95
77
hamkorlikda ish olib borishi lozim. Bitta guruh ichida
bir necha norasmiy liderlar
bo'lishi mumkin. Rahbar mana shu liderlar orqali guruh a'zolariga ta'sir qilishi oson
bo'ladi. Lider bilan rahbar doimo birgalikda harakat qilishlari
yaxshi natijalarga
olib keladi. Lekin ayrim hotlarda lider bilan rahbarning hamkorligi qarama-qarshi
fikrga aylanishi mumkin. Ular uzoq vaqt do'stona munosabatni amalga oshira
olmaydilar. Chunki rahbar doim ham guruhning talabini bajaravermaydi. Yoki
aksincha, rahbarning talabini har doim guruh a'zolari bajaravermaydi. Shunda
ziddiyatlar kelib chiqadi. Bu nizoni bartaraf qilish uchun yana lider
rahbar bilan
guruh a'zolarini kelishtirishi kerak. Norasmiy lider guruh a'zolarining qiziqishlarini
himoya qilsa, rahbar tashkilotning manfaatini himoya qiladi. Tashkilot manfaati
bilan a'zolar manfaati yoki tashkiliy-texnologik va iqtisodiy tizimlar bir-biriga
doim ham to'g'ri kelavermaydi. Jamoa a'zolari birgalikda bajarayotgan ishlarini
o'zlarining shaxsiy ishlaridek bajarsalargina jamoaning ishi yaxshi samara beradi.
Shaxsda tug'iladigan ziddiyat maqsadga to'g'ri yo'naltirilgan bo'lsa o'z
samarasini beradi. Maqsadli ziddiyat bir necha bosqichdan iborat bo'ladi. Birinchi
bosqichda ziddiyat shaxsiy maqsad asosida kelib chiqadi. Ikkinchi bosqichda
ziddiyatli vaziyatning maqsadini tuzatgan holda ayrim qismlari tahlil qilinadi.
Ziddiyatning keltirib chiqaruvchi o'z tashkilotchisi bo'ladi. Ziddiyatda maqsadga
yo'naltirilgan xatti-harakatlar tug'iladi. Maqsad ishonchli bo'lmasa u kuchini
yo'qotadi. Turli maqsadlar o'zining yutug'i uchun turli usullarni talab qiladi.
Shuningdek, ishonchli bo'lmagan maqsad — «deklarativ maqsad»dir. Masalan, bir
narsani talab qilib boshqa narsa ko'zda tutiladi. Shaxs nizoni
keltirib chiqarayotgan
paytda o'zini xuddi boshqalarning manfaatini ko'zlab harakat qilayotgandek
ko'rsatadi, aslida esa o'z manfaatini ko'zlaydi. Nizodagi xatti-harakatlar faqat
maqsadga qaratilgan bo'lmasdan, realistik tabiatga ega bo'ladi. Intellekt darajasi,
ishlab chiqarish muammosi bo'yicha bilim ayni paytdagi ziddiyatni hal
qilish
uchun vaziyatni to'g'ri ko'rish kafolatini bermaydi. Shaxs ziddiyatga borayotganida
anglanmagan motivlar asosida xatti-harakat qilishi mumkin. Demak, shaxs nizo
tug'ilayotgan paytda o'zining aniq maqsadiga va anglangan motivlariga ega bo'lishi
zarur. Ziddiyatlarni bartaraf qilish uchun o'z shaxsiy manfaatinigina ko'zlamasdan,
95
78
butun jamoa manfaatini ko'zlab ish olib borish lozim. Ideal «men»imiz hech
qachon real «men»imiz bilan to'g'ri kelavermaydi.
Dostları ilə paylaş: