Qida kimyasından mühazirələr. MƏRuzəÇİ: dos. Həşimov Xalıq Məhəmməd oğlu
Yüklə 86,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maltoza.
- Sellobioza.
11 HO OH OH H H H H O O O CH 2 OH HOCH 2 CH 2 OH β-d-fruktkoza α-d-qlükoza HO H H OH Onun miqdarı şəkər çuğundurunda 27%, şəkər qamışının gövdəsində 20%, olur. Başqa bitkilərin yarpaqlarında və meyvələrində çoxlu miqdarda saxarozaya rast gəlmək olur. Saxaroza həzm sistemində saxaraza fermentinin təsiri ilə hidrolizə uğrayıb bərabər miqdarda qlükoza və fruktoza əmələ gətirir. Saxarozada, reaksiyadan göründüyü kimi, qlükoza α, D-qlükopiranoza, fruktoza isə β-D-fruktofuranoza kimidir. Ona görə qamış şəkərinə 1,α, D- qlükopirannozil- 2 β, D- fruktofuranozid də deyilir. Qamış şəkəri (saxaroza) felinq mayesini reduksiya etmir, reaksiya mənfi nəticə verir. Çünki onun molekulunda sərbəst aldehid və keton qrupu yoxdur. Saxarozanın tərkibində asimmetrik karbon atomları olduğundan optik fəaldır. Polyarizasiya müstəvisinin 66,5 0 sağa fırladır. Müxtəlif amillərin (ferment- lər, turşular və s.) təsirindən parçalandıqda yenidən qlükoza və fruktozaya ayrılır, invertləşmiş şəkər əmələ gəlir. Ona görə də polyarizasiya müstəvisini sağa çevirmədən sola çevirmə daha qüvvətli olur. İnversiya fırlatma istiqaməti dəyişmiş, çevrilmiş deməkdir. Bu termin bəzən ümumiyyətlə, disaxaridlərin, trisaxaridlərin (poliozaların) hidroliz olunaraq monosaxaridlərə çevrilməsini ifadə etmək üçün işlənir. Saxaroza əsasən şəkər qamışından alınır. Sonuncuda saxarozanın miqdarı 14- 26%. Şəkər çuğundurunda isə 16-20% təşkil edir. Üzümdə saxaroza az: 0,2-1,5% olur. Saxaroza şəkər çuğundurundan da alınır. Bu isə ən çox Ukraynada, Qırğızıstanda, İranda və s. ölkələrdə əkilir. Laktoza. Laktozaya süd şəkəri də deyilir. Bu disaxarid α─D─qlükoza ilə β─D─qalaktozanın qalığından ibarətdir. Odur ki, hidroliz etdikdə qlükozaya və qalaktozaya ayrılır. Laktozada göstərilən monosaxaridlərin rabitəsi qalaktozanın birinci karbonu ilə qlükozanın dördüncü karbonu arasında yaranır. Onun quruluş formulu aşağıdakı kimidir: 12 H ─ ── C H C OH │ │ H ── ── C OH O H C OH │ │ HO ── ── C H O HO C H O │ │ H ── ─ C OH C OH │ │ H ─ ─ C H C │ │ CH 2 OH CH 2 OH Maltoza Süd şəkəri optik fəaldır, az şirindir. Felinq mayesini reduksiya edir. Laktoza əsasən insan və heyvanların südündə olub, 4-7% arasında dəyişir. Maltoza. Maltoza nişastanın və qlikogenin fermentativ hidrolizi zamanı əmələ gəlir. Maltoza və ya səməni şəkəri də disaxaridlərdəndir. O, iki molekul α- D-qlükozanın qalığından ibarətdir. Bunların rabitəsi isə birinci və dördüncü karbonlar arasındadır. Maltozaya α, D-qlükozid-D-qlükoza və ya 4─α─D─ qlükopiranozid─1, α, ─D─qlükopiranozid də deyilir. O, saxarozaya nisbətən az şirindir. Felinq mayesi ilə müsbət reaksiya verir. Optik fəaldır, polyarizasiya müstəvisini 130,4 0 sağa döndərir. Sellobioza. Sellobioza iki molekul β─D qlükozadan əmələ gəlir. Buna 4─β, D─qlükozid─qlükoza da deyilir. Sellobiozada qlükozanın rabitəsi birinci və dördüncü karbonlar arasında gedir. Optik fəaldır. HO ─ ── C H C OH │ │ H ── ── C OH O H C OH │ │ HO ── ── C H O HO C H O │ │ H ── ─ C OH C OH │ │ H ─ ─ C H C │ │ CH 2 OH CH 2 OH Sellobioza H O H HO OH O CH 2 OH CH 2 OH OH H H H OH H O H H Yüklə 86,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|