Qozon qurilmalari

2-masala. Ishchi massasiga ko’ra tarkibi quyidagicha: Cⁱ = 62,7 %; Hⁱ=3,1 %; S_iⁱ =
2,8 %; Nⁱ = 0,9 %; Oⁱ = 1,7 %; Aⁱ = 23,8 %; Wⁱ= 5,0 % va to’liq yonganda tutun gazlari tarkibida RO₂^max 18,8 % ekanligi ma’lum bo’lgan 1 kg T markali ko’mirni to’liq yonishi natijasida olinadigan ikki va uch atomli gazlar hajmi aniqlansin.
Yechish.Uch atomli gazlar hajmini quyidagim formuladan aniqlab olamiz:
3
V_RO2  0,0187 Cⁱ  0,375S_uⁱ  0,018762,7 0,3752,81,19 ^m . kg
Quruq gazlar hajmini quyidagi formuladan topamiz:
VRO2 1,19 m3
V_q.g  _max 100  100  6,33 ; RO₂ 18,8 kg
Ikki atomli gazlarning hajmi:
m3
V_R2 V_q.g V_RO2  6,331,19  5,14 kg
3-masala. Tabiiy gazni to’liq yongandagi hosil bo’lgan tutun gazlarining hajmini va nazariy havo miqdorini aniqlang.
Tabiiy gazning miqdori: CO₂%; CH₄=97,9%; C₂H₄=0,1%; N₂=1,8%; _T=1,2
Yechish.1m³ gazsimon yoqilg'ini to'liq yongandagi nazariy havoning miqdori
V⁰=0,0478[0,5СО+0,5H₂+1,5H₂S+2СН₄+(m+n/4)C_mH_n-О₂ =
0,0478(2*97,9+3*0,1)=9,37m³/m³
Quruq gazlar hajmi _T=1,2 da
V_kg V_RO2 V_N⁰₂ (1)V ⁰  0,01(CO CO₂  H ₂S CH ₄ 
 2C₂ H ₄ )0,79V ⁰  N₂ /100(_T 1)V ^{0 }
 0,01(0,297,9 2*0,1)0,79*9,371,8/100
(1,21)*9,37 10,28 m^3/ m³
Suv bug'i hajmi:V_H2O=0,01(H₂S+H₂+2CH₄+2C₂H₄+0,124d_Г)+0,0161_TV⁰=
=0,01(2*97,9+2*0,1)+0,0161*1,2*9,37=2,14 m³/m³ Tutun gazlarining to'liq hajmi:
V_g=V_kg+V_H2O=10,28+2,14=12,42 m³/m³
4-masala. Qozon o'txonasida ikki xil ko'mir yoqiladi, ulardan birinchisining miqdori 3 .103 kg va tarkibi:
Сⁱ1=49,3%; Нⁱ1=3,6%; Sⁱ1=3,0%; Nⁱ1=1,0%; Оⁱ1=8,3%; Аⁱ1=21,8%;
Wⁱ1=13,1% va ikkinchisining miqdori 4,5  10³ kg bo'lib, uning tarkibi
Сⁱ2 =55,2% Нⁱ2=3,8% Sⁱ2=3,2% Nⁱ2= 1,0% Оⁱ2=5,8% Аⁱ2=23,0%
Wⁱ2=8,0%. Aralashmaning ishchi massasi bo'yicha tarkibi aniqlansin.
Yechish. Aralashmadagi yoqilg'ilardan birining massa ulushini quyidagi tenglamadan aniqlaymiz:
b₁= В₁/ (В₁+В₂) = 3000 / (300 + 4500) = 0,4
Ishchi massasi bo'yicha tarkibini quyidagi tenglamalardan aniqlaymiz:
Сⁱ_ar = b₁Сⁱ₁+ (1-b¹)Сⁱ₂ = 0,4  49,3 + 0,6  55,2 = 52,8%
Нⁱ_ar = b₁Нⁱ₁+ (1-b¹) Нⁱ₂ = 0,4  3,6 + 0,6  3,8 = 3,7%
Sⁱ_ar= 0,4  3,0 + 0,63,2 = 3,1%
Nⁱ_ar = 0,4  1,0 + 0,61,0 = 1,0%
Оⁱ_ar = 0,4  8,3 + 0,65,8 = 6,8%
Аⁱ_ar = 0,4  21,8+0,623 = 22,6% Wⁱ_ar= 0,4  13,0+0,68,0= 10,0%
Hisoblash aniqligini tekshiramiz:
Сⁱ_ar+Нⁱ_ar+Sⁱ_ar+Nⁱ_ar+Оⁱ_ar+Аⁱ_ar+Wⁱ_ar= 2,8+3,7+3,1+1,0+6,8+22,6+ +10,0 = 100%
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR
1-masala. Qatlamli uchoqda 1kg qattiq yoqilgi yonganga hosil bo'lgan tutun gazining hajmini aniqlang. Yoqilg'i tarkibi с^р=37,9%; А^р=24%; W^р=20%; ortiqcha havo koeffisienti _т=1,3
Javob:V_г_=5,71_m3/kg_2-masala.'>Javob:V_г=5,71 m3/kg
2-masala.1000 kg qattiq yoqilg'ini qatlamli uchoqda yoqqanda talab qilinadigan haqiqiy va nazariy havo sarflarini aniqlang. Yoqilg'i tarkibi C^P=71,7%; H^P=1,4%;
S_l^P=1,8%; N^P=0,8%; O^P=1,4%; A^P=16,7%; W^P=6% koeffisient _т=1,3.
Javob: V⁰=6767 m³, V_g=8797 m^3, G⁰=8749,1 кг, G_g=11374,5 kg.
3-masala.2000 kg toshko'mirni to'la yonishi uchun kerak bo'ladigan nazariy va haqiqiy havo sarfini aniqlang. Yoqilg'i tarkibi: C^g=75,5%; H^g=5,5; S_l=4,2%;
N^g=1,5%; O ^g=13,2%; A^С=18%; W^Р=13%; _т=1,3.
Javob: V₀=11228 m³; V_х=15719 m³.
4-masala. Qozon о‘txonasida tabiiy gaz yoqiladigan, uning tarkibi quyidagicha:
CO₂=0,2%, CN₄=98,2% , S₂N₆ =0,4% , S₃N₈ =0,1% , S₄N₁₀ =0,1%, N₂ =1,0% О‘txonadagi havoning ortiqlik koeffitsiyenti aniqlansin.
Javob: _О‘=1,2.
5-masala. Qozon о‘txonasida 600m 3 tabiiy gaz yoqiladi, uning tarkibi:
SO₂ =0,2%; SN₄ = 98,5%; S ₂ N₆ = 0,2%; S₃N₈ = 0,1%; N₂=1,0%. О‘txonadagi havoning ortiqlik koeffitsiyenti aniqlansin.
Javob: _О‘= 1,15.
6-masala. Quyidagi tarkibda berilgan 2000 m³/soat tabiiy gazni: SO₂=0,5%; SN₄= 92,8%; S₂N₆= 2,8%; S₃N₈=0,9%; S₄N₁₀=0,4%; S₅N₁₂=0,1%; N₂=2,5%; va ikkinchi turdagi 1000m3/soat gazni: SO₂=0,1%;SN₄=89,7%; S₂N₆=5,2%; S₃N₈=1,7%; S₄N₁₀=0,5%; S₅N₁₂=0,1%; N= 2,7% yoqish uchun zarur bо‘lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin. О‘txona kamerasidagi havoning ortiqlik koeffitsiyenti tegishlicha _о‘=1,15 va 1,1.
Javob: V⁰= 29360 m³/soat; V_HAQ.= 33264 m³/soat.
7-Masala. Qozon agregatining о‘txonasida K-markali qaraganda kо‘miri yoqiladi,
uning tarkibi quyidagilardan tashkil topgan. Sⁱ=54,7%, Hⁱ=3,3%, S _у^yo  0,8%,
Nⁱ=0,8%, Oⁱ=4,8%, Aⁱ=27,6%, Wⁱ=8,0. Agar qozon agregatining ortiqcha havo koeffitsiyentini aniqlang.
Javob: _chiq 1,43
8-masala. Qozon qurilmasining tutun gazlari havo qizitgich orqali о‘tib ketyapti.
Gazlarning boshlang‘ich harorati t_G1=300⁰C, oxirgisi t_G2=160⁰C, gazning sarfi 1000 kg/soat ga teng. Havoning boshlang‘ich harorati t_x1=15 ⁰C va sarfi 910 kg/soat. Qozondan chiqib ketayotgan tutun gazlarining va havoning о‘rtacha issiqlik sig‘imlarini (s_rm) tegishli ravishda 1,0467 va 1,0048 kj/kgK larga teng deb qabul qiling. Agar havo qizitgichning yо‘qotishi 4 % bо‘lsa, qizigan havoning ortiqlik haroratini toping.
Javob: t_x2=168,9⁰ C.
9-masala. Qozondagi gazning harorati t_c1=1100⁰C, suvning harorati t_c2=200⁰C, yassi devordan о‘tgan issiqlik oqimining zichligi q=50000 Vt/m² va devordan suvga issiqlik berish koeffitsiyenti α₂=5700Vt/m^{2 0}C ga teng. Agar devor materialining issiqlik о‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti  =56 Vt/m⁰C, qalinligi =12 mm bо‘lsa, issiqlik uzatish koeffitsiyenti, gazlardan devorga issiqlik berish koeffitsiyenti va qozon devori sirtlaridagi haroratlarini aniqlang.
Javob: k = 55,6 Vt/m^{2 0}C, α₁ = 55,5 Vt/m^{2 0}C, t₁ = 200 ⁰C, t₂ = 188 ⁰C.
10-masala. Agar oxirgi gaz yо‘lidan chiquvchi gazlarning hajmi V_chiq 10,5 m³/kg, oxirgi gaz yо‘lidan chiquvchi gazlarning harorati _chiq 160^ C, gazlarning о‘rtacha hajmiy issiqlik sig‘imi P=Const,С _р^/ _,chiq 1,415kg /(m3К) bо‘lganda, havoning nazariy hajmi 1kg yoqilg‘i yonganda V ^  7,2 m³/kg, qozonxona havosining harorati t_х  30^C , о‘txonaga kirayotgan havoning harorati t_х^/ 180^C ,
Qozon agregati о‘txonasida quyi yonish harorati Qⁱ_q=27600 kj/kg bо‘lgan toshkо‘mir yoqilsa, qozon agregatidan о‘txonadagi ortiqcha havo koeffitsiyent aniqlang.