Qafar Çaxmaqlı armenizmdən terroriZMƏ erməNİ İdeoloji

 
203 
 
Yuxarıda göstərilən rayonun Aravyus kənd sakini Qəniyeva Əsli demiĢdir: "Əgər 
mən  öz  milliyyətimi  dəyiĢdirsəm  və  erməni  yazdırsam,  onda  mən  Ermənistanda 
qala və Mingəçevirə köçürülməyə bilərəmmi?"  
Azərbaycanlıların  Ermənistandan  köçürülməsinin  səbəbləri  barədə  erməni  əhalisi 
arasında  da,  ayrı-ayrı  Ģəxslər  tərəfindən  bəzən  millətçi  xarakterli  müxtəlif  dedi-
qodular qeyd edilmiĢdir.  
Belə ki, məsələn:  
Ermənistan SSR Sosial Təminat Nazirliyinin Tədris-sənaye kombinatının ayaqqabı 
texnologiyası 
müəllimi 
Arakelyan 
Minas 
Aristakesoviç 
demiĢdir: 
"Azərbaycanlıların  Ermənistandan  köçürülməsi  məsələsi  Ģübhəsizdir.  Ġlk  növbədə 
Araz  və  Axuryan  çaylarının  sahillərində  yaĢayan  azərbaycanlılar  köçürüləcəklər, 
sonra  azərbaycanlıların  Yerevan  Ģəhərindən  köçürülməsi  baĢlanacaq.  Sərhəd 
rayonları  kəndlərinin  ilk  növbədə  azərbaycanlılardan  azad  edilməsi  tamamilə 
anlaĢılır,  çünki  onlar  dövlət  sərhədini  tez-tez  pozurlar,  Türkiyə  isə  onlardan  öz 
casusluq yuvalarını yaradır".  
Yerevan  Ģəhəri  sakini  Mesropyan  Yervand  öz  qonĢusu  ilə  söhbətdə  demiĢdir: 
"Azərbaycanlıları  yalnız  Ermənistandan  yox,  həm  də  Naxçıvan  MSSR-dən 
köçürmək və onu Ermənistan ərazisinə birləĢdirmək lazımdır".  
Yerevan Ģəhərində yaĢayan, 6 il azadlıqdan məhkum edilmiĢ Axverdyan Levonun 
arvadı  Ordyan  ġura  Arutyunovna  öz  qonĢularına  -  xarici  ermənilərə  demiĢdir: 
"Tezliklə Türkiyə, Ġngiltərə və Amerika SSRĠ əleyhinə müharibəyə baĢlayacaqlar. 
Odur ki, Ermənistan ərazisində yaĢayan azərbaycanlıları arxaya, yəni Azərbaycana 
köçürürlər.  Siz  xaricdə  yaĢayan  qohumlarınıza  yazın  ki,  onlar  Ermənistana 
gəlməsinlər".  
Kirovakan  Ģəhərində  yaĢayan,  Fransadan  gəlmiĢ,  keçmiĢdə  daĢnak  olmuĢ,  Smbat 
adlı  Ģəxs  bir  qrup  erməninin  iĢtirak  etdiyi  yerdə  demiĢdir:  "DaĢnaklar  bir  vaxt 

---

 
204 
 
Naxçıvan MSSR-in Ermənistana birləĢdirilməsi məsələsini qoymuĢdurlar, lakin bu 
baĢ tutmadı. Ġndi isə həmin məsələni qoymaq vaxtıdır, çünki Ermənistanda torpaq 
azdır".  
Yerevan, Leninakan və digər Ģəhərlərdə də ayrı-ayrı Ģəxslər tərəfindən buna bənzər 
fikirlər söylənməsi müəyyən edilmiĢdir.  
Ermənistan 
SSR 
Daxili 
İşlər 
naziri 
general-mayor 
(Qriqoryan) 
№ 01/3745  
3 may 1948-ci il, Yerevan Ģəhəri  
 Və  beləliklə  Ermənistan  öz  yurdlarından  1948-1953  illərdə  100  minlərcə 
azərbaycanlını  dövlət  səviyyəsində  köçə    məruz  qoydu  Azərbaycanın  Kür-Araz 
Düzənliyinə  sürgün  etdilər.  Ermənistandakı    türklərin  oradan  çıxarılmağa 
baĢlaması  əməliyyatı Stalinin ölümünə qədər davam etmiĢdir.  Bu illərdə dövrdə 
150  min  azərbaycanlı  ata  yurdlarından  qovulmuĢdur.    Hətta  erməni  tarixçiləri  də 
qeyd  etmiĢlər  ki,    keçən  əsrin  əvvəllərində  Ermənistandakı  2300  kəndin  2000-i  
Azərbaycan  kəndləri  idi.  Burada  qalan  250  mindən  artıq  əhali  isə  1988-1989-cu 
illərdə  tamamilə  buardan  qovuldu.
  1988-ci  ilin  yanvarından  etibarən  «türksüz 
Ermənistan»  siyasəti  planlı  Ģəkildə  həyata  keçirilməyə  baĢlanmıĢdır.  Ermənistan 
hökuməti, «Qarabağ» və «Krunk» komitələri, Eçmiədzin kilsəsinin nümayəndələri 
SSRĠ rəhbərliyinin himayəsi ilə azərbaycanlıların Ermənistandan zorla çıxarılması 
barədə  qərar  verilməsinə  nail  oldular.Azərbaycanlıların  qovulması  prosesində 
ermənilər  minlərlə  qanlı  aksiyalar  törətmiĢlər.Bunun  davamı  kimi  1988-89  cu 
illərdə  etnik  təmizləmə  nəticəsində  Ermənistanın  185  yaĢayıĢ  məntəqəsi 
boĢaldılmıĢ, 250 mindən artıq azərbaycanlı və 18 min kürd öz ev-eĢiyindən zorla 
qovulmuĢ, 217 azərbaycanlı ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiĢdir. Bunlardan 49 
nəfəri  ermənilərin  əlindən  qaçarkən  dağlarda  donmuĢ,  41  nəfər  qəddarlıqla 
döyülərək  qətlə  yetirilmiĢ,  35  nəfər  iĢgəncələrlə  qətlə  yetirilmiĢ,  115  nəfər 

---

 
205 
 
yandırılmıĢ, 16-sı güllələnmiĢ, 10 nəfər əzab və iĢgəncələrə dözməyərək infarktdan 
ölmüĢ,  2  nəfər  xəstəxanada  həkimlər  tərəfindən  öldürülmüĢ,  digərləri  isə  suda 
boğularaq,  asılaraq,  elektrik  cərayanına  verilərək,  baĢları  kəsilərək  qətlə 
yetirilmiĢdir.Hadisələr necə baĢladı  
Ermənilər, 13 Fevral 1988-də Dağlıq Qarabağın inzibati mərkəzi  olan Xankəndinə 
(Stepanakert) 
nümayiĢə 
baĢaladılar. 
NümayiĢçilər 
Dağlıq 
Qarabağın 
Azərbaycandan  alınıb  Ermənistana  verilməsini  tələb  edirdilər.  Bundan  sonra 
istəklər  zənciri  uzanmağa  baĢladı.  18  Fevral  1988-ci  ildə  Ermnistandan  ilk 
qaçqınlar Bakıya gəlməyə baĢladı. Onlar avtobuslara doldurulub geri göndərildilər. 
Ancaq,  onlar  qısa  müddət  sonra  yenidən  geri  dönməyə  baĢladılar.  Erməni  elm 
adamı və yazar Robert Arakelov Ermənistanda  türk əhaliyə qarĢı olan münasibəti 
o günlərdə  Ģərh edir və bu  irqçi yanaĢmanın gələcəkdə bu xalqın özünün faciəsi 
olacağını  yazırdı:  "Ermənistan  qəzet  və  jurnallarında  mən  ―erməni  xalqının 
böyüklüyündən‖  ,  onların  sivilizasiyanın  inkiĢafında,  elm  və  mədəniyyətin 
inkiĢafında" müstəsna rolundan "  bəhs edən veriliĢləri eĢitdim, oxudum. Bu qəzet 
və jurnallardan ilk dəfə bildim ki, hələ  bu tarixi dövrə qədər ulduzlu səmanın ilk 
atlasını  (xəritəsini)  ermənilər  yaratmıĢlar,  rəngli  televiziyaların  da  meydana 
gəlməsi  bu  gün  ermənilərin  adı  ilə  bağlıdır,    sən  demə,  bütün  Hind-Avropa 
dillərinin hamısı da erməni dilinin əsasında qurulmuĢdur.‖   
Və yaxud: 
"...  Qarabağ  hərəkatı  dünyanın  bölgələrə  paylanması  ilə  əlaqədar  bir 
avantüra.  Ölkə konstitusiyası və beynəlxalq hüquq normalarına ziddir, ancaq, onu 
da  qeyd  edim  ki,  erməni  mətbuatında  davamlı  göstərilirdi  ki,  ermənilərin 
bədbəxtliyi 
yalnız 
onları 
əhatə 
edən 
qonĢu 
xalqlardan 
gəlir." 
(Robert Arakelov)  
"Qarabağ  dəftəri"  əsərinin  90-cı  səhifəsində  milliyətcə  erməni  olan  
R.Arakelov ermənilərin Ġrəvan və Qarabağda ruh vəziyyətini görüb yazır ki, bütün 
insanların  ürəyini  milliyyətçilik  duyğusu  ilə  elə  doldurublar  ki,  Qarabağda 
partlayıĢlar, avtomat, ağır silahlardan qopan ürküdücü səs, boĢ yerə qan axıdılması, 

---

 
206 
 
məcburiyyət  əlamətləri  ilə  yoldaĢlıq  edilən  ölüm  ...  gerçək  həyatın  bir  parçası 
kimidir. (2) 
Daha  sonra  yazır:  -  ―...  100-ə  qədər  azərbaycanlıların  öldürüldüyü 
Ermənistanın  Gugark  bölgəsi,  bundan  heç  vaxt  bəhs  etmirlər.  Azərbaycanlıların 
hamısını ölkədən qovaraq tamamilə mono-etnik dövlət meydana gətirdilər. Bu bir 
paradoksdur, mono-etnik respublika, bir ölkədə, yalnız bir millətin yaĢaması. Bunu 
mən  bir  cahillik  olaraq  görürəm  ...‖  TanınmıĢ  rus  yazıçısı  və  jurnalist  Yuri 
Pompeyev,  Qarabağ  dramının  ana  aktyorları  olan  Sovetlərin  arxivlərindəki 
araĢdırmaları  ilə  bu  fikrə  gəlmiĢ  və  ortaya  bilinməyən  yeni  tarixi  sənədlər 
qoymuĢdur.    Bir  roman  olaraq  yazmıĢ  olduğu  "Qarabağ  qan  içində"  adlı  kitabda 
Sovet  liderlərinin  erməni  separatçılara  və  onların  baĢçılarına  dəstək  verməsindən 
bəhs edir, iki xalqın faciəsinə əhəmiyyət verilməməsindən faktlarla bəhs edir. (6). 
Əsrin  əvvəllərində Ermənistan torpaqları 9  min kvadrat kilometr idi, Azərbaycan 
torpaqları  sayəsində  29.  8  kvadrat  kilometrə  yüksəlmiĢdi.  Buna,  Ermənilərin  son 
zamanlarda  iĢğal  etdiyi  torpaqlar  daxil  deyil.  Erməni  irqçi    cərəyanlarının 
liderlərindən  olan  Zori  Balayan  deyir  ki,  ―zamanında  biz  Erivanı  fəth  etdik  ki, 
buradan  Bakıya  hücüm  edək.  Bunu  da  bacaracağıq,  sırada  Qərbi  Ermənistandır. 
Erməni xalqı bu torpaqları  türklərin əlindən almaq üçün güclənəcək…‖ 
Ġki  əsr  davam  edən  qovulma  və  köçürmə  əməliyyatları  nəticəsində,  1,5 
milyon  Azərbaycan  türkü  Ermənistandakı  tarixi  yurdlarından  qovulmuĢ  və 
müxtəlif  bəhanələrlə    öz  evlərindən  köçürülmüĢdür.  Ġndi  Ermənistanda  tək  bir 
azərbaycan  türkü  belə  qalmamıĢdır.  Ermənilər  "Türksüz  Ermənistan"  layihəsinin 
son  mərhələsini  1988-ci  ildə  həyata  keçirə  bildilər.  1988-ci  ildə  və  1948-1953-cü 
illərdə  Azərbaycan  türklərinin  zorla    köçürülməsi  ilə  Sovetlər  Birliyi 
Konstitusiyasında nəzərdə tutulan insan hüquqları, beynəlxalq hüquq normaları və 
milli  bərabərlik  hüququ  kobud  Ģəkildə    pozulmuĢdur.  1936-cı  il  SSRĠ  və 
Azərbaycan  SSR  Konstitusiyalarında  nəzərdə  tutulan  (m.5)  referendum  
keçirilmədən  144.654  adam  köç  etdirilmiĢ,  bütün  millətlərin  qanun  qarĢısında 
bərabərliyi  (M.  36)  təmin  edilməmiĢdir.  1991-ci  ildə  də  Ermənistan  prezidenti 

---

 
207 
 
Levon  Ter-Petrosyanın  əmrinə  uyğun  olaraq  90  azərbaycanlı  kəndinin  adı 
dəyiĢdirilərək  ona  erməni  adları  verilmiĢdir.  Bu  iĢə  hələ    1960-1970-ci  illərdə, 
Ermənistan  SSR  Ali  Soveti  sədrinin  müavini  Hovanes  Bağdarasyanın    imzası  ilə 
yer adlarının dəyiĢdirilməsinə baĢlamıĢdılar. Ermənistandan Türk izinin silinməsi 
son  20  ildə  daha  da  sürətlənmiĢdir.  Ermənistan  yalnız  ermənilərin  yaĢadığı 
monoetnik dövlətə çevrilmiĢdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
208 
 
Qaynaqlar: 
   1.
  Aslan    Betül    I.  Dünya  SavaĢı  Esnasında  Azerbaycan  Türklerinin  Anadolu 
Türklerine  KardaĢ  Kömeği  (Yardımı)  ve  Bakü  Müslüman  Cemiyet-i  Hayriyesi, 
Ankara, 2000, s.12;  
2.  Arakelov  Robert.  Qarabağ  gündəliyi.  AzerneĢr,  1995,    s.  34 
3. "Erməni problemi dünya güclər tarazlığı iĢığında. TRT kanalının. Ankara 2007 
s.86 
4. 
. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Tarih ArĢivi, f 841, dosya 290, sayfa 39 
5
 Alaverdyants M. Y., Ġdeoloq Osvobojdeniya Turetskix armyan, Petrograd, 1915, 
s. 19 vd   
 6.Artsruni  Grigori.  Ekonomiçeskoe  Polojenie  Turetskix  armyan,  Tipografiya  A. 
Gatsuka, Moskva, 1880). 
7.  Arzumanlı  Vagıf  -  Mustafa  Nazim,  Tarixin  qara  səhifələri  (Depotasiya, 
Soyqırım, qaçqınlıq), Bakı, 1988, s.20. 
 
8. 
Aslan  Yavuz  "Bugünkü  Ermenistan  Arazisinden  Türklerin  Çıkarılması 
Meselesi",Türk Kültürü, XXXII/372, (Nisan 1994), s.195  
Q.Qeybullayev, 
Qədim 
Türklər 
və 
Ermənistan, 
Bakı,  1992.  S.  78 
 
9. Q.Qeybullayev, Qədim Türklər və Ermənistan, Bakı, 1992. S. 78 
 
10.
 Babayev Ġlyas ―Nuh erməni dilində danıĢıbmı?‖ məqaləsi, Karabağinfo.com  e- 
jurnalı, 2012 sentyabr) 
11.  Kudulyan.  V.  Andraniki  baderazmı  `kitabı,  (ermənicə)  Beyrut,  1929, 
s.24 
 
12. 
Ermənistan  azərbaycanlılarının  tarixi  coğrafiyası,  Tərtib  edən:  Sabir 
Əsədov, Bakı, 1995, s.7-8. 

---

 
209 
 
13.Sobraniye Aktov, OtnosyaĢihsa k Obozreniyu Ġstorii Armiyanskogo Naroda, I, 
Moskova, 1833, s.178-179. (rusca) 
14.ġopen  Ġ,  Ġstoriçeskiy  Pamyatnik  Sostoyaniya  Armiyanskoy  Oblasti,  s.510. 
(rusca) 
15."Osmanlı Rus SavaĢı'nda Doğu Anadolu'dan Rusya'ya Göçürülen Ermeniler" , 
s.386-387.  
16.Obozreniye  Rossiyskih  Vladeniy  za  Kavkazom,  IV.Cilt,  Sankt  Petersburg, 
1836, s.270  
17. Ermenistan Azerbaycanlılarının Tarihi Coğrafyası, s.35. 
18.Zaven  Korkodyan,  Sovyet  Ermenistanı'nın  Ahalisi  Son  Yüzyılda  1831-1931, 
(Ermenice), Erivan,  
19. ġaumyan. S, SeçilmiĢ əsərləri. Bakı, 1978, II cilt, s. 90 
20.  Cabbarlı  Hatem.    GeçmiĢten  Günümüze  Ermenistan'da  Azerbaycan  Türkleri  
ERMENĠ ARAġTIRMALARI dergisi, Sayı 4, Aralık 2001 - Ocak-ġubat 2002 
21.
 Sovet Ensiklopediyasının "Sovet Ermənistanı" cildi, s.23
 
22. Gaffar Çakmaklı . ―Dağlık Karabağ iĢgalden önce ve sonra‖ – Yalova -2011 s. 
29 
23.Kırzıoğlu  Fahrettin,  Osmanlıların  Qafqaz-ellərini  fəthi  (1451-1590),  Ankara, 
1993, s.347-349  
24. 
25.
Հայ գրականություն, 9 - րդ դասարանների համար, Երեւան -2008 էջ.94 
26. 
 Pirumov (Pirumyan)  S.Q  ―Diasporadakı  daĢnaklar‖,  Ġstanbul,  Kaynak 
yayınları, 2007-c- il,176 s.
 
 
2
7.Zardaryan  Novlet  NJDEHYAN  TSEXAKRONUTYUN  -  ՆԺԴԵՀՅԱՆ 
ՑԵՂԱԿՐՈՆՈՒԹՅՈՒՆ( 
http://hayland.am
) 

---

 
210 
 
28.Tağısoy Nizami  Etnos və epos: Keçmişdən bugünə-2005,səh.338- 339  
29.Beytulla ġahsoylu ( 
Haykanlar (erməni) Qafqazda və 
panermənilik)
 QARABAĞ DÜNƏN, BU GÜN VƏ SABAH‖  8-ci elmi-əməli 
konfransının MATERĠALLARı- 2010) 
30. 
Устян  А.Р.  Византизм  как  евразийская  геополитическая  стратегия 
развития России в XXI веке. М.: ИСН, 2002 
 
32.Varpetyan  Aleksandr  «Erməni  xalqının  arilərdən  doğuĢu»  Youtube.  11  aprel 
2011). 
 33.
  Osmanlı  Dövləti  ilə  Azərbaycan  Türk  xanlıqları  arasındakı  münasibətə 
Dair Arxiv Sənədləri, II, Ankara, 1993, s.28. 
 
 34.H.Huebschmann.  Ueber  Stellung  des  Armenischen  im  Kreis  deyir 
indogermanischen Sprachen.-KZ, BD XXIII, 1875) 
35.G Soltan. Stellung des Armenischen im Kreis deyir indogermanischen Sprachen 
Die. Wien, 1960 s.479-480)  
36.G. B.Qaukyan. "Erməni dilinin yazıyaqədərki tarixinə dair oçerklər. Ġrəvan, 
1967, s. 46-47).  
37.С.Г.Пирумов(Пирумян)  «Дашнаки  за  рубеjом».  Издание  научной 
Ассоциации Востоковедения, Тифлис, 1934,172/6 
 
38.―Hncak‖ qəzeti, 1890, N 9 
39. ―DroĢak‖ qəzeti, 1899, N 8. 
40. ―Ports‖ (―Sınaq‖) jurnalı, 1879 N-7-8. 
41. ―Bakinski raboçi‖, N 8, 1913 
43. Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi, fond 841, ..7, iĢ 290, vərəq 34 
44. Gnkur.ATAġE ArĢiv belgeleri KLS 2818,d.59,F.2-19 
45. Jastin Makkarti ―Kim baĢlatdı?‖ məqaləsi, ―Erməni soyqırımı iddiaları‖ kitabı, 
Cedit nəĢriyyat-Ankara, 2006, 264\26) 
46.«Большая Советская Энциклопедия». Том Третий. Акционерное общество 
«Советская энциклопедия. Москва-1926 год, стр.5) 
 
47.Hrant Matevosyan. ―Ermənilər və imperiyalar‖  ―Aniv‖( Çarx)jurnalı 2006, N 4 
 

---

 
211 
 
48.Yerkanyan  Artyom  “Nəvələrin cavabları” ( ermənicə sənədli film),―ġant‖ 
TV-24 aprel 2011 
 
49.Hasan Cemal  ―1915: Erməni soyqırımı‖ kitabı,  Everest yayınları, Ġstanbul
, 
s. 
89
 
 
 
50.Eduard  Abramyan,  ―Kavkaztsı  v  Abwehre‖,  Ġzdatel  Bıstrov,  Moskva,  2006. 
s123-145 
51.  Aydın  Ġbrahimov    ―Tsegakron  Öğretisi  yahut  Biz  Kimlerle  Masaya 
Oturuyoruz‖ məqaləsi… Karabakihfo.com. 2013 16 dekabr 
52.Н.С.Севериков ―Андраникизм как византиская идея», ―Yerkramas‖ org.14  
ноября 2010) 
53Севериков Н.М. Солдат нации угнетенных, «Специалист» jurnalı , 2005, № 
6, с.35 
54.Севериков М.М. «Андраник Сасунский и наша ероха». «Исторические 
науки» 2005 №4.с.50) 
Çelebyan Andranik ―Zoravar  Andraniki yev Hay Heğapoxaqan ġarjumi‖ Ġrəvan -
2009, s. 56 
 
55.Çelebyan Andranik, ―Andranik PaĢa‖, Ermənicədən  Türkçeye çevirən Mariam 
Arpil və Nairi Arek, Peri yayınları, Ġstanbul- 2003 s.76) 
 
 56. Sasunyan Harut  "100-cü il  ermənilər üçün bir fürsət ili olacaq ". California 
couryer- 12 aprel 2013 
 
 57. ―Verfel Frans "Musa dağında Qırx Gün"  tekrarlanır" ―Hayots aĢharh‖ 6 
.08.2012 
58. 
Гейбуллаев Г. Карабах (По этнической и политической истории). Баку, 
2009. 
59. 
Мамед Саид Ордубади. «Кровавые годы». Б.,1995. 
60. 
Роберт Аракелов. «Нагорный Карабах: Виновник трагедии 
известен».Б., 1991. 
61. 
Томас де Ваал. «Черный сад». Москва, 2005. 
62. 
Буниятов З. Почемy Cyмгаит / История Азербайджана пo документам и 
публикациям. Бaкy, 1990. 
63. 
Солмаз Рустамова-Тогиди. Март 1918-й года. Баку. Баку, 2009 

---

 
212 
 
64. 
Самуэль Вимс «Скрытое террористической "христианской" страны 
Армения» (Ermənistan:Terrorçu "xristian" ölkənin gizlinləri) 
65. 
Джастин и Каролин Маккарти «Тюрки и армяне» (электронное 
издание) 
66. 
Величко B. «Кавказ» (электронное издание) 
 
67. Karinyan A.B, Ermeni Milliyetçi akınları, Kaynak Yayınları, Ġstanbul, 2007. S. 
134 
68.Mahmudov, Yaqub Mikayıl oğlu. Qarabağ: real tarix, faktlar, sənədlər 
/Y.M.Mahmudov, K.K.ġükürov; ön sözün müəl. M. Əliyeva.- Bakı: Təhsil EĠM, 
2005.- 380 s. 
69.Ġrəvan xanlığı: Rusiya iĢğalı və ermənilərin ġimali Azərbaycan torpaqlarına 
köçürülməsi / elmi red. Y. M. Mahmudov; AMEA A.A. Bakıxanov adına Tarix 
Ġnstitutu, Regionların ĠnkiĢafı Ġctimai Birliyi. - Bakı: ÇaĢıoğlu, 2010. - 616 s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qafar Çaxmaqlı 
[e-mail]
 

---

 
213 
 
 
 
 
 Araşdırmaçı-yazar  Qafar  Çaxmaqlı  1956-cı  ildə  Ermənistanın    Amasiya 
rayonunun  Çaxmaq  kəndində  anadan  olub.  Bakı  Dövlət  Universiteti 
jurnalistika fakültəsi məzunudur. Azərbaycanda bir sıra mətbuat orqanlarına 
rəhbərlik  etmişdir  (“Millət”,  “Yeni  Azərbaycan”,  “Vətəndaş”,  “Avrasiya”, 
“Respublika”, “Yeni Avrasiya”, “Azərbaycan ordusu” və b).  
Siyasi  elmlər  üzrə  fəlsəfə  doktorudur.  “Erməni  məsələsi”  ilə  bağlı  çoxsaylı 
kitab və elmi məqalələrin müəllifidir.  Bir müddət Bakı Dövlət Universitetində 
çalışmış,  jurnalistika  fakültəsində  dərs  demişdir.  Azərbaycan  Erməni 
Araşdırmaları Mərkəzi başkanı, Müstəqil  Araşdırmaçı Jurnalistlər Liqasının 
(QHT)  rəhbəri  kimi  ictimai  fəaliyyətini  davam  etdirməkdədir.  AVCİYA-nın 
“Karabakhinfo.com” 
beynəlxalq 
e-jurnalının 
erməni 
bölümünün 
redaktorudur.  Eyni  zamanda  Erciyes  Universiteti  (Türkiyə)  Ermənişünaslıq 
bölümündə çalışmaqdadır. Ailəlidir, üç övladı və bir nəvəsi var. 
Tel [phone] (Türkiyə) 00994503116175 (Azərbaycan)