Qafar Çaxmaqlı armenizmdən terroriZMƏ erməNİ İdeoloji

 
5 
 
sakinlərinin- Türklərin  yaĢamamasını bu millətin ideologiyasının mənfi nəticələri 
olaraq görmək mümkündür. Bu erməni düĢüncə sisteminin ―uğurudur‖. Buna daha 
önceki yüzillərdə təməli qoyulmuĢ, sonra isə- 19-cu əsrdə yaranmıĢ və sonralar bir 
irqçilik  teorisinə  çevrilmiĢ  milli  ideologiyanın  (erməni  irqçiliyi)  nəticəsi  kimi  
baxılmalıdır.  
Aydındır ki, bu ideologiya əski zamanlarda da tolerantlığa əsaslanan bir ideologiya 
olmamıĢdır,  anti-türk  baxıĢ  bucağında  formalaĢan  düĢmənçilik  ideologiyası 
olmuĢdur və  bu gün də var. Bu ölkədə irqçi düĢüncə, varlığını həm siyasi sahədə, 
həm  ictimai  sahədə  özünü  büruzə  verir.  Hələ  də  bəzi  hallarda  açıq,  bəzənsə 
gizlidən gizliyə  onu davam etdirməkdə, bəzən də bu gizlilik həddindən artıq sağçı 
liderlərin  və  qrupların  fəaliyyətləri  ilə  gün  iĢığına  çıxarıla  bilməkdədir. 
Ideologiyasını  irqçilik  üzərində  quran  Ermenilik  (Armenizm),  XIX  əsrdən 
baĢlayaraq insan üçün ən təhlükəli hərəkəti-terroru özünə imtina edilməz bir silah 
olaraq  seçmiĢdir.  Bu  seçkinin  səbəbini  anlaya  bilməmiz  üçün  ilk  olaraq  irqçi 
ideologiyanın  insanları  necə  Ģiddətə  və  təzyiqə  sürüdüyünü  görməmiz  lazımdır. 
Biz bunu açıb ortaya qoymasaq bunu bir kimsə etməyəcək. Ermənilərin özləri isə 
heç etməyəcək. Maraqlıdır ki, indəyəcən Ermənistanda bu mövzu ilə bağlı heç bir 
əsər  kitab  yazılmamıĢdır.    Təbii  ki,  baĢqa  ölkələrdə  də  həmĢinin  .  Yer  alan  bəzi 
tədqiqatlardan  irəlidə  bəhs  edəcəyik.  Bizim  bu  çalıĢmamız  bir  ilk  olacaqdır.  
Müxtəlif  ―izm‖lərdən  ibarət  ermenilik  ideologiyası  "Erməni  xəstəliyi"  deyilən  bir 
anlayıĢla  da  çulğaĢmıĢ  vəziyyətdədir.  Bir  növ  xəstəlik  olan  irqçilikdən  xilas  ola 
bilmək üçün isə bu ölkədə heç bir fəaliyyət, səy göstərilmir. Ġlk olaraq bu xəstəliyə 
gətirib  çıxaran  səbəblərin  çox  yaxĢı  bir  Ģəkildə  təsbit  edilməsi  və  insanlığa,  ətraf 
millətlərə  gətirdiyi  ağrıların  və  verdiyi  zərərlərin  doğru  olaraq  müəyyənləĢdirilib 
ortaya çıxarılması Ģərtdir. Buna Ermənistanda, Erməni Diasporunun təsirli olduğu 
yerlərdə  heç  zaman  cəhd  edilməmiĢdir.  FaĢizm  irqçiliyi  və  onun  Ģiddət  dolu 
fəlsəfəsi  hələ  də  bu  ölkədə  özünü  göstərərək,  insanlıq  üçün  bir  təhlükə  olmağa 
davam  etməkdədir.  FaĢist  fəlsəfəsinin  rəhbərlik  Ģəklinin    mənimsənilməsi  ilə,  
tətbiq  etdiyi  siyasətlərlə  bu  erməni  dövləti  nasist-faĢist  ideologiyanı  yaĢadan  bir 
ölkə durumuna gəlmiĢdir.  

---

 
6 
 
Tarixə  nəzər  salsaq  yenə  də  görərik  ki,  Erməni  Kilsəsinin,  sonra  isə  erməni 
dövlətinin  də  istiqamətləndirdiyi  Erməni  ideologiyasının  püxtələĢməsinə  Erməni 
milliyyətçi  axınlarının  hər  birinin  təsiri  olmuĢdur.  Fərqli  zamanlarda  və  fərqli 
Ģəraitdə  ortaya  çıxmalarından  asılı  olmayaraq  bu  ideologiya  bir  mərkəzə  tabe 
olmuĢdur.  Mərkəz  isə  din-Erməni  Kilsəsi  olmuĢdur.  Ermənilər  arasında 
QərbliləĢmə  və  Ġslahat  hərəkatlarının  baĢlanğıcı  18-ci  əsrin  ilk  illərinə  söykənir. 
1701-ci  ildə  Sivaslı  Mhitar  Vartabed  liderliyində  baĢlayan  islahat  hərəkatı  də  bu 
millətçiliyin  irqçiliyə  dönüĢünün  qarĢısını  ala  bilməmiĢdir.  Katolik  ermənilərin 
Ġstanbul  Erməni  Patriarxının  ilə  bir  sıra  problemlərinin  olmasına  baxmayaraq  öz 
aralarında da tam bir birlik yox idi. Bütün təzyiqlərə baxmayaraq Erməni Patriarxı 
ilə  əlaqələrinin  tamamilə  kəsilməsini  istəyənlər  də  vardı.  Bunun  tam  əksini  ifadə 
edən  qruplar  isə  Mihitaristler,  Antonyan  təriqəti  mənsubları  və  Ġstanbuldakı  keĢiĢ 
sinifindən  olan  Ermənilər  idi.  Buna  görə  yuxarıda  bəhs  etdyimiz  Katolik  Erməni 
qrupları  aralarındakı  dini  anlayıĢ  fərqliliklərinə  baxmayaraq  təbliğatda  ortaq 
hərəkət  etdilər.  Təbliğat  isə  Osmanlı  dövlətinə  qarĢı  üsyanlar  təĢkil  etməkdən 
ibarət idi. Bunların baĢında gələni isə Mxitar və Mxitaristlərdi. Mxitarist hərəkatın 
qurucusu  olan  Mxitar,  ermənilərin  ehtiyacı  olan  dini  və  milli  oyanıĢı  üzərində 
düĢünən  və  bunun  üçün  zehinində  bir  çox  fikirlər  hazırlayan  Ģəxs  idi.  O, 
zehinindəki düĢüncələri daha yaxĢı tətbiq etmək üçün 1700-ci ildə Ġstanbul'a gəldi. 
Təhsil fəaliyyətlərini gəliĢtirmək və erməni millətini fikri-dini sahədə oyandırmaq 
üçün  ətrafındakı  on  Ģagirdlə  birlikdə  Mxitaryan  Birliyi  Manastırını  Ġstanbulda 
qurdu.  Xristianlıqda  Qərb  keĢiĢliyinin  atası  sayılan  Əziz  Venediktin  (480-547) 
təlimləri  ,  monastır  və  keĢiĢlik  qaydaları  Mihitarın  qurduğu  təriqətdə  ən  etibarlı 
istinad  nöqtələri  idi. Mxitarın  qurduğu  bu  təriqət, erməni  Venedikt təriqəti  olaraq 
qəbul edilirdi. Mihitarın təriqəti təqibçiləri tərəfindən daha sonraVenesiya, Vyana 
və Paris Mxitaristləri olmaq üzrə üç qrupa ayrıldı.  
Zaman  zaman  sərt  mübarizələrə  səhnə  olan  Mxitaristlərin  islahat  hərəkatı,  1860-
dən  PadĢah  Abdülməcid  tərəfindən  Erməni  Milləti  nizamnaməsi  ilə  yeni  Ģəkil 
almıĢdır. Bu nizamnamə ilə qurulan Erməni Millət Məclisi Osmanlı Dövlətindəki 
ilk təmsili parlament orqan səlahiyyətində olub, 1876 Qanun-u Esasisi ilə qurulan 

---

 
7 
 
Osmanlı  Mebusan  Məclisinə  də  nümunə  təĢkil  etmiĢdir.  Beləcə  Erməni 
millətçiliyinin əsası qoyulmuĢdur. Daha sonralar bu milliyyətçilik ayrı-ayrı erməni 
akınçılar  (cərəyan)  tərəfindən  inkiĢaf  etdirilmiĢdir.  Bir  nəzəriyyə  olaraq  bu 
milliyyətçilik  erməni  xalqının  mübarizələrində  ana  xətt  olaraq  götürülmüĢdür. 
Osmanlıda və onun xaricində nəĢr olunan qəzetlərində fərqli cərəyanlar və onların 
fərqli  baxıĢları  görülsə  də  burada  da  Kilsənin  mərkəzi  rolu  və  təlimatı  hiss 
edilmiĢtir.  
Daha  sonra  Erməni  millətçiliyinin  teorisyeni  olaraq  qəbul  edilən  Artsruninin 
yanaĢması da irqçiliyə və erməni Ģovinist qrupları arasında əməkdaĢlığa söykənir. 
Artsruni,  kitablarında  Türkləri,  Kürdləri  və  müsəlmanları  alçaldır.  Tbilisidə 
çıxardığı ―MĢak‖ adlı qəzetində Osmanlı rəhbərliyindəki erməniləri üsyana təĢviq 
edir.  Artsruni,  ermənilər  və  digər  xalqların  Müsəlman  rəhbərliyindən  asılılığının 
aradan  qaldırılmasının  lazım  olduğunu,  bunu  da  avropalıların  köməyi  ilə 
etmələrinin  lazım  olduğunu  irəli  sürür.  Digər  erməni  ideoloqlar  da  eyni  Ģey 
istəyirlər. Digər Ermənilik ideologiyasının daĢıyıcıları - Andranik də, Dro da, Njde 
də,  Stepan  ġaumyan  da  erməni  xalqına  müstəqillik  istəyirdilər.  Amma  necə? 
Kimlərin  faciəsi  hesabına?  Bax  fərq  buradadır.  Adolf  Hitler  II  Dünya  müharibəsi 
zamanı iĢğal etdiyi ərazilərdə vətəndaĢ əhaliyə toxunmurdu. Amma ermənilər zəbt 
etdikləri  yerdə  burada  yaĢayan  ahalini  öldürməklə,  onları  oradan  qovmaqla 
kifayətlənmirdilər,  həm  də  buradan  o  əhalinin  izlərini,  bütün  mədəniyyət 
abidələrini  tamamilə  silməyə  çalıĢırdılar.  Bu  gün  Ermənistanda  Türk  izi  demək 
olar  ki,  qalmamıĢdır.  Qarabağda  da  bir  kültür  soyqırımı  yaĢanır.  Ermənilər  tarixi 
Azərbaycan  torpaqlarında  "Türksüz  Ermənistan"  siyasətini  tətbiq  edərək 
Azərbaycan  Türklerininin  ayağını  öz  tarixi  vətənlərindən  kəsmiĢlər.  Buranı  hər 
zaman Vətən bilən, onun üçün darıxan Azərbaycan türkü indi öz məmləkətinə gedə 
bilməz,  doğmalarının  qəbirlərini  ziyarət  edə  bilməz.  Burada  heç  zaman  yaĢaya 
bilməz. Niyə? Çünki o türkdür. Çünki o müsəlmandır. Erməni irqçiliyi bax budur. 
20-  əsrdə,  tarixin  ayrı-ayrı  dövrlərində  ermənilərin  ġərqi  Anadolu  və  Qafqazda 
etdikləri qırğınlar da bu ideologiyanın nəticəsi idi. Belə bir ideologiyaya sahib olan 
millətə  dövlət  vermək,  onu  silah-  sürsat  sahibi  etmək  çox  pis  nəticələr 

---