74
dövlət simvolu olmuĢdur. Simvolun üçlü mənası vardı, dövlət gücü, xalq
mülkiyyəti
və
bərabərlik!
Bu
Ģüarlar
Mussolininin
təbliğat
kampanyalarında istifadə edilmiĢdir.
FaĢizm, diktator rejimləri bərkitmək üçün istifadə edilən ümumi bir termin
olmazdan əvvəl, italyan milliyyətçiliyini təmsil edən bir ideologiya olaraq ortaya
atılmıĢdır. Ancaq onunla eyni vaxtda ortaya çıxan nasizm və falanjizm
kimi cərəyanlar da məqsəd baxımından bir Ġtalyan ideologiyası olan faĢizmə yaxın
olduqları üçün faĢizmə bağlı siyasi hərəkətlər olaraq tanınmıĢlar.
Bir rejimin faĢist olaraq bilinməsi üçün, o rejimin ideologiyasının milliyyətçi
olması və millətin varlıq və maraqlarını hər Ģeyin üstündə tutması gərəkdir. Bu
hədəfə çatmaq üçün isə iqtisadiyyat üzərində möhkəm bir dövlət yumruğu tətbiq
etmək, həyat tərzinin aĢağı düĢməsinin qarĢısını almaq üçün qiymət
siyasətinin tətbiqi kimi tədbirlər faĢizmin əsas siyasəti olmuĢdur. FaĢizm, siniflər
arasındakı ziddiyyətləri ortadan qaldırmağı nəzərdə tutur. Bu istiqamətdə dövlət
əliylə korporativ peĢələr qurulur və fəhlə ilə iĢəgötürən arasında müqavilə təmin
edilir. Cəmiyyətdəki yoxsul və orta sinifin ehtiyacları dövlət tərəfindən ən yaxĢı
Ģəkildə qarĢılanır; məsələn Almaniyada çıxan torpaq qanunuyla kəndlilərin
torpaqlarının ipoteka yolu ilə əllərindən alınmasının qarĢısı alınmıĢ və
sərmayəçilərin kəndlini istismar etməsi əngəllənmiĢdir.
Milliyyətçi və ya irqçi fikirlərin mənimsənilməsi ölkələrə görə fərqli olmuşdur.
Məsələn, italyan faşizmində "İtalyan vətəndaşlığı" anlayışı ön planda ikən,
alman nasizmində isə "Alman qanı daşıma" düşüncəsi ön plandadır.
Mussolininin doktrinasında vətəndaşlıq anlayışı vurğulanır, Hitlerin
doktrinasında isə qan bağı vurğulanır. İtalyan faşizmi milliyyətçidir, alman
nasizmi isə irqçidir. Erməni milliyətçiliyinin isə bunlara bənzər və fərqli
cəhətləri vardır. Gələcəkdə biz bunları araşdıracağıq.
Ġrqçilik doktrinası isə insanın daĢıdığı qanın milli-etnik Ģəxsiyyətini təyin
etdiyini iddia edir. Ġstənilən erməni belə hesab edir ki, o baĢqasından qanca
fərqlidir. Bir çox erməni elm adamları da daxil olmaqla, erməni toplumu
75
içərisində Artsruninin, Garegin Njdenin, Andranikin ortaya atdıqları ―erməni ari
irqi‖, erməni ariliyi‖, ideyası tənqid olunmaq, onun sərsəmləmə olduğu qeyd
olunmaq əvəzinə, bunun dəstəklənməsi əslində ideyasızlıqdan irəli gəlmiĢdir. Elmi
dayaqları olmayan bütün fikirlərin ortaya atılması da eyni səbəbdən olmuĢdur.
Ġrqçi antisemitizmə, gerçək xarici bioloji nəzəriyyələrə əsaslanan, hər hansı
topluma qarĢı ön mühakimə bəsləmək, ya da nifrət etməyi də içində ehtiva etmək,
yəni irqçilik etmək- erməni milliyyətçiliyinin hər zaman ayrılmaz bir parçası
olmuĢdur. Alman nasistləri kimi ermənilər də bütün insanlıq tarixini fərqli
irqlərdən gələn insanlar arasında bioloji baxımdan təyin olunan bir mübarizənin
tarixi olaraq qiymətləndirmiĢlər. Nasistlər özlərinin marksizm, kommunizm,
pasifizm və internasionalizmin siyasi meyllərin milliyyətçiliyə zidd olduğunu və
təhlükəli Yəhudi irqinə aid intelektüalizmi əks etdirən fərziyyəsindən yola
çıxmıĢlar, iqtidara gəlmələrinin ardından, 1935-ci ildə yəhudiliyin sözdə bioloji
tərifini verən Nuremberg Qanunlarını qəbul etmiĢlər.
Ġrqçi nasistlər xəstələri genetik baxımdan üstün irqlərindən ortaya çıxan ləkələr
olaraq görür və bu kəslərin çoxalmasının, öz ―Ari irqlərinə‖ qarĢı bir bioloji təhdid
meydana gətirdiyinə inanırdılar. Bundan qorxurdular. Almanlar 1939-ci ilin son
altı ayı boyunca diqqətli bir planlaĢdırma və məlumat toplama müddətindən sonra,
alman həkimlər Almaniyanın hər yerində xəstəxanalarda qalan maneəli kəsləri
öldürməyə baĢladılar. Onların irqlə əlaqədar nəzəriyyələrinə görə, Almanlar və
digər ġimali Avropalılar daha üstün bir irqdən gəlirdi. Bunlar "Aryan-Ari" irqin
daĢıyıcısıydılar. II. Dünya Müharibəsi boyunca Alman həkimlər, Ari irqin
üstünlüyünə və bu səbəbdən digər irqlərin aĢağı istiqamətli fiziki dəlil tapmaq
məqsədiylə uydurma tibbi təcrübələr apardılar. Təcrübələr əsnasında Ari irqdən
olmayan saysız-hesabsız adamları öldürdüklərinə baxmayaraq insanlar arasındakı
irqi bioloji fərqliliklər nəzəriyyələrini dəstəkləyəcək dəlilləri tapa bilmədilər.
PolĢa və Sovetlər Birliyi kimi iĢğal edilmiĢ ġərq torpaqlarında "etnik təmizlik"
avropalı yəhudilərin soyqırımı və slavyan toplumunun liderliyinin ortadan
qaldırılması da daxil olmaqla, qırğın və düĢmən "irqlərin" fiziki məhvini əhatə
edirdi. Erməni dövlətinin yaranma ərəfəsindən bu günə qədər keçdiyi yola nəzər
76
salsaq eyni mənzərənin Ģahidi olarıq. Bir zamanlar indi adına Ermənistan deyilən
dövlət yalnız erməni xalqına aid deyildi, ona özünütəyinetmə hüququ verilərkən bu
ölkədə digər xalqlar - o cümlədən türklər də yaĢayırdılar və bəzi hallarda buranın
aborigeni olmayan ermənilərdən təbii olarak çoxluqda idilər. Ġndi bu ölkədə bir
nəfər belə əhali qalmamıĢdır. Daha irəlidə biz bunlardan bəhs edəcəyik. Onu
diqqətə çatdırmaq istədik ki, ermənilərlə almanların irqi ayrıseçkilik siyasəti,
dövlət səviyyəsində soyqırıma rəvac vermə və etnik təmizləmə siyasəti tamamilə
eynidir. Ermənilər də həmin prinsip ilə yola çıxmıĢdılar. ―Harda yəhudi görsən
öldür ‖ yerinə ―harda türk görsən öldür‖, ― O sənin bioloji varlığın üçün
təhlükədir‖ prinsipi ilə hərəkət etməyə baĢladılar.
Əlbəttə ki, faĢizm milliyyətçilik və irqçilikdən bir az daha fərqli bir Ģeydir.
FaĢizmdə öz mənsubu olduğu cəmiyyətin digər cəmiyyətlərdən daha üstün olduğu
düĢüncəsi əsas götürülür, FaĢizm, cəmiyyət liderləri tərəfindən cəmiyyəti təĢkil
edən fərdlərə təlqin edilir. FaĢist sözünün sonunda lider və ya diktator deyilməsinin
bir səbəbi də budur. FaĢizm, qurucusu Benito Mussolini sayılan bir təlimdir ,
Ġtalyan
filosof
Giovanni
Benito
Mussolinidən
təsirlənərək
1920-ci
illərdə dalbadal çap etdirdiyi kitablarla bu təlimin prinsipləri təyin olunmuĢ,
o siyasi bir doktrina və rəhbərlik sisteminə çevrilmiĢdir. Bu kitablardan təsirlənən
və faĢizmi bir dünyagörüĢü olaraq mənimsəyən erməni ideoloq Garegin Njde
erməni irqçi təlimi olan Tsağakronu hazırlamıĢdır.
Erməni irqçilik doktrinasını buna aid etmək mümkündürmü? Bu ölkədəki irqçilər
də gendən gələn, keçmiĢ xüsusiyyətlərin bioloji olaraq insan davranıĢına
hopmasına inanan kəslərdir. Erməni irqçilik doktrinası, insanın daĢıdığı qanın
milli-etnik Ģəxsiyyətinin təyin olduğunu iddia edir. Ġnsan irqlərinin rəng və fiziki
Ģəkil əsas alınaraq bir-birlərindən üstünlüyünü təməl alan irqçilik fəlsəfəsini
mənimsəmiĢ Ģəxslərə üstünlük verilir. Ermənistanda bu gün baĢqa ölkələrdə
terrorçu hesab olunan Ģəxslər- baĢda Andranik Ozanyan olmaqla Stepan ġaumyan,
Dro, Njde, Varujan Karapetyan , Monte Melkonyan, Vazgen Sarkisyan ve b.
qəhrəman hesab olunurlar. Ġrqçi insanların göstərmiĢ olduğu bu tutuma isə
"irqçilik" adı ona verilməkdədir ki, onlar özlərindən olmayanların fiziki məhvinə
Dostları ilə paylaş: |