QəZƏNFƏr paşayev
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
155 rübaiyat aləminə yaxınlaşmağa cürət etməmişdir. Çünki rübai şairdən dərin zəka, sözə son dərəcə qənaət, fikrə son dərəcə genişlik vermək bacarığı tələb edir; müdriklik, fəlsəfi ümumiləşdirmə qabiliyyəti, klassik və folklor ənənələrindən yaradıcılıqla istifadə mədəniyyəti tələb edir”. Məhz buna görə də prof. Əziz Mirəhmədov da müasir poeziyada rübai formasına az təsadüf edildiyini göstərir. Bununla belə, deməliyəm ki, xalq şairi Qabil və Hüseyn Kürdoğlu xeyli sayda rübai yazıblar. Rübaidə əsas şərt bitkin, məna və ideyaca dərin fəlsəfi fikir ifadə etməkdir. Hüseyn Kürdoğlunun rübailəri bu baxımdan xüsusilə seçilir: Tanrı sevgisidir hər ayə bizə, Haqqın kəlamıdır sərmayə bizə. Dünyanı yaradan dünya mülkünü Verir nəsil-nəsil kirayə bizə. *** Nadanla, naşıyla sayılmaz dünya, İnsan günahından yuyulmaz dünya. Canımız boğaza yığılsa belə, Doyulmaz dünyadır, doyulmaz dünya. 156 *** Dünya bir gün yasdır, bir gün tamaşa, Qəm üstə qəm gəlir bəlalı başa. Yol üstə bir daşa dərd açdım, dedi: Görsən mən görəni, dönərsən daşa. Hüseyn Kürdoğlunun rübailəri arasında həmqafiyə sözlərdən sonra rədifin gəldiyi nümunələr də qədərincədir: Qapqara qaşım da çallanır indi, Əlimin üstü də xallanır indi. Axır səfərimə hazırlıq gərək, Əcəlin köhləni nallanır indi. Kürdoğlu poeziyası bir məktəbdir. Oxuduqca çox şey öyrənirsən. Əlimin üstündə xallar əmələ gə-ləndə narahatlıq keçirirdim. Şairin poeziyasında öy-rəndim ki, bu, yaşla bağlı imiş. Şairin rübailərində Qarabağ dərdi, Laçın həsrəti əsas mövzulardan birinə çevrilir: Sanki Qarabağdan əfsanə qaldı, Bir milyon didərgin divanə qaldı. Yer üzü kar oldu, göy üzü də kor, 157 Dünya dərdimizə biganə qaldı. *** Gözəl bir şəhərin söndü çırağı, Daşını daş üstə qoymadı yağı. Getməz sinəmizdən məhşərə kimi Xocalı yarası, Xocalı dağı. Şairin çoxsaylı rübailərində dünyanın keşməkeşlərindən, etibarsızlığından, şirinliyindən, insanın nəfsindən, ədalətsizliyin baş alıb getdiyindən, dünyanın düzəlməyəcəyindən giley və s. yer alır. Bu rübailərdə insanın örnək götürəcəyi məsələlər çoxdur. Ən əsası isə dünyanın gedişatını anlamaq və nəticə çıxarmaq üçün zəngin material vardır: Dünyanın əvvəlcə bəh-bəhi varmış, Sevda bülbülünün cəh-cəhi varmış. Axırda hər şeyi əlindən alan Qocalıq deyilən əbləhi varmış. *** Qoca günlərimə bənzəyən xəzəl, Bir vaxt yaşıl idin – ətirli, gözəl. Sovrulub küləyə gedərik bir gün, Nə bir axır qalar, nə də ki əzəl. 158 Şairin bu rübaisi yaddaşımda 1-ci kursda oxuduğum 1957-ci ili canlandırdı. Klassik ədəbiyyatımızı mükəmməl bilən Məmmədəli Əsgərovun dediyi və yaddaşımda qalan Gələn birdir, gedən birdir, qalan bir, Gələn qalmaz, gedən dönməz, əcəb sirr. Deyirlər ki, bir əvvəl var, bir axır, Yalan sözdür, nə əvvəl var, nə axır. Şair Hüseyn Kürdoğlunun klassik ədəbiyyatdan yaradıcı şəkildə istifadəsi göz qabağındadır. Bu-nu şairin başqa rübailərində də görmək olur. Dərd imiş, od imiş, qor imiş dünya, İlanlı, çayanlı gor imiş dünya. Yamanı tez görür yaxşı nəzərlə, Yaxşını görməyə kor imiş dünya. *** Bir dünya qursan da axırda təksən, Dağılan dumansan, ötən küləksən. Dünyadan köçməyin dərdini çəkmə, Dünyada qalmağın dərdini çək sən. *** 159 Hayana baxırsan günahsız qandır, Nalədir, ağıdır, qəmdir, hicrandır. Yaradan “ol” dedi, oldu bu dünya, İndi də “öl” deyir, axır zamandır. 160 Sağalmaz yarası ilk məhəbbətin * 4 Şairlər bir ailəyə deyil, bütün xalqa məxsusdur. Xalq şair oğlunun həyat və yaradıcılığında qaranlıq məqamları həmişə bilmək istəyib. Görkəmli şair Hüseyn Kürdoğlu haqqında araşdırmalarımın, qənaətlərimin reallığı baxımından onun həyatı və yaradıcılığı ilə bağlı bir məqama da toxunmağı münasib bildim. Mətləbə keçməmişdən əvvəl bir haşiyə çıxmaq istərdim... Səməd Vurğun və Dürrə dastanı həmişə ədəbi ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olmuşdur. Hətta Dürrə xanım dünyasını dəyişəndə qəzetlər yazmışdılar ki, Səməd Vurğunun ilk məhəbbəti də köçdü dünyadan. Bu hələ az imiş kimi, şairin qardaşı Mehdixan * Bax: “Ədəbiyyat” qəzeti və “525-ci qəzet”, 30.01.2015 161 Vəkilov və Hüseyn Arif onu son mənzilə yola salanlar arasında imiş. Hüseyn Arif göz yaşlarını gizlədə bilmirmiş. Həqiqətən də Vurğun – Dürrə sevdası indinin özündə belə dillərdən düşmür, şairlərin könül sazını dilləndirir. Şair Məmməd Aslanın “Vurğun öldü deməyin” başlığı altında “525-ci qəzet”də çap etdirdiyi (24.01.15) şeirlər silsiləsindən götürdüyümüz misralar bir daha dediklərimizə əyani sübutdur: Dürrəylə Vurğunun toyunu tutdu, Bu Qorqud Dədəli Dilcan dərəsi. Lakin bir çox hallarda ailə üzvləri sanki ananın nüfuzuna xələl gələr deyə düşünür və atanın və ya babanın ilk məhəbbətinin açıqlanmasına həssas-lıqla yanaşırlar. Professor Nizami Cəfərov “Səməd Vurğun və Səmədoğlular” məqaləsində (“Ədəbiyyat qəzeti”, 14.11.15) bu məsələylə bağlı tam haqlı ola-raq yazır: “Aybəniz xanımın vəfatından sonra Səməd Vurğun evinin işığını onun qızı – şairin nəvəsi, Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|