Qafar Çaxmaqlı armenizmdən terroriZMƏ erməNİ İdeoloji

 
23 
 
siyasi-inzibati  quruluĢa  ehtiyacı  yalnız  iki-üç  əsr  əvvəl  dilə  gətirmiĢdir.   Ehtiyac 
duyulan  kimi  də  fəaliyyətə  keçilmiĢ  və  beləcə  erməni  dövləti  fikri  ortaya 
atılmıĢdır.  Dövlət  yaratmaq   ideyasını  erməni  milləti  deyil,  erməni  kilsəsi  ortaya 
çıxarmıĢdır.  Əgər sabah erməni dövləti süqut etsə , yox olsa Erməni Kilsəsi onu 
əvəz  etmək  və  milləti  yenə  də  bir  araya  gətirmək  iqtidarındadır.  Eynən 
yəhudilərdə   olduğu  kimi.   Fələstindən  və  dünyanın  hər  yerindən  qovulmuĢ 
yəhudiləri   min  illər  boyu  məhv  olub   yox  olmağa  qoymayan  onların  dini  və 
inancları olmuĢdu...  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Erməni inancı- Arevizm  
 
         Erməni  xristianlığının  kökü  baĢqalarından  fərqlidir,  onu  milli  monoteist 
inancından  doğmuĢ  sayanlar  sonralan  bu  fərziyyələrindən  vaz  keçmiĢlər.  Qədim 
Armeniya,  yəni  Aratta   dövlətinin  təkallahlı  dinə   sitayiĢ  etməsi  armenlərin,  yəni 

---

 
24 
 
Armeniya xalqının (bunlar  indiki haylar deyillər) xristianlıqdan əvvəlki   mənĢəyi 
ilə izah edilməlidir.  Əslində  günəĢi  özünün tanrısı sayanlar sonradan xristianlığı 
mənimsəmələri  çətin  olmazdı.   Xristianlıqdan  əvvəl  ermənilərin  dənə  olmuĢdur. 
Bu   -  Arevizmdir.  Arev(
արև)-   qrabarcada  da  aĢxarabarda  da  ,  yəni  çağdaĢ 
ermənicədə   də  ―günəĢ‖  deməkdir.  Qədim  Armeniyada    (Aratta-  Q.Ç.)  məskun 
olan insanların   mənəvi ruhunda  bəllidir ki,  Günəş dururdu. Arev  – eski inancda 
məhsuldarlıq  və  dirçəliĢ  mənbəyidir.  Artıq  eramızdan  əvvəl  III  əsrin  ortalarında  , 
Sümer  əsatirinə   görə,  Urukda  olan  məbəd  də  Arattaki   GünəĢə   həsr  olunmuĢdu, 
bura bir dini mərkəz idi.  
         Hitit  mifologiyasına  görə,  Van  gölü Günəşin  Doğması  və  Batması (qürubu) 
yeridir  və  bununla  bağlı  əsatirin  də   ermənilərlə  qətiyyən  əlaqəsi  olammıĢdır. 
Ermənilər  Van  gölünün  bu  özəlliyini  bilmiĢ  və  ənənələrinə  uyğun  olaraq   ruhi 
oğurluğu da özlərinə rəva görmüĢlər, buna da  da getmiĢlər.  Van  gölünün içində 
özlərinə  bir  dayaq  nöqtəsi  əldə  etmək  istəmiĢdilər,  bu  tarixi  yeri  mənimsəməkdi 
məqsədləri  və  arevizmin  də  məhz  onlara  aid  olduğu  fikrini  oluĢdurmaq  üçün 
burada  Kilsə  inĢa  etmək  fikrinə  düĢmüĢlər.   MəĢhur  Axtamar   Kilsəsinin  burada 
tikilməsinin bir səbəbi də budur. Bəzi erməni alimləri iddia edirlər ki, erməni kilsə 
musiqinin  melodiyaları  burada  daha  axıcıdır.  GünəĢin  doğuĢunun  unikal 
həzinliyini   məhz  burada   daha  gözəl  hiss  etmək  olur,   bu  müqəddəs  melodiyalar 
insan oğlunun   ən qədim təbəqələrinin mənəvi qidalanması özəlliyini daĢıyır. Bu 
da    deyərlər  ki,  erməni  ruhunun  özəlliyidir,  arevizmdən  -   sübh   günəĢinin 
gözəlliyindən qaynaqlanmıĢdır. 
  
      Daha sonralar tarix səhnəsinə çıxmıĢ erməni dediyimiz etnik qrupun  da ( yəni 
,hayların)  mənəvi  təməlində  Günəş totemi  olduğundan   Allaha  ibadət  ikinci 
planda   idi,  onlar  daha  çox  ulu  baba  və  atalarının  ibadətinə  tapınırdılar. 
Təkallahlıq  Xristianlığın ən təməl xüsusiyyəti olsa da ermənilər ona az uyurdular 
və  bəzi  hallarda   hətta  Allahı  aldatdıqlarını  belə  düĢünürdülər.   Njde  deyərkən 
―erməni üçün xristian dini bir vasitə idi‖ bax xüsusiyyəti nəzərdə tuturdu.  Arevizm 
məsələsində  də  ermənilərə  xas  xüsusiyyət  özünü  göstərmiĢdir.  Yəni  burada  da 

---

 
25 
 
mənimsəmə vardır. Müxtəlif millətlərdən olan araĢdırmaçılar bu qənaətə gəlmiĢlər. 
Arevizmə  tapınanlar  əslində  zərdüĢtiliyi  qəbul  edənlərdir.  Arevizm  də  odu  kult 
sayir.  
      ZərdüĢtilikdə odun və od kultunun əhəmiyyətini qiymətləndirməmək mümkün 
deyildir. Avestada və zərdüĢtilikdə od o qədər böyük rol oynamıĢdır ki, zərdüĢtiləri 
çox  zaman  ―atəĢpərəstlər‖  adlandırırlar.   Ermənilərin  bəziləri  də  bir  baĢqasını 
pisləmək  üçün  od,  alov  (
հրդեհ)  iĢlədirlər.  ZərdüĢtilikdə   Od  (Atar,  sonralar 
Azər) ilahi  ədalətin  —  Artanın  (Avestada  AĢa)  ifadəsi,  yaxud  simvolu  hesab 
olunurdu.  ZərdüĢti  səcdəgahlarında  odu  sönməyə  qoymur,  ona  səcdə  edilir,  onun 
Ģərəfınə məbədlər ucaldılırdı. Ermənilərin Hindistandan gəldiyini iddia edənlər bu 
tezis üzərində dayanırlar ki, onlarin əsas dini arevizm elə zərdüĢtiliyin bir qoludur. 
ZərdüĢtilərin  təlimi  onların  müqəddəs  kitablarında,  daha  doğrusu,  müqəddəs 
kitablar toplusu "Avesta"-da ifadə olunub. Ermənistan arevistlərinin də müqəddəs 
kitabları  olmuĢdur  ve  indi  də  vardır.  ZərdüĢti  kahinləri   o  zamanlar  ermənilər 
yaĢayan  ərazilərdə  belə  bir  fikir  yayırdılar  ki,  guya  həm  "Qat"lar  (kitabın  daha 
qədim  qismi),  həm  də  o  biri  hissələr  ZərdüĢt  tərəfindən  Ahura  Məzdadan  nazil 
olmuĢ  ilahi  vəhy  kimi  yazılmıĢdır.  Bu  məqsədlə  çox  vaxt  müqəddəs  kitabın 
mətnlərinə 
"Ahura 
Mazda 
ZərdüĢtə 
belə 
buyurdu"  
ifadəsi 
də 
artırılırdı.    Arevizmin  daĢıyıcıları   kimi  bu  gün  yezdiləri  sayanlar  da 
vardır.   Ermənistanda  təxminən  20  min  yezdi  yaĢamaqdadır.    Yezidlər  insanın 
yaĢayıĢına  və  inanıĢına  əsaslanmaqla  cənnətin  də,  cəhənnəmin  də  bu  dünyada 
olduğuna  inanırlar.  Amma  məhz  insanın  inanıĢına  və  yaĢayıĢına  görə  dünya 
cənnətə  də  cəhənnəmə  də  çevrilə  bilər.  Mələk  Tovuzdan  mərhəmət  də  bu  dünya 
üçün  gərəklidir.  Allaha  ibadətə,  ondan  qorxmağa,  çəkinməyə  heç  bir  ehtiyac 
yoxdur  .O,  həmiĢə  mərhəmətlidir  və  insanlara  yaxĢılıq,  yaxud  pislik  etmək 
qüdrətində deyil. - deyirlər yezdilər.  
      Yezidlər özlərini "Adiy Xalqı" adlandırırlar. Ərəb əlifbası ilə, kürdcə yazılmıĢ 
iki  cildlik  "Müqəddəs  kitab"ları  var.   Yezid  olaraq  hamının  icra  etməli  olduğu 
aĢağıdakı  bu  prinsip  və  etiqadlara  əməl  olunması  məcburidir.   Dünya  sonsuzdur, 

---