Qafar Çaxmaqlı armenizmdən terroriZMƏ erməNİ İdeoloji

 
59 
 
ideoloji  düĢüncə  sisteminə  daxil  etmək  isə  suni  baxıĢ  olacaqdır.  301-ci  ildə 
Xristianlığı  qəbul  etdikləri  iddia  olunan  Ermənilər  buna  qədərki  bütün  məbədləri 
yıxıb  dağıtmıĢlar,onun  yerinə  isə  heç  bir  Ģey  yarada  bilməmiĢlər.  Özlərini 
qonĢularından,  əsasən  də  müsəlmanlardan  fərqləndirmək  üçün,yaĢadıqları 
məkanlar bu dinə sitayiĢ edən insanlardan uzaq tutmaq üçün nə milli, nə də dini bir 
ideologiya yarada bilməmiĢlər. BaĢqa sözlə xristianlıq bir millət olaraq Ermənilərə 
fərqli  görünüm  verməmiĢdir.  Milli  ideolojiləri  də  Xristian  dini  ilə  sıx  bağlı 
olmuĢdur.  Indi  Ġrəvan  yaxınlığında təxminən  onun 32-ci  kilometrliyində  yerləĢən 
Qarni məbədinə toplaĢarkən bir neçə min Erməni Vardavar bayramını kutlayarkən 
demək  istəyirlər  ki,  əsil  Ermənilər  onlardır  və  dinləri  də  Xristianlıq  deyil, bax bu 
dindir.  Çox  qəribədir  ki,  bu  bayramı  Xristian  Təqvimlərinə  də  daxil  etmiĢlər. 
Burada  qəribə  bir  məntiqsizlik  yaranır.  Amma  bu  təriqət  sahibləri  özləri  üçün 
müqəddəs  kitab  da  yaratmıĢlar.  ―  Biz  Ermənilər  bilmirik  ki  əsil  dinimiz  nədir? 
Kilsədə  Ģam  yandırmaq  və  sinəsindən  xaç  asmaq  xristian  olmaq  demək  deyil. 
Ermənilərin  hamısı  bu  dində  səmimi  deyillər.   Vardavar  bayramında  aktiv  iĢtirak 
edənlərdən  biri-  ―Erməni  –Ari  ordeni‖  adlı  ultramilliyyətçi  təĢkilatın  rəhbəri 
Armen Avetisyan Erməniləri Xristianlıqdan imtina etməyə səslədiyinə görə 2005-
ci  ildə  3  il  həbsə  atılmıĢdır.  O  həm  də  xalqı  yəhudiləri  məhv  etməyə  səsləmiĢdi. 
Avetisyan  və  onun  silahdaĢları  əyinlərinə  Erməni  irqçi  ideoloq  Garesin  Njdeni 
rəsmi  çəkilmiĢ  qara  köynəklə  gəzirlər.  Xatırladaq  ki,  Garegin  Njde  1886-1955 
illərdə yaĢamıĢ Erməni Ģovinist ideoloqu olmuĢdur. O əldə silah Türklərə və hətta 
bolĢeviklərə  qarĢı  vuruĢmuĢ  və  Erməni  milliyyətçiliyinin  əsaslarından  bəhs  edən 
əsərlərin  müəllifi  olmuĢdur.  Bu  Ģəxsin  ideyaları  əsasında  Erməni  Ġnqilabçı 
Federasiyası-DaĢnaksütyun və o cümlədən Ermənistan Respublikaçılar Partiyası da 
daxil  olmaqla  bir  çox  siyasi  təĢkilatların  platforması  müəyyənləĢdirilmiĢdir. 
―Erməni  Arilər  Ordeni‖  adlı  örgütdən  baĢqa  Erməni  milli  bayramında  – 
Vardavarda  adını  çəkdiyimiz  siyasi  təĢkilatların  rəhbərliyində  olan  Ģəxslər  də 
iĢtirak  etmiĢlər.  Erməni  nasionalizminin  kökünün  xristianlıqdan  daha  öncələrə 
dayatmaq həm də siyasi məqsəd güdür. Erməni ideolojisində mərkəzi yerdə duran 
məsələlərdən biri ermənilərin özləri ilə bağlı gerçəklərin bilinməməsidir. Ermənilər 

---

 
60 
 
qəsdən özlərinin tarixi keçmiĢini qarıĢdıraraq dünya erməniĢünaslarını da çaĢ- baĢ 
salıblar.Bir coğrafi ad olaraq Arminiya və ya Armaniya adına ən erkən Köhnə Fars 
(Fars)  imperatoru  I.  Daranın  e.ə.510-ci  il  tarixli  Bisutun  Abidəsində  rast 
gəlinir.  E.ə 399-ci ildə bölgəni gəzərək  buraları ətraflı təsvir edən yunan tarixçisi 
Ksenofonun  əsərində  ölkə  adı  Armenia olaraq keçir. Strabon  ―Coğrafya‖sında  (b. 
e.  1-ci   əsr)  və  Roma  Ġmperatorluğunun  inzibati   ərazisi  bölgüsündə  Armenia 
sərhədləri  belə  təyin  olunur:  Qərbdə  Fırat  çayı,  cənubda  Cənub-ġərqi  Toros  sıra 
dağları, cənub-Ģərqdə Hakkari dağları və Urmiyə gölü,  Ģimal- Ģərqdə Göyçə gölü 
və  Qarabağ,  ġimalda  Çıldır  gölü  və  ġərqdə  Qara  dəniz  dağları.  Orta  əsrlər  Ərəb 
qaynaqlarında eyni bölgənin adı Armaniyya və ya Ermeniyye (Ar: ةي ن مرأ) olaraq 
keçir.   Eski  Türkçə  mətnlərdə  Ermeniyye  adına  15-ci   əsrə  qədər  rast  gəlinir. 
Əsrlərcə   yalnız  tarixi  bir  ad  olaraq  xatırlanan  "Armenia  /  Ermənistan"  adı,  19-
cu   əsrin  milliyyətçi  siyasəti dövründə təkrar  aktual  məna  qazanmıĢdır. Ermənilər 
özlərinə  Hay  və  ölkələrinə  Hayastan  və  ya  Hayk  adını  verirlər.  Xarici  xalqların 
erməni  ölkəsi  üçün  istifadə  etdikləri  bir  termin  olan  Armina  və  ya  Arminiya  ilk 
dəfə  e.ə.  510-ci  il  tarixli   eski  farsca  (persçə)  Bisutun  yazıtında  yazılmıĢdır.  Bu 
isə   dediyimiz  kimi,  indiki  anlamda    Hayastan  ( 
Հայաստան)  demək 
deyildir.Qədim Fars Ġmperiyasının Arminiya əyaləti (satraplığı) Van Gölü hövzəsi 
mərkəz olmaq  üzrə Ağrı  Dağı bölgəsi və  Araz və  Arpaçay  vadiləri ilə  ən  Qərbdə 
Elazığ  və  Erzincan  bölgəsi  də   daxil  olmaqla  Yuxarı  Fərat  hövzəsini  əhatə 
etməkdədir. Eyni bölgə  qədim dövr boyunca qədim  yunan və latın qaynaqlarında 
Armenia, Ġslam dövrünə aid Ərəb qaynaqlarında isə Armaniyya / Ermeniyye olaraq 
adlandırılar. Erkən dövr Azərbaycan mətnlərdə coğrafi bölgə adı olaraq Ermeniyye 
termininə  15-ci  əsrin  əvvəllərinə  qədər  rast  gəlinir.Bölgədə   eramızdan  əvvəl  1-ci 
minillikdə,  daha  doğrusu   həmin    minilliyin  ilk  yarısında  Urartu  Krallığı  hökm 
sürmüĢdür. Urartu sivilizasiyasının e.ə. 7-ci əsrdən etibarən zəifləyib çökməsiylə, 
eyni  bölgədə  bir-birindən  müstəqil  hərəkət  edən  müxtəlif  bəyliklərinin  və  Urartu 
dili  ilə  birbaĢa   heç  bir  əlaqəsi  olmayan  erməni  (hay)  topluluğunun  varlığı 
bilinməkdədir   Erməni  ünsürünün  bölgədə  həmiĢə  Urartu  suverenliyi  altında 
mövcud  olan  bir  ünsürmü,  yoxsa  Urartu  nizamının  zəiflədiyi  dövrdə 

---

 
61 
 
bölgəyə   kənardan  gələn   iĢğalçılarla  birgə  gələn  toplummu  olduğu   tarixçilər 
arasında  həmiĢə  mübahisə  predmeti  olmuĢdur,  erməni  tarixçilər  arasında  da 
bununla  bağlı   fikir  birliyi  yoxdur.  Urartu,  Hind-Avropalı  olmayan  (N.Ġ.Marrın 
deyimiylə,  "yafetik")  bir  mədəniyyətdir;  bu  qarĢılıq  erməni  mədəniyyətinə  ciddi 
təsiri  olmuĢdur   və   onun  üçün  zənginlik  qaynağı  təĢkill  etmiĢdir.  Bu  anlamda, 
digər   toplumların,  xalqların   istifadə  etdiyi  "Erməni,  Armenian,  Armenien" 
sözünün  də  Farsların  Urartu  bölgəsinə  verdiyi  ad  olan  "Arminia"  ilə  əlaqəsini 
olduğu təkzibedilməz dəlildir. Bunu erməni ideoloqlar qəbul etmirlər ona görə ki, 
bu  ad  altında  mənimsədikləri  mədəniyyətlərin  onlara  aid  olmadığı  üzə  çıxa 
bilər.   Yenə  ermənilərin  özlərini  adlandırdıqları   "hay"  sözünün  də  bəzi  Frig 
qəbilələrinin   bunlara   verdiyi  ad  olan  "Hayk"la  heç  əlaqəsi  yoxdur.  Bir  millərə 
öncə  özü   ad  verər.   Özünü   baĢqasının  verdiyi  adla  adlandırmaz.  Buradan  belə 
çıxır  ki,  erməni  dediyimiz  toplumun  hay  ismi  də  doğru  deyildir.  Ermənistana 
sonralar gəlmiĢ axbar deyilən Ġran və ġərqi ermənistanerməniləri özlərinə ―franq‖ 
deyirdilər.  Bizcə,  bu  frigdir.   Ġndi  adına  erməni  dediyimiz  toplumun  demək,  belə 
nəticəyə gəlmək olar ki, ermənilərin : 
-"Erməni, Armenian, Armenien" adlarına iddiaları cəfəngiyyatdır; 
- Tarixi Armaniyya və ya Ermeniyye  erməni xalqının ölkəsi demək deyildir; 
- Urartulara heç bir dəxli yoxdur; 
 -Haykla da  heç əlaqəsi yoxdur. 
Bəs  müasir  hay-erməni  dili  necə  yaranmıĢdır?  Axı  dilin  yaranması  ilə  xalqın 
yaranması  eyni bir prosesdir. Akademik N.Y.Marr qeyd edir: Erməni xalqı kimi, 
erməni  dili  də  hibrid,  calaq  dildir.  Erməni  alimi,  akademik  M.Abeqyan  da  həmin 
fikri  təkrar  edir.  ―Erməni  dili  hibrid  dildir.  O  biri  yandan  erməni  qəbiləsi  də 
hibriddir,  Urartu  və  baĢqa  qonĢuları  assimlyasiya  etmiĢdir‖.  Müasir  erməni-hay 
dilinin  Ġran  dillərinə  daxil  edilməsinin  düzgün  olamdığını  göstərən  M.Abeqyan 
yazır: ―Hay dilinin təxminən 800-dək kökü iran mənĢəli olması bəhanə olmuĢdur‖. 
Deməli, hay dili Ġran dillərindən deyil və ola da bilməz. Çünki haylar özləri sami 
mənĢəlidirlər,  hayların  mənĢəyi,  hay  xalqının  törəməsi  hay  dilinin  mənĢəyini 
açmaq üçün də mühüm açardır. Hayların Ermənistanın qədim əhalisi urartulularla 

---