Psixologiya va gumanitar fanlar
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Individuallik
- Intellekt, aql
| Ijtimoiy sanksiya
– normalarning shaxs xulqida nomoѐn bo‘lishni nazorat qiluvchi jazo va rag‘batlantirish mexanizmi. Iste’dod nishonalari – qobiliyatni o‘stirishning tabiiy zaminlari (ularning biologik asosi). Ular tug‘ma ѐki egallangan bo‘lishi mumkin. Ularni ro‘ѐbga chiqmagan qobiliyatlardan ham farqlash lozim. Farq shundaki, iste’dod nishonalari inson xususiyatlari va fazilatlaridagi shunday biologik jihatlarki, ular keyinchalik u ѐki 92 bu qobiliyatga uning komponenti bo‘lib qo‘shiladi. Bir xil biologik jihat bir qancha qobiliyatlar tarkibiga kirishi mumkin va shunday tarkibda iste’dod nishonalari rolini bajara oladi. Individuallik - insonning individ, faoliyat sub’ekti va shaxs sifatidagi betakror xususiyatlari tizimidir. Individuallikning mavjud bo‘lishi insonning ta’lim, tarbiya, u bilan faol munosabatidagi individual ѐndashuvining asosi hisoblanadi. «Har bir kishigacha etib borish» - bunday ѐndashuvning idealidir. Individuallikni inkor etish (nodonlik, ishonch ѐki kam anglangan harakat tufayli, masalan, texnik ѐki umumilmiy g‘oyalarning oddiy formulalariga sig‘inish oqbatida) zaruriy tarzda bir qator salbiy oqibatlarga olib keladi (shaxslararo va shaxslar ichidagi keskinlik, ixtirolar, ruhiy jarohatlar, nizolar ishtirok etganlarning asabiy holatlari va ta’lim, tarbiya, mehnatdagi past samaradorlik natijalari sifatida). Intellekt, aql – inson haѐti davomida bilish faolligiga tegishli bo‘lgan barqaror o‘ziga xos va rivojlanib boruvchi xususiyatlar va sifatlar tizimi, uning ichki va tashqi haѐtiy holatlar, jumladan, ijtimoiy muhitda ham oqilona mo‘ljal ola bilishdir. Odatda sub’ektning faoliyat sohasiga bog‘liq holda sotsial intellekt, texnik intellekt, gumanitar intellekt, verbal, ya’ni og‘zaki, noverbal intellektlarni farqlashadi. Ilmiy psixologiya – inson va hayvon psixikasi taraqqiѐti, paydo bo‘lish va mavjud bo‘lishi qonuniyatlarini aniqlashda foydalaniladigan texnologiya va murakkab tarmoqlangan belgilar tizimidir. Ilmiy psixologiyaning asosiy vazifasi – yangilikni aniqlash emas, balki bir tomondan ishonarli bilimlari egallash, boshqa tomondan esa, qaysi o‘rinda ular ishonarli, qay holda esa ѐlg‘on va noaniq ekanligini ayniqlashdan iboratdir. Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|