52
Saxiy kishi ehtiyojmandlarga ko‘maklashishi, muhtoj odamlarga be-
minnat qo‘l cho‘zishi lozim. Zarurati bo‘lmagan kishilarga saxiylik qi-
lish aqldan emas. Bunday odamlarga shoir
“O‘yla bulutdekki quruq
bog‘ uza Yog‘may o‘tub, suvni to‘kar tog‘ uza”
deb tashbih ish-
latadi. Kishilar saxovatiga ko‘z tikishdan ko‘ra o‘z
mehnati bilan kun
kechirishni Navoiy saxovatdan ham ulug‘ himmat deb biladi.
Keyingi maqolatda odob masalalari yoritilgan. Adib unda kishi-
lar bilan munosabat va muomala madaniyati, o‘zini tuta bilish, bola
tarbiyasi va boshqalar to‘g‘risida o‘z mulohazalarini bildiradi. Odob,
ta vozeni alqaydi, o‘zini tuta bilmaslik, o‘rinsiz kulgi kabi salbiy xis-
latlarni qattiq qoralaydi. Inson munosabatlarda har bir kishining ah-
voliga yarasha muomala qilishi, kattalarga xizmat, kichiklarga shafqat
etishi lozim deb uqtirgan shoir:
“Har kishining tavrig‘a loyiq kerak,
Surati holig‘a muvofiq kerak. Kimki ulug‘roq anga xizmat ker-
ak, Ulki kichikroq, anga shafqat kerak”
deb ta’lim beradi. Tanosub
san’ati asosiga qurilgan quyidagi misralarni esa har bir farzand o‘ziga
dasturi amal deb bilishi kerak:
Boshni fido ayla ato qoshig‘a,
Jismni qil sadqa ano boshig‘a.
Tun-kunungg‘a aylagali nur fosh
Birisin oy angla, birisin quyosh.
Maqolatlardan birini Navoiy elga manfaat yetkazish masalalari-
ga bag‘ishlaydi. Insonning hayoti jamiyatda, odamlar orasida kechadi.
Dunyo insonlarning xayriyati (yaxshiliklari) bilan, jamiyat ezgu ish-
lar bilan obod bo‘ladi. Shuning uchun har bir shaxs qaysi yo‘l
bilan
bo‘lmasin: mehnati yo mablag‘i bilan, shirin so‘zi
yoki maslahati bi-
lan el-yurtga foyda yetkazishi kerak. Jamiyat a’zolarining mana shun-
day umumga keltirgan naflari ayni paytda o‘zlariga
ham manfaat
-
lidir:
Dostları ilə paylaş: 
