıdakıları aid etmək olar: Kollektivin təĢkili, məqsəd yönəliĢliyi, fəallaĢdırılması, fəaliyyətinin təkmilləĢdirilməsi, kollektivin birliyinin təmin edilməsi, kollektivdə özünüidarəetmənin inkiĢaf etdirilməsi. Kollektivin təĢkili - bu, hər Ģeydən əvvəl, pedaqoji pro- sesin tələblərinə uyğun olaraq müəllimlərin qarĢılıqlı münasibətini, onların intizamını qaydaya salmaqdan ibarətdir. Kollektivin təĢkilinin bilavasitə obyektiv nəticəsi kollektivdəki sosial rolların persenifikasiyasından (Ģəxsləndirilməsindən), daha doğrusu müəllimlərin seçilməsi və yerləĢdirilməsi, eləcə də onların birgə fəaliyyətinin əlaqələndirilməsindən ibarətdir.
konkret fəaliyyət Ģəraitində məktəbin idarə olunmasının sosial funksiyasının həyata keçirilməsinə yönəldilmiĢ məqsədlərin təĢəkkülündən ibarətdir. Kollektiv və onun hər bir üzvü tərəfindən qəbul olunmuĢ məqsəd onların əmək fəaliyyətinin lazım olan istiqamətdə fəallaĢdırılması üçün mühüm zəminə çevrilir.
iĢində yüksək nəticələr əldə etməsinə yönəldilmiĢ optimal əmək gərginliyini, Ģəraitini yaratmaq və müdafiə etmək. FəallaĢdırma maddi və mənəvi stimul sistemi yaratmaq və onların müəllimlərin sərvət meylinə çevrilməsi nəticəsində əldə
613
edilir. Pedaqoji kollektivin fəaliyyətinin fəallaĢdırılmasının mühüm Ģərtlərinə: yerinə yetirilən əməyin kəmiyyət və keyfiyyəti ilə onun qiymətləndirilməsi həcmi arasındakı asılılığın düzgün müəyyənləĢdirilməsi, müəllimə yüksək, lakin yerinə yetirilə bilən tələbin verilməsi, onlarda insani münasibət, borc hissi tərbiyə etmək, kollektivdə iĢgüzar Ģəraitin yaradılması daxildir. Kollektivin fəaliyyətinin təkmilləĢdirilməsi. Fasiləsiz olaraq müəllimlərin pedaqoji ustalığını artırmaq, kollektivdə hər bir müəllimi təlim-tərbiyə iĢinin müasir forma və metodlarını, psixologiya və pedaqogika elminin nailiyyətlərini və qabaqcıl təcrübəni mənimsəməyə, öz Ģəxsiyyətini hərtərəfli inkiĢaf etdirməyə təhrik edən yaradıcılıq atmosferinin yaradılmasından ibarətdir.
eyniyyəti, birliyi olub, mürəkkəb funksiya kimi özünü göstərir və bir-biri ilə bağlı olan aĢağıdakı üç cəhəti əhatə edir: 1) Ģəxsiyyətlərarası inteqrasiya-kollektivin sosial-psixoloji struk- turunun optimallaĢması, burada qarĢılıqlı anlama, qarĢılıqlı hörmət, yoldaĢlıq və dostluq mühitinin formalaĢması; 2) funk- sional birlik - kollektivdə birgə fəaliyyətin məqsəd və vəzifələ- rinə, həmin məqsəd və vəzifələrə nail olmağın yol və üsullarına qarĢı vahid müsbət münasibətlərin formalaĢması, kollektiv əhəmiyyət daĢıyan fakt və hadisələrin, onun üzvlərinin hərəkət və rəftarlarını qiymətləndirmək üçün vahid norma və meyarla- rın hazırlanması; 3) təĢkilati birlik ─ müəllimlərdə öz məktəblərində yaĢamaq və iĢləmək ustanovkası, ona bağlılıq, ondan razılığın təĢəkkülü. Özünüidarəetmənin inkiĢafı - müəllimləri fəal idarəetmə fəaliyyətinə cəlb etmək, pedaqoji kollektivdə hər bir müəllimin əmək və yaradıcılıq fəallığını səmərəli Ģəkildə təĢkil etmək üçün zəruri olan ictimai rəyin təĢəkkülü, müəllimlərdə Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|